Sameiningin - 01.02.1950, Blaðsíða 7

Sameiningin
5
heimsstríðum, alt það sem áður hefir verið bygt hér á jörð
með striti og tárum kynslóðanna. Hinsvegar má segja, að
þrátt fyrir alla villimennskuna hafi hin tæknilega þróun
komist á hærra stig, og möguleikarnir til almennra þæg-
inda og velmegunar, en á nokkru skeiði í sögu mannsins.
Mikið hefir verið talað um það síðustu árin hve þessi jarð-
hnöttur vor sé orðinn lítill, og að allir menn séu orðnir ná-
grannar. Að vissu leyti er þetta satt, en hinsvegar þó mjög
fjarri sanni. Tæknin og flughraðinn hafa að vísu sigrað vega-
lengdirnar sem áður ógnuðu ferðamönnum, en aftur á móti
eru menn fjarlægari hvorir öðrum nú en nokkru sinni fyr
vegna stéttabaráttu, þjóðernishroka, hagsmunastreitu og
andstæðra hugsjóna. Á þessu mikla jarðskjálftatímabili í
sögu mannkynsins hafa orðið miklar breytingar á hinum
stjórnarfarslega heildarsvip jarðar. Fyrir fimmtíu árum var
Bretland öndvegisþjóð veraldarinnar. Þeir réðu lögum og
lofum á hafinu, og verzlun öll og alþjóðamál mótuðust all-
mjög af stefnu þeirra. Nú hafa Bandaríki Norður Ameríku
sezt í þetta öndvegi. Hervald þeirra er miklu öflugra, og
fjármagn meira en Bretar hafa nokkru sinni haft.
Enn sem komið er hafa Bandaríkin þó ekki getað skapað
neitt svipað jafnvægi í heimsmálunum og Bretar gerðu á
gullöld sinni. Að vísu er öldin nú önnur, og margt breytt, og
hin nýja öndvegisþjóð lítt reynd í heimspólitíkinni á móts
við Breta. En það sem ef til vill er athyglisverðast, og að
margra dómi uggvænlegast, nú þegar helmingur tuttug-
ustu aldarinnar er liðinn, er það að nú er talið að hér um
bil einn þriðji hluti alls mannkynsins sé annaðhvort undir
beinni stjórn, eða óbeinum áhrifum kommúnista. Þeim hefir
tekist með ýmsum ráðum, að því er virðist, að þjappa sínu
liði vel saman, og hinar ólíkustu kynkvíslir og þjóðir koma
fram undir merki þeirra sem ein heild, andspænis hinum
vestrænu þjóðum, sem enn greinir á um margt. Hvort hinar
ólíku hugsjónaleiðir sem hér er um að ræða í austri og
vestri, verða samrýmdar á friðsamlegan hátt, er gáta sem
væntanlega verður leyst á þeim helmingi tuttugustu aldar-
innar sem nú er að hefjast. En undir lausn þessa mikla
vandamáls er tímanleg velferð mannkynsins komin. Von-
andi er að síðari helmingur þessarar aldar marki drýgri
hamingjuspor í sögu mannsandans en sá fyrri.
En þegar að öllu er gáð er það annað og meira en hern-