Sameiningin - 01.06.1944, Blaðsíða 4

82
Seytjándi júní
i
Laugardagurinn 17. júní má teljast annar særsti merkis-
dagurinn í sögu Islendnga, síðan að kristin trú var lögtekin.
íslenzka þjóðin hefir þreyð og þráð þennan dag í sjö
hundruð ár. Það eru að vísu ekki út af sjö hundruð ár síðan
Islendingar sóru frá sér sjálfstæðisréttindi sín, en konungs-
valdið norska var búið að læsa klóm sínum í íslenzkum
þjóðar jarðvegi; að hið forna frelsi var mjög skert orðið.
Eins og sá dagur var með allra dimmustu dögum í sögu
þjóðar vorrar, eins má segja að þessi mikla stund megi
teljast með allra björtustum degi, sem hefir runnið upp
yfir þjóð vora.
Nú er svo komið, að þjóðin hefir aftur heimt sitt forna
frelsi, og á nú um frjálst höíuð að strjúka eftr hin mörgu
og mæðusömu ár og aldir.
Konungur Noregs vílaði ekki fyrir sér að beita ágangi,
lævísi og grimd við hina fámennu og fátæku þjóð, og naut
aflsmunar; vann hann ýmsa af leiðandi mönnum þjóðarinn-
ar til fylgis, með fé og fögrum loforðum; oft reyndist lítt
um efndir þegar frá leið.
Ef til vill mætti finna afbötun viðleitni konungs á
þeirri hugsjón hans, að allir menn af norsku bergi brotnir
ættu að vera undir sömu stjórn; hitt held eg þó að mestu
hafi ráðið um viðleitni hins norska valds, að það leit girnd-
araugum íslenzk hlunnindi, eins og bar á jafnvel á dögum
Ólafs konungs helga.
Konungur færði sér trúlega í nyt óeiningu landsmanna
sín á milli.
Þjóðin íslenzka þekti ekki sinn vitjunartíma; hirti ekk-
ert um frelsis fjársjóð sinn, og fyrirgerði rétti sínum til hans.
Ekkert breyttist til batnaðar, þegar Danir tóku við
völdum.
Að vísu voru nokkrir menn meðal Dana, sem vildu
þjóð vorri vel; annars hefði Jóni Sigurðssyni naumast
tekist að ávinna það, sem hann vann, en hvatir Dana voru
samt mjög svipaðar þeim sem áttu sér stað meðal Norðmanna.
ísland er búið að vera leiksoppur og féþúfa í höndum
erlendra áróðursmanna og fjárbrallsmanna um þessa löngu
tíð.