Fréttablaðið - 21.03.2011, Síða 13

MÁNUDAGUR 21. mars 2011 13
Hvers vegna ættum við að greiða skuldir óreiðumanna?
Við þeirri spurningu eru ýmis svör,
meðal annars þetta: Til að vera
sjálf ekki óreiðumenn.
Money-heaven er ekki til, því
miður. Skuldir óreiðumanna hverfa
ekki við það að vera ekki greidd-
ar. Þær hverfa einungis við að vera
greiddar. Spurningin er bara hver
á að greiða þær.
Breskir og hollenskir skattborg-
arar einvörðungu? Er það hug-
mynd okkar um sanngirni? Var
hann Heychen Van Eyck, tann-
smiður í Eindhoven, aðdáandi Guð-
jónsen-feðga og hollenskur skatt-
borgari mikið í skíðaskálunum og
snekkjunum með íslensku banka-
mönnunum? Eða hún Maureen
McCarthy skrifstofumær í Birm-
ingham, aðdáandi Emiliönu Torr-
ini og enskur skattborgari: Var
hún að reisa glerhallir fjármögn-
uð af Landsbankanum? Allt sem
sagt þeim að kenna? Rétt og sann-
gjarnt að eftirláta þeim og öðrum
skattborgunum þessara landa að
greiða þessar skuldir? Málið allt á
þeirra ábyrgð en alls ekki Íslend-
inga? Sem þó höfðu að vísu undir-
gengist tilskipun um að þeir – en
ekki þau Maureen og Heychen –
ættu að koma á fót innistæðutrygg-
ingasjóði sem dekkaði að lágmarki
kringum 20.000 evrur í hverj-
um reikningi sem Landsbankinn,
íslenskur banki, starfrækti í þess-
um löndum. Og höfðu að vísu líka
kosið ríkisstjórnir sem létu starf-
semi Icesave viðgangast. Og höfðu
að vísu einnig afhent umboð sitt
stjórnmálamönnum sem þráfald-
lega sögðu í krafti síns embættis
að Íslendingar myndu standa við
skuldbindingar sínar varðandi
Icesave.
„Aulabandalagið“
En fólkið sem asnaðist til að treysta
jafn ótraustvekjandi mönnum og
íslenskum bankamönnum: á það
ekki bara að taka skellinn sjálft
fyrir að hafa verið slíkir endem-
is „aular“ eins og Morgunblaðið
kallar það, með tilvísan í einhvern
enskan íhaldsþingmann? Það er
nú það. Fyrir það fyrsta hefur það
þegar fengið skaðann bættan frá
þeim Maureen og Heychen, skatt-
borgurum þessara landa, og eru
Íslendingar eingöngu krafðir um
að leggja fram það lágmark í þeim
skaðabótum sem þeim ber sam-
kvæmt evrópskum tilskipunum
sem sjö íslenskir verjendur reyna
nú að segja okkur að hægt sé að
reyna að kjafta sig frá með kunn-
uglegum útúrsnúningum sem menn
læra í Lagadeild HÍ.
Og í öðru lagi er það nú vitað
að Landsbanki Íslands hélt sér
gangandi með þessum peningum
enskra og hollenskra sparifjáreig-
enda. Hvað táknar það? Jú, vissu-
lega fór margt af því í hálfvitagang
eigenda og helstu vildarmanna. En
það táknar líka hitt sem við eigum
kannski erfitt með að horfast í augu
við: þessir peningar sem enskar
ömmur voru að nurla saman í ell-
inni, líknarfélög voru að leggja
inn til að hámarka framlög til sín,
sveitarfélög hugðust ávaxta þarna
til að byggja skóla – og þar fram
eftir götunum: þessir peningar trú-
gjarnra sparifjáreigenda voru not-
aðir af íslenskum viðskiptavinum
Landsbankans, hér á landi. Þeir
fóru í bílakaup og fasteignabólu.
Þeir fóru í kaup á fellihýsum sem
voru nokkurs konar fótanuddtæki
aldamótanna. Þeir fóru í að fjár-
magna utanlandsferðir og kvóta-
kaup og yfirdrátt og allt hitt sem
gekk á í íslensku hagkerfi, gott og
slæmt, á þessum árum. Við getum
ekki látið eins og Icesave-pening-
arnir komi Íslendingum ekkert við.
Hvers vegna lagði fólk fé sitt inn
á Icesave-reikningana? Óreiðufólk?
