Fréttablaðið - 04.04.2011, Blaðsíða 12

4. apríl 2011 MÁNUDAGUR12
FRÉTTASKÝRING: Hvaða eignir eru í þrotabúi Landsbankans? 5. hluti
Mat á eignum þrotabús
Landsbankans skiptir
höfuð máli þegar reynt er
að meta hversu há upphæð
gæti fallið á íslenska skatt-
greiðendur vegna Icesave.
Í eignasafninu leynast
hundruð milljarða í reiðufé,
útlánum og í hlutabréfum
í félögum á borð við
verslunar keðjuna Iceland
Foods.
Samninganefnd Íslands í Icesave-
deilunni hefur ekki lagt sjálfstætt
mat á það hversu mikið fæst upp í
kröfur Tryggingarsjóðs innstæðu-
eigenda og fjármagnseigenda úr
þrotabúi Landsbankans. Á fundi
með nefndarmönnum sögðust þeir
treysta mati skilanefndar bankans,
sem hingað til hafi verið varfærin
í mati sínu.
Mat skilanefndarinnar á því
hversu mikið fæst upp í forgangs-
kröfur hefur verið uppfært reglu-
lega, síðast miðað við upplýsing-
ar sem lágu fyrir um áramót. Þá
hækkaði mat skilanefndarinnar, og
í kjölfarið endurskoðaði samninga-
nefndin útreikninga sína á líkleg-
um kostnaði ríkisins við Icesave-
samninginn sem nú verður gengið
til atkvæða um.
Matið hefur hækkað um að
meðal tali 23 milljarða á hverju
þriggja mánaða tímabili frá apríl
2009. Það skýrist meðal annars af
því að óvissa um endurheimtur fer
minnkandi. Skilanefnd Landsbank-
ans telur nú að um 89 prósent af for-
gangskröfum fáist greidd. Íslenski
tryggingasjóðurinn á 51,29 prósent
af forgangskröfum í búið. Sam-
kvæmt síðasta mati skilanefndar-
innar nema áætlaðar heimtur úr
þrotabúi Landsbankans 1.175 millj-
örðum króna. Verði það lokaniður-
staðan fær tryggingasjóðurinn um
602 milljarða upp í kröfur sínar.
679 milljarðar í hendi
Heildarkröfur sjóðsins nema 677
milljörðum með vöxtum. Endur-
heimtur úr þrotabúinu þurfa að
komast nærri 1.300 milljörðum
króna til að tryggingarsjóðurinn fái
þá upphæð greidda að fullu.
Miklu skiptir að nákvæmni mats
skilanefndarinnar sé sem mest.
Óháðir sérfræðingar frá Deloitte
hafa tvisvar farið yfir verkferla og
vinnu skilanefndarmanna við mat á
verðmæti eigna, fyrst síðla árs 2009
og svo aftur í upphafi þessa árs. Í
síðari yfirferðinni var einnig lagt
sjálfstætt mat á verðmæti eignanna.
Niðurstaða Deloitte var í báðum til-
vikum sú að vinnubrögð við matið
væru í lagi og mat á verðmætum í
búinu væri rétt.
Rúmur helmingur af þeim 1.175
milljörðum sem talið er að liggi í
þrotabúi Landsbankans eru taldar
mjög eða algerlega traustar eignir.
Þar er annars vegar um að ræða 361
milljarð króna í peningum og hins
vegar 318 milljarða í skuldabréfi
útgefnu af nýja Landsbankanum og
hlutabréfum í sama banka. Samtals
eru þetta 679 milljarðar króna, um
58 prósent af eignum þrotabúsins.
Þessi hluti eigna þrotabúsins er
almennt talinn í hendi. Ýmsir hafa
þó lýst efasemdum um að nýi Lands-
bankinn geti staðið í skilum með
greiðslur af skuldabréfinu. Sam-
kvæmt heimildum Fréttablaðsins
deila þeir sérfræðingar skilanefnd-
arinnar sem fylgjast með þessum
hluta eignarsafnsins ekki þeirri
skoðun.
Utan við peninga og eignir hjá
nýja Landsbankanum á þrotabú
Landsbankans aðallega útlán til
erlendra viðskiptavina og hlutabréf
í erlendum fyrirtækjum. Eignir í
innlendum fyrirtækjum runnu inn
í nýja Landsbankann.
Bréf í Iceland Foods verðmætust
Langverðmætasta eign þrotabús
Landsbankans, fyrir utan reiðufé
og skuldabréf frá nýja Landsbank-
anum, er 66,6 prósenta hlutur í
bresku matvörukeðjunni Iceland
Foods. Skilanefnd bankans gefur
ekki upp áætlað verðmæti bréfanna,
ekki frekar en áætlað verðmæti
hlutabréfa bankans í öðrum hluta-
félögum. Ástæðan er sú að það gæti
haft áhrif á kaupverðið þegar skila-
nefndin ákveður að selja.
Í bókum þrotabúsins er hluta-
bréfaeign skráð samtals 117 millj-
arðar króna. Það þýðir ekki að heild-
arverðmæti Iceland Foods, House
of Fraser, Hamleys og annarra
fyrirtækja sem skilanefndin á hlut
í rúmist innan þeirra tölu.
