Fréttablaðið - 07.06.2010, Blaðsíða 12

12 7. júní 2010 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
HALLDÓR
Má tala um trúmál og peninga í sama andartakinu? Á kirkjan nokkuð að
ræða hluti eins og skuldavanda heimil-
anna, skuldir landsins og álitamál þeim
tengd?
Jesús notaði líkingar um skuldir og lánar-
drottna í dæmisögum sínum og hann byggði
þar á hinum gyðinglega arfi sem viður-
kenndi hvernig skuldir geta lamað allt
og komið í veg fyrir að manneskjan haldi
þeirri reisn sem henni ber. Í Gamla testa-
mentinu sem inniheldur meðal annars lög
Gyðinga, eru þau tilmæli að sjöunda hvert
ár skuli gefa upp skuldir og leysa menn úr
ánauð. Fimmtugasta hvert ár var landi skil-
að er menn höfðu áður misst vegna skulda.
Af þessum brunni jós kirkjan þegar hún
hvatti til þess að skuldir þriðja heimsins
yrðu gefnar eftir árið 2000.
Frá sjónarmiði kirkjunnar er mikilvægt
að muna að tilgangur efnahagskerfis er
að stuðla að lífsgæðum fyrir samfélag-
ið. Tilgangurinn á ekki að vera hagnaður
eða hagvöxtur sá sem gerir örfáa ríka rík-
ari. Reynslan af hruninu hér sýnir okkur
að hlutverkum var snúið við, í stað þess að
samfélagið gætti að markaðinum, gildum
hans og verkum, þá setti markaðurinn regl-
urnar með hrapallegum afleiðingum.
Þegar skuldastaða heimila og þjóðar
er rædd eigum við að líta á þær siðfræði-
hugmyndir sem réðu ferðinni, afsprengi
hnattvæðingar og ofurtrúar á markaðinn
og spyrja um réttmæti þess hvernig komið
er.
Þjóðkirkjan tilheyrir samfélagi kirkna
um allan heim sem kallast Lúterska heims-
sambandið. Aðild að því eiga 140 kirkjur í
79 löndum um allan heim, alls um 70 millj-
ón manns. Lúterska heimssambandið hefur
verið ötult að styðja kirkjur í Suður Amer-
íku og Afríku í baráttu gegn því sem kalla
má óréttmætar skuldir. Lúterska heims-
sambandið hefur einnig bent á að margt sé
líkt með Icesave skuldunum og óréttmætum
skuldum landa í Afríku og Suður Ameríku.
Undir þetta hafa lúterskar kirkjur í Hol-
landi og Bretlandi tekið.
Það kann að vera erfitt fyrir þjóðarstolt-
ið að kyngja slíkri samlíkingu en líkind-
in eru til staðar. Þess vegna er áskorunin
sú að um leið og við glímum við ábyrgð og
afleiðingar hrunsins, þar á meðal Icesa-
ve skuldirnar, þá þurfum við að skoða þá
alþjóðlegu hugmyndafræði sem leiðir til
þessarar stöðu, spyrja um gildi hennar og
siðfræði og þora að taka á þar sem breyt-
inga er þörf.
Vorar skuldir ...
Trúmál
Steinunn
Arnþrúður
Björnsdóttir
Prestur og
verkefnisstjóri á
Biskupsstofu
Sumarhappdrætti
Krabbameinsfélagsins
167 skattfrjálsir
vinningar að verðmæti
24.415.000 kr.
Dregið 17. júní 2010
H
afrannsóknastofnunin hefur nú skilað tillögum sínum
um hámarksafla á næsta fiskveiðiári, sem hefst í sept-
ember. Stofnunin vildi ekki mæla með því í apríl síðast-
liðnum að þorskkvótinn yrði aukinn í sumar, þrátt fyrir
þrýsting frá hagsmunaaðilum og stjórnmálamönnum.
Jóhann Sigurjónsson, forstjóri Hafró, sagði þá hér í blaðinu að ekk-
ert hefði komið fram sem breytti ráðleggingum stofnunarinnar fyrir
yfirstandandi fiskveiðiár. Hins vegar mætti auka þorskkvótann í
haust ef rannsóknir gæfu tilefni til.
Nú leggur Hafró til, á grundvelli rannsóknarniðurstaðna, að
þorskkvótinn verði aukinn um tíu
þúsund tonn, úr 150 þúsundum í
160 þúsund, á næsta fiskveiðiári.
Þessi ráðgjöf er í samræmi við
markaða nýtingarstefnu stjórn-
valda og aflaregluna, sem kveður
á um að ekki skuli veitt umfram
ákveðið hámark af viðmiðunar-
stofninum svokallaða.
