Samtíðin - 01.11.1953, Blaðsíða 7

9. hefti 20. árg,
Nr. 197
Nóvember 1953
ÁSKRIFTARTlMARIT UM ISLENZIv OG ERLEND MENNINGARMAL
SAMTIÐIN kemur 10 sinnum á ári, mánaðarlega nema í janúar og ágúst, samtals 320
bls. Árgjaldið er 35 kr. burðargjaldsfrítt (erlendis 45 kr.), og greiðist það fyrirfram.
A«krift getur byrjað livenær sem er og miðast við síðustu áramót. úrsögn sé skrifleg
og verður að hafa borizt fyrir áramót. Ritstjóri: Sigurður Skúlason, simi 2526, póst-
hólf 75. Áskriftargjöldum er veitt móttaka í verzluninni Bækur og ritföng lif., Aust-
urstræti 1 og i bókabúðinni á Laugavegi 39. — Prentuð í Félagsprentsmiðjunni h.f.
Er hoimurimt að verða niíulaus ?
EINN AF KUNNUSTU eðlisfræðingum
Norðurlanda og náinn samstarfsmað-
ur próf. Niels Bohrs, Sven Werner, pró-
fessor í Árósi, flutti nýlega erindi, sem
vakið hefur mikla athygli ekki sízt fyrir
þá sök, að þar er því haldið fram, að
kjarnorkan muni e k k i verða framtíðar-
lausnin á orkuþörf mannkynsins. Þar scm
hér er um að ræða algera mótsögn við
það, sem fjölmargir orkusérfræðingar
hafa áður haldið fram, skulu tilfærð
nokkur atriði úr erindi próf. Werners.
Hann segir m.a.:
Kjarnorkan mun aðeins koma að notum
um stundarsakir, en að því loknu verð-
um við að vinna orku úr jafnótrúlegum
lindum og sykurrófum og sjóþörungum
og með því að kæla höfin fyrir strönd-
um okkar. Þetta mál þolir enga bið, því
að eins og sakir standa, eyðum við í svo
miklu óhófi af mikilvægustu orkulindum
okkar, olíu og kolum, að olían mun verða
gengin til þurrðar eftir um það bil 40 ár,
og kolin munu ekki endast nema til ársins
2100 eða þar um bil. Þar með munum við
hafa eytt hvorki meira né minna en öllum
aflgjöfum þeim, sem orðið hafa til fyrir
atbeina sólarinnar og varðveitzt hafa und-
ir yfirborði jarðar. Af þessari orku böf-
um við sóað gegndarlaust til að framleiða
rafmagn. Við kolabruna myndast aðeins
4.2 rafmagnsvolt, en kjarnorkan gefur aft-
ur á móti 260 millj. volta, þegar henni
er breytt í rafmagn. Örðugleikarnir eru
fólgnir í því að útvega nægilega mikið
af léttu úraníum sem brunaefni í sam-
bandi við kjarnorkuofnana. Að vísu má
nota plútóníum í þess stað, en það mun
taka heila öld að safna nægum birgðum
af því, er fullnægi þörf heimsins til þess-
ara nota. Prófessorinn gerði áætlun um
bygging kjarnorkuvinnslustöðva í óbyggö-
um. Þaðan taldi hann, að flytja mætti 300
kg í flugvél af kjarnorkueldsneyti, er
jafngilda mundi sem orkugjafi einni millj-
ón lesta af kolum, en það eru mörg hundr-
uð skipsfarmar. Þá gat hann þess, að
brátt mundu verða smíðaðir fyrstu kaf-
bátarnir, knúðir kjarnorku.
En hvað skal nú til ráða taka, þegar
öll kol og olía er til þurrðar gengin og
komið er á daginn, að kjarnorkan nægir
mannkyninu ekki að sinni sem aflgjafi?
Próf. Werner benti á, að þá yrði einna
hentugast að vinna ^ólarorku úr jurta-
gróðri. Eins og sakir standa, fæst mest
sólarorka úr sykurrófum, en úr þeim er
auðgert að vinna benzín. Hins vegar
hafa tilraunir sýnt, að sæþörungstegund
ein er orkuauðugust alls gróðurs, miðað
við hektara. Þá minntist hann einnig á
hitadæluna svonefndu, en með henni er
hægt að dæla hita úr sjó eða ám inn í
húsin. Kerfið í þessari dælu er hið sama
og í kæliskápum, alveg gagnstætt orku-
vinnslu gufuvélarinnar. Prófessorinn kvað