Fréttablaðið - 06.09.2010, Blaðsíða 8

8 6. september 2010 MÁNUDAGUR
A
u
g
lý
si
n
g
as
ím
i
Allt sem þú þarft…
DÝRALÍF Simpansar sem búa í
regnskógum Gíneu í Vestur-Afr-
íku hafa lært að skemma gildrur
sem lagðar eru af veiðiþjófum, og
kenna hver öðrum að forðast og
skemma gildrurnar. Frá þessu er
sagt á vef BBC.
Áberandi færri simpansar veið-
ast í gildrur í Gíneu en í nágranna-
löndunum. Vísindamenn hafa náð
myndum af simpönsum þar sem
þeir skemma snörur sem lagðar
hafa verið fyrir þá.
Aparnir geta ekki lært á gildr-
urnar af reynslunni, þar sem þeir
apar sem festast lifa það sjaldnast
af. Þessi hegðun gefur því innsýn
í hvernig þeir læra á umhverfi sitt.
- bj
Laugavegi 13, 101 Reykjavík
sími 515 5800, rannis@rannis.is
www.rannis.is
Tækniþróunarsjóður boðar til opins kynningarfundar
á Grand Hótel Reykjavík, miðvikudaginn 8. febrúar kl. 8:30 - 10:00
í tengslum við umsóknarfrest 15. febrúar nk.
Davíð Lúðvíksson forstöðumaður hjá Samtökum iðnaðarins stýrir fundinum.
Starfsmenn Rannís kynna niðurstöðu umsókna fyrir vorið 2010 og fjalla um umsóknar-
og matsferli sjóðsins. Boðið verður upp á morgunmat fyrir gesti fundarins
Tækniþróunarsjóður heyrir undir iðnaðarráðherra og starfar skv. lögum um opinberan
stuðning við tæknirannsóknir, nýsköpun og atvinnuþróun, nr 75/2007. Sjóðurinn
fjármagnar nýsköpunarverkefni í samræmi við meginstefnu Vísinda- og tækniráðs.
Umsækjendur geta verið fyrirtæki, einstaklingar, rannsóknastofnanir og háskólar.
Tækniþróunarsjóður
Hlutverk Rannís er að veita faglega aðstoð og þjónustu við undirbúning og framkvæmd
vísinda- og tæknistefnu Vísinda- og tækniráðs. Rannís er miðstöð stuðningskerfis
vísinda- og tæknisamfélagsins. Í vörslu Rannís eru opinberir samkeppnissjóðir s.s.
Rannsóknasjóður og Tækniþróunarsjóður. Rannís sér um greiningu á rannsóknum og
nýsköpun á Íslandi og gerir áhrif rannsókna og nýsköpunar á þjóðarhag og hagvöxt
sýnilegan. Rannís er miðstöð upplýsinga og miðlunar alþjóðasamstarfs vísinda- og
tæknisamfélagsins.
Kynningarfundur 8. febrúar
H
N
O
T
S
K
Ó
G
U
R
g
ra
fí
s
k
h
ö
n
n
u
n
LÆRA Yngri simpansar fylgjast með
þeim eldri þegar þeir skemma gildr-
urnar, og skoða svo ummerkin þegar
gildrurnar eru skaðlausar. NORDICPHOTOS/AFP
Simpansar læra hvernig þeir geta skemmt gildrur:
Snúa á veiðiþjófana
NÝJA-SJÁLAND, AP Í það minnsta 500
hús í borginni Christchurch á Nýja-
Sjálandi eru hrunin eftir jarð-
skjálfta sem reið yfir á föstudag og
fjöldi húsa til viðbótar skemmdist.
Mikil mildi þykir að enginn hafi
látist og aðeins tveir slasast illa.
Skjálftinn, sem var um 7,1 að
styrkleika, varð klukkan 4.35 að
laugardagsmorgni þegar flest-
ir íbúar voru í fastasvefni. „Ef
skjálftinn hefði orðið fimm klukku-
stundum fyrr eða fimm klukku-
stundum seinna hefði manntjónið
getað orðið gríðarlegt,“ sagði John
Key, forsætisráðherra Nýja-Sjá-
lands. Um 400 þúsund manns búa í
Christchurch.
Rafmagni sló út í borginni og
nærsveitum vegna skjálftans, og
vatns- og gasleiðslur fóru í sundur.
Rafmagn var komið á víðast hvar
á sunnudag, en ekki hafði tekist að
koma öðrum leiðslum í lag. Stórir
vatnsdunkar og færanleg klósett
voru flutt í hverfi þar sem enn var
vatnslaust í gær.
Einhver tími mun líða þar til
lífið kemst í samt lag í Christ-
church. Skólar verða lokaðir
næstu daga þar til gengið hefur
verið úr skugga um að þeir séu
íveruhæfir.
Nýja-Sjáland liggur á flekamót-
um Kyrrahafsflekans og Ástralíu-
flekans. Jarðskjálftar eru algengir
þar sem flekarnir rekast saman.
Mark Quigley, jarðfræðiprófess-
or við Canterbury háskóla á Nýja-
Sjálandi, segir að svo virðist sem
ný brotalína hafi myndast í skjálft-
anum. Sprunga myndaðist og jörð-
in lyftist á sumum stöðum allt að
tvo metra upp, segir Quigley.
„Þetta er löng brotalína sem
hefur rústað húsum og klofið í
sundur vegi,“ segir Quigley. „Við
sáum tvö hús sem höfðu brotnað í
tvennt í skjálftanum.“
„Jörðin mín lítur út eins og úfinn
sjór núna,“ segir Roger Bates,
bóndi sem á kúabú skammt frá
upptökum skjálftans. Hann segir
að jörðin hafi gengið í öldum, og
hækkunin þar sem brotalínan
gangi í gegn sé allt að 1,5 metrar.
Sérfræðingar telja að manntjón
í skjálftanum hafi verið lítið vegna
strangra reglna um húsbyggingar
á Nýja-Sjálandi. Reglurnar voru
hertar til muna fyrir tíu árum.
Jarðskjálftar eru algengir á
Nýja-Sjálandi. Um 1.400 skjálftar
verða á hverju ári, en aðeins 150
eru nægilega öflugir svo íbúar
verði varir við þá. Síðasti öflugi
jarðskjálftinn sem reið yfir eyj-
arnar varð í júlí 2009. Hann var 7,8
að styrkleika, svo öflugur að hann
færði suðurodda landsins 30 senti-
metrum nær Ástralíu.
brjann@frettabladid.is
Yfir 500 hús
eru ónýt eftir
jarðskjálfta
Það þykir ganga kraftaverki næst að enginn hafi
farist í öflugum jarðskjálfta sem gekk yfir Nýja-Sjá-
land á föstudag. Manntjón hefði getað verið gríðar-
legt hefði skjálftinn ekki orðið rétt fyrir dögun.
SPRUNGA Sprunga sem er allt að 3,5 metrar á breidd myndaðist í jarðskjálftanum og
urðu víða skemmdir á húsum og vegum vegna hennar. FRÉTTABLAÐIÐ/AP
HRUNIÐ Miðbær Christchurch er í rúst,
en talið er að um 90 hús í miðbænum
séu ónýt eftir skjálftann. FRÉTTABLAÐIÐ/AP