Fréttablaðið - 25.02.2011, Blaðsíða 16

16 25. febrúar 2011 FÖSTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
greinar@frettabladid.is
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is og Sólveig Gísladóttir solveig@frettabladid.is
ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
G
oðsögnin um hreina landið í norðri með heilnæma loftið,
tæra vatnið og sjálfbæru orkuna hefur verið afar lífseig
hér á landi. Smám saman er þó að koma í ljós að Íslend-
ingar hafa flotið sofandi að feigðarósi þegar kemur að
mengunarmálum; litið undan og viljað trúa því að það
sem ekki er vitað um, mælt og skráð, það sé ekki til.
Frá upphafi þessa árs hefur birst hér í Fréttablaðinu röð frétta um
díoxínmengun af völdum sorpbrennsla á nokkrum stöðum á landinu.
Slíkar brennslur hafa sent eiturefni út í andrúmsloft friðsælla og
fagurra þorpa þar sem fólk taldi að það andaði eingöngu að sér hreinu
íslensku sjávar- og sveitalofti, dýrin bitu hreint og ómengað gras og
afurðirnar sem af þeim kæmu væru þar af leiðandi bæði hreinar og
heilnæmar.
Þeir sem ábyrgð báru á þessari
eiturefnaútspýtingu litu mark-
visst undan, vanræktu að mæla
mengun og að upplýsa um niður-
stöður þegar hún hafði verið mæld.
Á einum stað þarf bóndi að fella
bústofn sinn eftir að í ljós kom að
díoxínmagn í skepnunum var slíkt
að afurðirnar teljast ekki hæfar til
manneldis. Ekki er vitað hvort eða hvenær jörð hans verður byggileg
að nýju. Á öðrum stað var sorpið brennt á lóð grunnskólans. Slíkt var
andvaraleysið.
Annað dæmi er svifryksmengun í þéttbýli. Dofri Hermannsson
rifjaði á bloggi sínu í vikunni upp að áður en farið var að mæla svifryk
í Reykjavík var hún hvorki meira né minna en hreinasta höfuðborg í
heimi. Þegar farið var að mæla svifrykið kom hins vegar í ljós að oft
á ári fer mengun yfir hættumörk. Þannig var goðsögninni hrundið
með því einu að afla upplýsinga.
Í vikunni birtust svo hér í blaðinu fréttir af öðru mengunarmáli. Hér
á landi hefur til þessa ríkt algert andvaraleysi gagnvart PCB-eitur-
efnum sem finna má í byggingarefni sem var notað um áratugaskeið
eftir miðja síðustu öld. Vitað er að PCB hefur heilsuspillandi áhrif
bæði á íbúa þeirra húsa þar sem eiturefnið er og ekki síður þá bygg-
ingaverkamenn sem vinna við viðhald eða niðurrif húsa með PCB.
Stefán Gíslason umhverfisfræðingur hefur sýnt fram á að líklegt
sé að tugi tonna af PCB sé að finna í húsum sem byggð eru á árabilinu
1956 til 1980. Þó hefur aldrei verið sóst eftir mælingum á PCB-mengun
í byggingarefni hjá rannsóknarstofu hér á landi sem getur mælt magn
efnisins.
Ekki er vitað til að sýnd sé sérstök varúð þegar verið er að
vinna í húsum sem byggð eru á tímabilinu eða við niðurrif þeirra.
Félagsbústaðir eru þó undantekning frá þessu en þar á bæ er gengið út
frá því að hús sem byggð eru á því tímabili sem um ræðir séu menguð
og byggingaverkamenn á þeirra vegum viðhafa varúðarráðstafanir
á borð við þær sem tíðkast í öðrum löndum þegar verið er að vinna í
húsum sem vitað er að séu PCB-menguð.
Á hreinasta landi í heimi er þannig ótrúlega víða pottur brotinn.
Góðu fréttirnar eru þó að bæði ráðherra umhverfismála og þær stofn-
anir sem með mengunarmál vinna hafa brugðist við upplýsingum um
díoxínmengun af festu og ábyrgð. Meðan svo er má binda vonir við
að unnið verði að úrbótum í mengunarmálum í stað þess að byggja
hugmyndir um mengun, eða öllu heldur mengunarleysi, á úreltum
goðsögnum.
HALLDÓR
SKOÐUN
Steinunn
Stefánsdóttir
steinunn@frettabladid.is
Talið fyrir Tryggva
Starfsfólk menntamálaráðuneytisins
hefur nú eytt einum mánuði í að
telja fyrir Tryggva Þór Herbertsson
hversu oft þingmenn og álitsgjafar
komu fram í sjónvarpi og útvarpi
ríkisins síðustu tvö ár. Tryggvi
hafði lýst áhyggjum af
því hversu skarðan hlut
sjálfstæðismenn (lesist:
Tryggvi Þór Herberts-
son) bæru þar frá borði.
