Sameiningin - 01.06.1913, Síða 25

121
veldis á Islandi vekti enn undrun og aödáun manna víðsvegar
um heim — með hinni sterku umhyggju, sem þá birtist hjá ein-
staklingum fyrir hagsmunum alþjóðar, með öflugri framkvæmd-
arsemi á svæSi stjórnmálanna#J, og með því að framleiöa bók-
menntir þær, sem fullkomlega þyldi samanburS viS bókmenntir
stórþjóSa heimsins, hvort sem litiS væri á frágang ritverkanna
'hiS ytra, ellegar hiS innra fagrfrœSilega gildi þeirra.
RœSumaSr kvaSst hafa viljaS gjöra tilheyrendum sínum
ljóst, hvernig íslendingum á sjálfstjórnartíSinni hefSi tekizt aS
afla sér frægSar þessarrar, er hlotið hefSi aímenna viðrkenning,
og hefSi þar fyrir sér vakaS, aS þetta gæti verið Canada-mönn-
um margföld lexía, sem þeir gæti gjört sér arSberandi fyrir
framkomu sína hér í landi á þessarri tíS.
íslendingar hófust til frægSar á lýSstjórnar-skeiðinu forna
fyrir þá sök fyrst og fremst, aS þeim var svo vel kunnugt um
ínnur lönd, og aS þeir tóku sé!r þar til fyrirmyndar þaS, er
þeir þekktu ágætast. í annan staS fyrir þá sök, a'S þeir létu
hugsjónir sínar fœrast út — ekki standa í staS, heldr verSa víS-
tœkari og víStœkari. Og í þriðja lagi fyrir þá sök, aS þeir héldu
fast viS markmið þaS, er þeir höfSu sett sér, og voru dreng-
fyndir í hjarta. RœSumaSr kvaSst halda því föstu, aS Canada
ætti fyrir sér að verSa. stórveldi, svo framarlega sem lands-
gœSin hér fengi aS njóta sín. Og meS tilliti til þess vildi hann
benda Canada-mönnum þeirn til eftirbreytni á þetta þrennt, sem
ráðiS hefSi hjá íslendingum í fornöld.
Sitt er nú hvaS aS unna þjóSerni sínu og aS einblína á
þjóSerni sitt. Nú er til þess tími lcominn fyrir Canada-menn
aS fœra hugsjónir sínar svo út, aS þeir fái úr þessu keppt
aS endimarki alheims-menningar; og umfram allt ríSr þeim á
aS reynast hugsjónum sínum trúir og fylgja þeim ótrauSlega
fram, koma fram meS hreinskilni viS sig sjálfa og meS dreng-
lyndi viS aSrar þjóSir.
Canada-menn hafa nú haft talsverS kynni af íslendingum,
sem í seinni tíS hafa ár eftir ár látiS flytjast til lands þessa.
ViS þá viSkynning er oss orSiS ljóst, aS all-ríkr er enn sjálf-
stœSis-andinn og hinn einbeitti vilji hjá því fólki. Ekki verSr
því reyndar neitaS, aS œst flokksfylgi, sem svo mikiS ber á í
þjóSlífi voru og einatt vill hefta sérhverja sjálfstæSa hugsun,
*) Hér skilst oss, svo framarlega sem rétt er haft eftir
rœSumanni, aS hann hafi talsvert ofsagt forfeSrum vorum til
hróss. Ritst. „Sam