19. júní - 01.10.1994, Qupperneq 22

Jafnréttisviðurkennmg
kannað hvernig stöðum og kjörum sé
háttað í sveitarfélögum sínum.
Því næst sagði Elsa S. Þorkelsdóttir
frá starfi kærunefndar jafnréttismála og
hvernig jafnréttisnefndir gætu farið
kæruleiðina. Elsa greindi frá nokkrum
málum sem nefndinni hafa borist en
þau fjalla flest um vinnumarkaðinn, um
stööuveitingar eða laun og kjör hjá rík-
inu. Mörg dæmi eru um að konum sé
sagt upp störfum í tengslum við barns-
burð og hafa slík mál borist til nefndar-
innar.
Elsa sagöi að endurskoöa þyrfti
vinnubrögð nefndarinnar vegna þess
hve mál hefðu tekið langan tíma, eða
átta til tíu mánuði. „Níðurstaöa nefnd-
arinnar er álitsgerð en ekki bindandi úr-
skurður og þá er eftir að leggja málin
fyrir dómstóla. Það er mikið álag fyrir
konur aö fara dómstólaleiðina og þurfa
þær mjög á stuðningi að halda á með-
an á því stendur. Þar gætu jafnréttis-
nefndir komið til skjalanna og veitt kon-
um sem standa í kærumálum styrk og
umhyggju," sagði Elsa.
Vantar kynhlutlaust starfsmat
Jóhanna Magnúsdóttir, jafnréttisfull-
trúi Reykjavíkur, fjallaði síðan um
starfsmat og hvort það væri leið til
launajafnréttis. Sagði hún að ríkjandi
starfsmatskerfi þætti viöhalda þeim
valdapíramlda sem viðtekinn væri og
því væri nauðsynlegt að búa til kynhlut-
laust starfsmatskerfi þar sem litið væri
á inntak starfs en ekki hvort kona eða
karl gegndi því. Jóhanna sagði að I Kan-
ada hefði starfsmat verið notað til
launajöfnunar með góðum árangri en
hér á landi hefði ekki tekist að nýta það
í sama tilgangi. í framhaldinu sþunnust
umræður um það hverjir framkvæma
starfsmat hér á landi og því til sönnun-
ar var bent á endurskoðunarnefndina
þar sem fjórir karlar eiga sæti ásamt
einni konu.
Að lokum greindu fulltrúar jafnréttis-
nefnda frá störfum nefndanna og kom
víðast hvar fram að nefndirnar vanti
verkefni og vinnureglur. Lýstu margir yfir
áhuga á að endurskipuleggja starfið og
bretta upp ermar eftir þennan fund þar
sem sýn hefði opnast inn í þau margvís-
legu verkefni sem hægt væri að vinna
að.
Lokaorö fundarins átti Elín G. Ólafs-
dóttir, formaður jafnréttisnefndar
Reykjavíkur, sem var gestgjafi fundar-
ins. Benti hún á aö vinna að jafnréttis-
málum væri ekki sunnudagaskóli. Til
hennar þyrfti mikla þolinmæöi og stund-
um kraftaverk. „Við berjumst við ýmis
tregðulögmál af mannavöldum. Vissu-
lega eru til öflug öfl sem vinna að því að
viðhalda þeim ójöfnuði sem við viljum
lagfæra og hagnast beinlínis á því að
vinna gegn jafnrétti," sagði Elín.
Þann 24. okt. veitti félagsmálaráð-
herra, Guðmundur Árni Stefánsson, við-
urkenningu Jafnréttisráðs fyrir framtak
til jafnréttismála. Þetta er I þriðja sinn
sem slík viöurkenning er veitt. Eins og
áöur var dagur Sameinuðu þjóðanna
valinn til þessarar athafnar en þess
dags minnast íslenskar konur sem sér-
staks baráttudags I kvenréttindamál-
um. Viðurkenningu Jafnréttisráös getur
hlotiö það fyrirtæki, stofnun, skóli, bæj-
arfélag, félagasamtök eða einstakling-
ur sem á einn eða annan hátt hefur
skaraö fram úr á sviði jafnréttismála.
Tilgangurinn er fyrst og fremst sá að
veita viðurkenningu fyrir vel unnin störf I
þágu jafnréttis kvenna og karla og
beina þannig athyglinni að jákvæðum
þætti I jafnréttisbaráttunni. Til að velja
þann sem viðurkenningu á að fá hefur
Jafnréttisráð fengið til liðs við sig ein-
staklinga sem hafa þekkingu á ýmsum
sviðum þjóðfélagsins. Að þessu sinni
voru það þau Fjalar Sigurðarson frétta-
maður, Ingiþjörg Haraldsdóttir, skáld,
Páll Kr. Pálsson framkvæmdastjóri og
Sigríður Erlendsdóttir sagnfræðingur.
í starfi sínu horfði nefndin sérstak-
lega til fyrirtækja á almenna vinnumark-
aðinum. Aðrar tillögur voru einnig at-
hugaðar s.s. Stúdentaráð Háskóla ís-
lands en þar hefur nýlega verið
skiþaður sérstakur kvennafulltrúi og
svo Lárunar á Seyðisfirði en þær hafa á
margan hátt haft forgöngu um sam-
vinnu kvenna á landsbyggðinni til eigin
atvinnusköpunar. Nefndin var hins veg-
ar sammála um að viöurkenning ársins
skyldi veitt Hans Petersen h.f. Þaö fyrir-
tæki hefur um margt verið áberandi I ís-
lensku athafnalífi, m.a. vegna þess að
forstjóri þess er kona og hefur komið
inn á vettvang jafnréttisbaráttunnar. En
það er ekki nóg til að öðlast jafnréttis-
viöurkenningu og því fór nefndin fram á
ýmsar upplýsingar varðandi rekstur og
starfsmannastefnu. Tölulegar upplýs-
ingar frá fyrirtækinu sýna að konur
gegna þar mörgum og margvíslegum
störfum og koma fram fyrir hönd þess.
Starfsmannastefna mótast meöal ann-
ars af þvl að starfsmenn eiga fjölskyld-
ur sem taka þurfi tillit til. Sveigjanlegur
vinnutími og hlutastörf aö afloknu
barnsburðarieyfi eru dæmi þar um. Þá
sýndi athugun á launakjörum að þar
hallaði á hvorugt kynið. Það að kona
hefur stjórnað fyrirtækinu 116 ár hefur
hjálpað til að skapa þá menningu sem
einkennir fyrirtækið.
Það var Hildur Petersen, forstjóri fyr-
irtækisins, sem tók við viðurkenning-
unni við hátlölega athöfn sem félags-
málaráherra bauð til. Það kom fram I
máli hennar að allt frá upphafi hefur
það þótt sjálfsagður hlutur að konur
héldu um stjórnartaumana hjá fyrirtæk-
inu Hans Petersen og sagði hún frá
ömmu sinni, Guðrúnu M. Jónsdóttur.
Guðrún varð ekkja áriö 1938 og tók þá
við stjórn fyrirtækisins en hún hafði
alla tíð, jafnhliða heimisstörfum og um-
önnun 6 barna, tekið virkan þátt I
rekstri fyrirtækisins. Hún hafði þá
skoðun að konur jafnt sem karlar gætu
stjórnað fyrirtækjum. Það þótti því sjálf-
sagt að Hildur Petersen, rúmlega tvl-
tug, tæki við stjórnartaumunum aö föð-
ur sínum látnum.
S.T.
22