Aular? Eigum við ekki láta nægja
að segja að þetta fólk hafi verið trú-
gjarnt. Auglýsingaherferð Icesave
var snjöll. Þar tókst Landsbank-
anum á ísmeygilegan og ósvífinn
hátt að tengja starfsemina Íslandi
órjúfandi böndum, gera smæðina
að styrk; virkja jákvæðar kennd-
ir fólks gagnvart elskulegri smá-
þjóð sem engum ógnar; sniðugri og
skemmtilegri þjóð sem stæði föst-
um fótum í sinni fornu menningu
með álfatrú og sterkri náttúruteng-
ingu en væri um leið í fararbroddi
nútímans og kynni skil á nýjustu
aðferðum við netvæðingu allra
hluta vegna óhefðbundinnar nálg-
unar og lausnamiðaðrar menningar
fremur en að stunda eitthvert fjas
og röfl. Icesave var fyrsti netbank-
inn á þessum slóðum. Landsbanka-
mönnum tókst að telja almenn-
ingi og eftirlitsaðiljum í Englandi
og Hollandi og Íslandi ( þar sem
lögboðið eftirlit átti að fara fram)
trú um að hin hagstæðu vaxtakjör
væru vegna þess að hinum snjöllu
og hugkvæmu Íslendingum hefði
tekist að ná svo mjög niður hefð-
bundnum kostnaði af bankastarf-
semi með því að vera bara með
bankann á netinu. Þessu trúði fólk.
Á vanskilaskrá heimsins?
Erum við ekki annars alltaf að
taka þátt í svona atkvæðagreiðslu?
Í hvert sinn sem við fáum glugga-
bréf með rukkun þurfum við að
greiða atkvæði um það hvort við
ætlum að borga það eður ei. Ef
við greiðum það ekki eigum við á
hættu að teljast til óreiðumanna.
Við lendum á vanskilaskrá. Við
fáum þá hvergi lán og allur rekst-
ur heimilisins verður smám saman
þyngri og erfiðari.
Þannig lítur umheimurinn á
Íslendinga ef þeir ákveða að þessi
skuld komi sér ekki við og að þeir
ætli ekki að greiða hana – ekki
vegna þess að þeir gætu það ekki,
sem þeir geta alveg, heldur „af
prinsippástæðum“. Því prinsippi
„að greiða ekki skuldir óreiðu-
manna“.
Þá fer heimurinn – með réttu
eða röngu – að líta á Íslendinga
sem þjóð sem heldur alltaf þjóð-
aratkvæðagreiðslur þegar kemur
að skuldadögum, til dæmis vegna
lána til vegaframkvæmda eða
skólabyggingar. Þá rísi upp fólk
og segi: þessi vegur gagnast MÉR
ekkert… ÉG hef alltaf verið á móti
þessum skóla. ÉG ætla ekkert að
borga skuld sem MÉR kemur ekk-
ert við…
Og Íslendingar húka fastir á
vanskilaskrá heimsins. En með
prinsippin á hreinu. Og segja
nágrannaþjóðum að eiga sjálf sinn
helvítis tjakk…
Guðmundur Andri
Thorsson
rithöfundur
Í DAG
Var alþingismönnum heimilt að samþykkja Icesave-lögin?
Í stjórnarskránni er kveðið á um
að ekki megi taka lán sem skuld-
bindi ríkið nema samkvæmt
lagaheimild. Hér er ekki verið
að taka lán. Þegar lán er tekið
fá menn peninga og afhenda
skuldabréf. Hér er verið að láta
þjóðina ábyrgjast skuldir, sem
einkaaðili stofnaði til, löngu eftir
að til hennar hafði verið stofnað.
Þegar stjórnarskráin var sett
hefur líklega engum dottið í hug
að alþingismenn myndu einhvern
tímann ætla að láta almenning
taka á sig slíkar ábyrgðir. Ef ein-
hverjum hefði þá hugkvæmst
þessi möguleiki hefði slíkt ráðs-
lag áreiðanlega verið bannað í
stjórnarskránni.
Hvað sem menn segja um
lögmæti þess að setja Icesave-
lögin er enginn vafi á að setning
þeirra er siðferðilega ámælis-
verð. Forðum þingmönnum frá
þessari smán. Fellum Icesave-
lögin.
Brynjar Níelsson hrl.
Björgvin Þorsteinsson hrl.
Haukur Örn Birgisson hrl.
Jón Jónsson hrl.
Reimar Pétursson hrl.
Tómas Jónsson hrl.
Þorsteinn Einarsson hrl.
Er heimilt
að setja
Icesavelögin?
Icesave
Sjö hæsta-
réttarlögmenn
skrifa um Icesavelögin
Öll börn og ungmenni eiga sér drauma um framtíðina. Undan sumum þeirra er fótunum kippt fyrirvaralaust vegna slysa eða sjúkdóma í
æsku. OKKAR Framtíð er ný trygging fyrir börn og ungmenni sem skipt getur sköpum fyrir fjárhagslegt sjálfstæði þeirra á fullorðinsárum.
Það er einfalt að ganga frá OKKAR framtíðartryggingu á okkar.is
z
e
b
ra

„efin
”
Framtíð
o
g
fjá
rhag fullor
ði
n
sá
ra
n
n
afyrir
í lífin
u
Skuldir óreiðumanna Þessir peningar trúgjarnra spari-
fjáreigenda voru notaðir
af íslenskum viðskipta-
vinum Landsbankans,
hér á landi.