Sameiningin - 01.09.1922, Page 21

277
ÞaS geta nú verið misjafnar skoSanir manna um þaS,
livort landsvæði það, er Capt. Sigtr. Jónasson og iMr. John
Taylor leiddu íslendinga til, hafi veriö hiö ákjósanlegasta,
sem völ var á, eöa ekki. En ekki verður því neitaö, aö af-
leiöingin af því landnámi er stórvægileg.! Það merkir nýtt
tímabil í sögu Islendinga. Þessir fyrstu landnemar bjuggu svo
um sig, að nýlenda þeirra varö aðal aðsetustaöur þeirra, er frá
Islandi fluttu eftir ‘það, og frá þessari aðalstöö dreiföist fólk-
ið síðan út til annara hygöa, bæöi í Canada og Bandaríkjunum.
1 Nýja-íslandi var gefiö út fyrsta fréttablaðiö, sem út kom ;
Ameríku á islenzka tungu, “Framfari”, og fróöir menn hafa
sagt, aö frá Nýja-íslandi hafi komið tiltölulega flestir vorra
vestur-íslenzku mentamanna. Landnemarnir á Gimli frá 1875
stofnuðu hina fyrstu varanlegu ibygð íslendinga í Ameríku, sem
um leið er aöal-stofn, eöa frumstofn, hinna annara bygöa Is-
lendinga i Ameríku. Þaö landnám var líkt frækorni, er síðar
varð stór eik og breiddi lim sitt yfir lönd og höf.
Um þaö leyti, sem þessi bygð hófst, voru liðin eitt þús-
und ár frá fyrstu bygð íslands, og fólksfjöldi íslands var um
Bo,ooo. Síðan eru liðin ekki full 50 ár, og nú er fólksfjöldi
á íslandi talinn 90—100 þúsundir, og Islendingar í Ameríku
og afkomendur þeirra 25-—30 þús. Fólkinu íslenzka ihefir því
fjölgað urn þriðjung á 50 árum- fram yfir það, sem var eftir
þúsund ára bygð íslands, og efnahagur og menning þjóðarinn-
ar aukist eftir sömu 'hlutföllum, eöa meir. Þ.að er einsdæmi
í sögu íslenzkrar þjóðar. Áhrif Vestur-íslendinga á þjóðina
heima hefir verió stórkostleg, þó ef til vill hafi lítið borið á
þeim. Þegar Sigtr. Jónasson var heima 1875—1876, er mælt
að hann hafi sagt löndum sinum frá járnbrautum, vegum og
skipaflota, sem íslendingar gætu eignast 0g ættu að eignast.
Sagt er aö “landinn” hafi virt það aö vettugi og jafnvel gert
skop aö. En nú er þetta komið fram og orðiö að áhugamál-
urn þjóöarinnar.
Framför og vellíðan hefir fallið í skaut afkomenda hinna
fyrstu landnema og þeirra, er sitgu í þeirra spor. Sjálfir 'hafa
þeir yfirleitt að eins boriö út býtum erfiðið. Flestir þeirra
eru nú dánir og fæstir hafa fengið þökk fyrir starfið. Á með-
al þeirra, sem dánir eru, er Mr. John |Taylor. Þ.ó hann ekki
væri íslendingur, var honum þó jafn ant um hag þeirra eins og
væri hann það. Hann varöi síðustu starfskröftum sínum. í
þarfir íslendinga. Hann átti mótstöðumenn, og honum varð
starfið á stundum erfitt og augljóst er það, að hann hefir feng-