Fréttablaðið - 15.03.2011, Blaðsíða 6

15. mars 2011 ÞRIÐJUDAGUR6
© GRAPHIC NEWS
Kjarnabráðnun
Kjarnorkuverið í Fukushima varð illa úti í jarðskjálftanum mikla á föstudag.
Sprengingar hafa þegar orðið í tveimur af sex kjarnaofnum versins og hætta
er á sprengingu í þeim þriðja.
Suðuvatnsofn Í kjarna ofnsins er öreindum
úrans sundrað með keðjuverkun. Sundrun
öreindanna framleiðir hita, sem notaður er til
að hita vatn að suðu. Gufan af vatninu knýr
túrbínur sem framleiða rafmagnið. Gufan
þéttist síðan á ný og er pumpað aftur inn í
ofninn. Þannig heldur hringrás vatnsins áfram.
Fjölþættar öryggisvarnir eiga að koma í
veg fyrir að geislavirk efni sleppi út.
1 Málmklæðning
Umlykur eldsneytisstangir í
kjarna ofnsins.
2 Þrýstigeymir
3 Steinsteypubyrgi
Neyðarstöðvun
Í jarðskjálfta er sundrun öreinda
þegar í stað hætt
4 Hemilstangir: Hægja á sundrun.
Reknar inn í kjarnann innan sjö
sekúndna með vökvaafli.
5 Neyðarkæling
Olíuknúnir rafalar knýja kælibúnað.
6 Vatnsbrunnur
Þrýstiléttibúnaður fer í gang þegar
þrýstingur fer yfir 75 staðalloft-
þyngdir. Þrýstingslokur opnast og
hleypa gufu út í vatnsbrunn neðst
í steypuhylkinu.
7 Kjarnabráðnun
Fari hiti yfir 1.200°C bráðnar málm-
klæðningin utan um eldsneytisstangirn-
ar. Geislavirkar samsætur cesíums eða
joðs sleppa út í steypubyrgið. Þar með
sleppur geislavirkni út í andrúmsloftið í
gegnum skemmdir á byrginu.
1
2
3
7
4
6
5
Steinsteypt
byrgi
Gufu hleypt út
til túrbína
Þrýsti-
geymir
Vatn inn
Hemilstangir
Ofnkjarninn
Vatnsbrunnur
Heimildir: General Electric, wire agencies
Góður ávöxtunarkostur – einnig í áskrift
*Árleg nafnávöxtun frá 15.01.2001 til 28.02.2011. Ávöxtun í fortíð er ekki
ávísun á ávöxtun í framtíð.
Áskriftarsjóður ríkisverðbréfa er verðbréfasjóður skv. lögum nr. 30/2003
um verðbréfasjóði og fjárfestingarsjóði. Rekstrarfélag verðbréfasjóða ÍV
hf. er rekstrarfélag sjóðsins. Útboðslýsingu og nánari upplýsingar er hægt
að nálgast á heimasíðu www.iv.is. Fjárfestar eru hvattir til að kynna sér
útboðslýsingu sjóðsins og þá sérstaklega umfjöllun um áhættuþætti.
@Hafðu samband við
ráðgjafa okkar í síma
460 4700 eða kynntu þér
málið á www.iv.is
JAPAN Efasemdir um hvort skyn-
samlegt sé að nota kjarnorku hafa
fengið byr undir báða vængi í kjöl-
far jarðskjálftanna í Japan, þar
sem kjarnorkuverið í Fukushima
laskaðist illa og hætta á alvarlegri
mengun hefur ekki verið útilokuð.
Bæði þýsk og svissnesk stjórn-
völd hafa, í ljósi atburðanna í
Japan, frestað öllum ákvörð-
unum um frekari uppbyggingu
kjarnorkuvera. Í Frakklandi og
Bandaríkjunum hefur umræðan
um kjarnorkuver einnig breyst
skyndilega í ljósi nýjustu atburða.
Í Svíþjóð og Finnlandi hefur slys-
ið í Fukushima einnig kynt undir
gagnrýni á kjarnorkustefnu stjórn-
valda.
Sérfræðingar telja reyndar litl-
ar sem engar líkur á því að slysið
og mengunin verði af sömu stærð-
argráðu og í Tsjernóbyl árið 1986
þegar geislamengun barst yfir stór
svæði í Sovétríkjunum og Evr-
ópu og kostaði tugi manna lífið
auk þess að hafa skelfileg áhrif
á heilsufar fjölda fólks í næsta
nágrenni og jafnvel víðar.
Nær sé að bera slysið í Fukus-
hima saman við kjarnorkuslysið
á Three Mile Island í Bandaríkj-
unum árið 1979, enda hafi orsökin
þá verið svipuð: bilun í kælikerfi.
Kjarnaofnarnir í Tsjernóbyl hafi
auk þess verið allt annarrar gerð-
ar en ofnarnir í Fukushima og
öryggisatriði ekki í jafn góðu lagi.
Í Japan eru nú starfrækt 54
kjarnorkuver. Frá þeim koma 30
prósent af allri raforku, sem notuð
er í landinu. Áform hafa verið um
að auka þessa hlutdeild upp í 40
prósent á næstu árum, en vera má
að þau áform verði nú endurskoð-
uð. Kjarnorkuverið í Fukushima
var tekið í notkun árið 1966. Þar
eru nú starfræktir sex kjarnaofn-
ar, en tveir í viðbót eru í smíðum.
Af ofnunum sex voru þrír í notk-
un þegar jarðskjálftinn reið yfir
en hinir þrír voru ekki í notkun
vegna viðhaldsvinnu.