Niðurstaðan er nú fengin.
Tryggvi var temmilega
áberandi árið 2009 en
mun minna í fyrra. Eftir-
spurn eftir honum virðist
því vera á undanhaldi.
Gagnlegt
Tryggva gagnast líka vonandi upp-
lýsingar um þá álitsgjafa sem
mættu oftar en þrisvar í
Kastljós árið 2009. Það
eru sex manns. Þar trónir
á toppnum Evróvisjón-
stjarnan Jóhanna Guð-
rún Jónsdóttir. Fast
á hæla hennar fylgir
Ástþór Magnússon.
Hann var þá í fram-
boði til Alþingis.
Selma Björns-
dóttir kemst líka
á blað. Hún var
ekki í fram-
boði.
Vinsæll Þórólfur
Tölurnar yfir gesti í Speglinum eru
athyglisverðastar. Þar er prófessor
Þórólfur Matthíasson efstur yfir
tíðustu heimsóknirnar bæði
árin. Aðrir sívinsælir eru
Gunnar Helgi Kristinsson
og Vilhjálmur Bjarnason.
Þeim sem áhuga hafa á
kyngreiningu fjölmiðla gæti
líka þótt það býsna fróðlegt
að á listana yfir þá sem mættu
reglulega í Spegilinn þessi
tvö ár komast 29 manns. Þar
af eru 25 karlar. En Tryggva
blöskra líklega vinsældir
Þórólfs öllu meira.
stigur@frettabladid.is
Sú var tíð að einungis ríkra manna börn áttu þess kost að læra á hljóðfæri og enn
er pottur brotinn í þeim efnum. Varla er
hægt að tala um jafnrétti til náms fyrr en
allir tónlistarnemar á landinu geta stund-
að sitt nám óháð aldri, búsetu og efnahag.
Reykjavík er nú einu sinni höfuðborgin
okkar, þar eru helstu skólarnir og þangað
leita tónlistarnemar hvaðanæva sem kjósa
að mennta sig frekar. En þetta fólk er í
vondum málum því það á engan styrk vísan.
Fyrir nokkrum árum hætti borgin að greiða
með aðkomunemendum og sveitarfélögin
neita yfirleitt að veita þeim sem læra í
Reykjavík raunhæfan styrk. Sem foreldri
úti á landi þekki ég af eigin raun hve niður-
lægjandi það er að standa eins og þurfamað-
ur inni á hreppsskrifstofu og betla fyrir-
greiðslu og fá synjun. Það má fara nærri um
hvaða afleiðingar þessi mismunun hefur.
Nú hefur Reykjavíkurborg, fyrirmynd
annarra sveitarfélaga, boðað allt að 18%
niðurskurð á framlögum til tónlistar-
kennslu sem bætist við 14% sem nýlega
voru skorin af. Jafnframt stendur til að
greiða einungis með nemendum 16 ára og
yngri. Af þessum sökum hljóta margir að
hætta formlegu námi en líklega reyna þó
einhverjir að verða sér úti um einkatíma
utan hins samræmda kerfis. Það verður
sjónarsviptir að framhaldsdeildum innan
skólanna því að þar eru fyrirmyndir yngri
nemendanna sem styttra eru á veg komnir.
Útlitið er svo dökkt að hugsanlega verða
einhverjir tónlistarskólar að loka og það
væri mikið slys. Þótt þessir skólar eigi sér
ekki langa sögu hérlendis eru þeir merki-
legar menningarstofnanir sem hafa viðað
að sér færum kennurum, tækjabúnaði og
miklu af tónlistarefni. Þeir vekja metnað
nemenda, auka sjálfstraust þeirra, hvetja
þá til dáða og veita þeim þjálfun í sam-
vinnu. Tónlist er mannbætandi. Hún örvar
skapandi hugsun, skerpir fegurðarskyn-
ið og þjálfar aga og einbeitingu sem aftur
smitar út í annað nám og gerir það auð-
veldara. Nám í tónlist er alvörunám og á
að vera jafn sjálfsagður hlutur og lestur og
skrift. Stöndum vörð um tónlistarskólana.
Dagur tónlistarskólanna
Tónlistar -
skólar
Einar Georg
Einarsson
íslenskukennari
FRÉTTIR VIÐSKIPTI ÍÞRÓTTIR LÍFIÐ UMRÆÐAN
MEIRI
UMRÆÐA
Andvaraleysi í mengunarmálum:
Goðsögn hrundið
Útlitið er svo dökkt að
hugsanlega verða ein-
hverjir tónlistarskólar að loka og
það væri mikið slys.