Hafró bendir á að löngum hafi bæði kvótinn og raunverulegur
afli verið langt umfram ráðgjöf stofnunarinnar, en mikil breyting
hafi orðið til batnaðar síðustu árin, með tilkomu nýtingarstefnu og
setningu aflareglu.
Einar K. Guðfinnsson, fyrrverandi sjávarútvegsráðherra, tók
rétta en erfiða ákvörðun árið 2007 um að skera þorskaflann niður
úr tæplega 200 þúsund tonnum í 150 þúsund til þriggja ára. Einar
sagði í Fréttablaðinu á laugardag að hefði ekki verið brugðizt við
þá, hefði áralangur niðurskurður blasað við. Þetta er rétt mat. Við
sjáum það nú að viturlegar ákvarðanir um að veiða ekki meira en
stofnarnir bera, skila sér síðar í eflingu þeirra.
Því miður kemur það ekki á óvart að Örn Pálsson, talsmaður smá-
bátasjómanna, leggur til í blaðinu á laugardag að ekkert verði gert
með ráðgjöf Hafró, heldur veidd 200 þúsund tonn af þorski. Smá-
bátasjómenn eru líka óhressir með tillögur um að minnka á ný veiði
á tegundum á borð við steinbít og ýsu, en hún var aukin tímabundið
umfram ráðgjöf Hafró til að mæta niðurskurðinum í þorskinum.
Sjómenn og aðrir hagsmunaaðilar virðast stundum halda að af því
að þeir sjá nógan fisk í sjónum, megi veiða langt umfram það sem
vísindamennirnir leggja til. Þá gleymist að forsenda þess að áfram
verði nógur fiskur í sjónum er að farið sé eftir vísindalegri ráðgjöf
og gætt fyllstu varúðar við nýtingu auðlindanna.
Í löndum allt í kringum okkur sjáum við dæmi um hörmulegar
afleiðingar þess að stjórnmálamenn létu undan þrýstingi hagsmuna-
aðila, sem töldu allt í lagi að hunza tillögur vísindamanna og veiða
meira í þágu skammtímahagsmuna. Óvíst er að fiskistofnar margra
nágrannalanda okkar nái sér nokkurn tímann á strik aftur eftir svo
óskynsamlega veiðistjórnun.
Jón Bjarnason sjávarútvegsráðherra og aðrir, sem koma að
ákvörðunum um kvótann á næsta fiskveiðiári, eiga ekki að láta
undan þrýstingnum. Þeir eiga að hafa langtímahag sjávarútvegsins
og þar með íslenzks efnahagslífs að leiðarljósi.
Stjórnmálamennirnir eiga að fara að tillögum
Hafrannsóknastofnunar um afla á næsta ári.
Viturlegar ákvarð-
anir skila sér
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Breytt viðhorf?
Það verður athyglisvert að sjá hvernig
sjálfstæðismenn í Reykjavík bregðast
við upplýsingum um útstrikanir á
Gísla Marteini Baldurssyni í borgar-
stjórnarkosningunum. Um 19 prósent
kjósenda strikuðu yfir hann, eða
færðu hann niður á lista. Hann þarf
þó ekki að víkja, frekar en hann vill.
Það leiðir þó hugann að málum
Hrannars B. Arnarssonar og Helga
Hjörvar árið 1998. Alls strikuðu 5,5
prósent Helga út, en 22,4 Hrannar.
Sjálfstæðismenn í borginni fóru þá
mikinn og heimtuðu afsögn þeirra
beggja. Ætli viðhorf þeirra hafi
breyst?
Aðskilnaðurinn
„Það er ekkert til sem heitir algjör
aðskilnaður ríkis og kirkju,“ sagði
biskupinn yfir Íslandi, Karl Sigur-
björnsson, um helgina. Nú má vel
vera að með rökfræðitrixum megi
halda þessu fram, það skiptir í raun
voðalega litlu. Á meðan
eitt trúfélag nýtur
réttinda umfram
önnur er verið að
mismuna. Það er
ekki flókið.
Traustsmælingin
„Þetta er á endanum mat kjósenda í
Reykjavík,“ sagði Bjarni Benediktsson
um það hvort hann ætlaði að þrýsta
á um afsögn Guðlaugs Þórs Þórðar-
sonar, sem þáði 25 milljónir í styrki
fyrir prófkjör vegna kosninganna árið
2007. Vissulega rétt, en gallinn við
þetta er sá að þegar kjósendur
mátu Guðlaug Þór, í síðustu kosn-
ingum, lágu þessar upplýsingar
ekki fyrir. Það skiptir ansi miklu.
kolbeinn@frettabladid.is