Yukio Edano, talsmaður jap-
önsku stjórnarinnar, sagði síð-
degis í gær að allt benti til þess að
eldsneytisstangirnar í öllum þrem-
ur kjarnaofnunum væru byrjaðar
að bráðna. Hve alvarlegt það verð-
ur fer eftir því hve vel gengur að
kæla niður ofnana.
Kælikerfi ofnanna þriggja eyði-
lagðist í jarðskjálftanum. Brugð-
ið var á það ráð að dæla sjó inn á
ofnana til að kæla þá, sem hefur
dregið úr hættunni en þó gengið
brösuglega.
Sprenging varð í kjarnaofni
númer 1 á laugardag, síðan í ofni
númer 3 í gær og veruleg hætta
virtist á sprengingu í þeim þriðja,
ofni númer 2.
„Tekist hefur að ná að minnsta
kosti einhverjum stöðugleika í
bili í ofnum 1 og 3,“ sagði Ryo-
hei Shiomi frá kjarnorku- og iðn-
stofnun Japans í gær. „Öll okkar
athygli og allt okkar starf beinist
nú að ofni 2.“ gudsteinn@frettabladid.is
Efasemdir um kjarnorku fá
byr undir báða vængi á ný
Öllum áformum um frekari uppbyggingu kjarnorku frestað í Þýskalandi og Sviss vegna kjarnorkuslyssins í
Fukushima. Umræða blossar einnig upp í Svíþjóð og Finnlandi, Frakklandi og Bandaríkjunum.
SPRENGINGIN Í KJARNAOFNI 3 Spreng-
ingar hafa orðið í tveimur kjarnaofnum í
Fukushima. NORDICPHOTOS/AFP
SAMGÖNGUR Endurnýjun flug-
stjórnarklefa í sextán Boeing 757
vélum í eigu Icelandair stendur
yfir.
Með aukinni tölvuvæðingu í
flugstjórnarklefanum er ætlunin
að auka öryggi, draga úr viðhalds-
kostnaði og spara eldsneyti, segir
í fréttatilkynningu.
Flugmenn fá aðgang að meiri
upplýsingum en áður um flugið og
stöðu vélarinnar. Þá verður nýjum
gagnatengingum komið fyrir í vél-
unum til að tryggja að stjórnstöðin
á Keflavíkurflugvelli verði í stöð-
ugu sambandi við vélarnar hvar
sem þær eru staddar á lofti eða á
jörðu.
„Með þessari uppfærslu á tækja-
búnaði er stjórnklefi Boeing 757
flugvélanna okkar búinn fyrir
flugumferðarstjórnunarkerfi
framtíðar,“ segir Hilmar Baldurs-
son, flugrekstrarstjóri Icelandair.
Tækniþjónusta Icelandair á
Keflavíkurflugvelli annast breyt-
ingar jafnt og þétt samhliða reglu-
legum skoðunum. Félagið segist
vera fyrsta flugfélagið í Evrópu
til að ráðast í breytingar af þessu
tagi á Boeing 757 vélum.
- pg
Stórt viðhaldsverkefni á flugvélakosti Icelandair:
Endurnýja flugstjórnarklefa í sextán vélum
Á FLUGI Flugstjórarnir Baldvin Birgisson og Þórhallur Haukur Reynisson á reynsluflugi
í nýuppgerðum stjórnklefa í Boeing 757. MYND/ICELANDAIR
JAPAN Að minnsta kosti 70 þús-
und börn í Japan hafa þurft að
yfirgefa heimili sín vegna ham-
faranna þar í landi. Samtökin
Barnaheill – Save the Children
vekja athygli á þessu.
Mörg barnanna hafa misst
heimili sín og verða að leita
skjóls í ókunnugu umhverfi,
segir Stephen McDonald, sem
stjórnar starfi samtakanna
vegna hamfaranna. Hann segir
þær aðstæður geta valdið börn-
um óöryggi og kvíða. Þá sé hætta
á að börn hafi orðið viðskila við
foreldra og fjölskyldur sínar.
Barnaheill á Íslandi benda
fólki á söfnunarsíma og reikning
félagsins. - þeb
Hamfarirnar í Japan:
70 þúsund börn
heimilislaus
SAMFÉLAGSMÁL Soka Gakkai búdd-
istar á Íslandi munu standa fyrir
bænastund hvern dag þessa viku
þar sem beðið verður fyrir jap-
önsku þjóðinni og öllum sem eiga
um sárt að binda vegna náttúru-
hamfaranna þar í landi.
Bænastundirnar fara fram í
menningarmiðstöð samtakanna
að Bíldshöfða 16. Þær standa frá
klukkan 19 til 20 virka daga og
frá 10 til 14 á laugardag.
Á sunnudag verður svo sérstök
minningarathöfn haldin klukkan
17 fyrir fórnarlömb náttúruham-
faranna. - þj
Búddistar á Íslandi:
Bænastundir
fyrir Japana
Hefur þú upplifað eða
orðið vitni að einelti á þínum
vinnustað?
Já 59,9%
Nei 40,1%
SPURNING DAGSINS Í DAG:
Hefur þú notað svefnlyf?
Segðu þína skoðun á vísir.is.
Bíl ekið inn í hrossahóp
Bifreið var ekið inn í hrossastóð við
bæinn Giljar í Mýrdal nýlega. Myrkur
var og slæmt skyggni. Ekki urðu slys
á mönnum, en bifreiðin mun hafa
skemmst talsvert. Hrossin hlupu út í
myrkrið og hefur ekkert þeirra fundist
sært eftir atvikið, að sögn lögreglu.
LÖGREGLUFRÉTTIR
KJÖRKASSINN