Hlutabréf í Iceland Foods og
öðrum eignum geta fallið í tvo
flokka í bókum þrotabúsins. Eigi
hinn fallni banki bréfin sjálf falla
þau í flokkinn hlutabréfaeign. En
hafi bankinn lánað fyrir hlutabréfa-
kaupum í fyrirtækinu með veði í
bréfunum, og ekki enn leyst til sín
bréfin, falla þau í flokk með öðrum
útlánum til einstaklinga, sem eru
samtals 277 milljarðar króna.
Það er því ómögulegt miðað við
opinberar tölur að áætla hvað skila-
nefndin telur raunverulegt verð-
mæti Iceland Foods og annarra
stórra eigna þrotabús Landsbank-
ans þar til þrotabúið selur þessar
eignir.
Fara má nokkuð nærri verðmæti
fyrirtækis á borð við Iceland Foods
með því að áætla út frá hagnaði.
Með algengum aðferðum má þann-
ig áætla gróflega að verðmæti versl-
unarkeðjunnar gæti verið nærri 215
milljörðum króna. Miðað við það
ætti hlutur þrotabús Landsbankans
að vera um 143 milljarðar króna.
Malcom Walker, stofnandi og
forstjóri Icelandic Foods, er sagð-
ur hafa gert 190 milljarða króna til-
boð í félagið um mitt ár í fyrra. Því
var hafnað þar sem það þótti ekki
nægilega hátt. Seint á síðasta ári
lýsti hópur fjárfesta áhuga á því að
kaupa Icelandic Foods fyrir upphæð
sem jafngilti tæplega 250 milljörð-
um króna. Seldist Iceland Foods á
því verði fengi þrotabú Landsbank-
ans um 166 milljarða í sinn hlut.
Eins og samninganefnd Íslands í
Icesave-deilunni hafa landsmenn fá
úrræði til að meta sjálfir verðmæti
eigna þrotabús Landsbankans raun-
verulega. Miklu skiptir hvort mat
skilanefndarinnar þyki trúverðugt.
Óvissa um minnihluta eigna þrotabúsins
Milljarðar liggja nú í
þrotabúi Landsbankans
1.175
Reiðufé: Tæpur þriðjungur af öllum eignum þrotabús
Landsbankans er í reiðufé. Það er 361 milljarður króna
samkvæmt síðasta mati bankans. Þessir peningar eru
að mestu í erlendum myntum og geymdir í erlendum
bönkum. Aðeins um 29 milljarðar eru í íslenskum
krónum. Þegar þessar krónur verða greiddar kröfuhöfum
má búast við þrýstingi á gengi krónunnar, sem gæti
lækkað við söluna vegna skyndilegs framboðs á
krónum. Engin óvissa er um þennan hluta eigna
þrotabúsins.
Eignir í Landsbankanum: Ríflega fjórðungur
af eignum þrotabúsins er í eignum þess hjá nýja
Landsbankanum, eða um 318 milljarðar króna.
Stærstur hluti þessarar upphæðar er í skuldabréfi sem
nýi Landsbankinn gaf út til að gera upp við þrotabúið.
Bankinn greiðir aðeins vexti af þessu risavaxna
skuldabréfi fram til ársins 2013, og þarf að greiða bréfið
upp á árunum 2013 til 2018. Þessi eign er almennt
talin mjög traust, enda ríkisbanki sem ábyrgist að
greiða af skuldabréfinu. Þrotabú gamla Landsbankans
á einnig 28 milljarða króna í hlutabréfum í nýja Lands-
bankanum. Afar lítil óvissa er talin um þennan hluta
eigna þrotabúsins.
Útlán til fjármálastofnana: Um 61
milljarður af eignum þrotabús Landsbankans
er bundinn í lánum til erlendra fyrirtækja sem
hægt og rólega eru að borga lánin til baka.
Útlán til viðskiptavina: Um 277 milljarðar
af eignum þrotabús Landsbankans eru bundnir
í lánum til erlendra aðila. Skilanefnd bankans
telur að þessi lán innheimtist á næstu þremur
til fjórum árum og að trygg veð séu á bak við
þær upphæðir sem nefndin telur að muni inn-
heimtast. Í einhverjum tilvikum hafa skuldirnar
verið seldar til þriðja aðila fáist hagstætt verð. Í
sumum tilvikum eru veð í hlutabréfum á bak við
útlánin, til dæmis í Iceland Foods-verslunarkeðj-
unni og öðrum stórum fyrirtækjum.
Skuldabréf: Um 22 milljarðar
króna af eignum þrotabúsins liggja
í skuldabréfum útgefnum í London.
Hlutabréf: Stór hluti af eignum þrotabúsins, samtals 117
milljarðar króna, liggur í hlutabréfum í erlendum fyrirtækjum. Inni
í þessu hlutabréfasafni er meðal annars hlutur í hinni risavöxnu
verslunarkeðju Iceland Foods, House of Fraser, Aurum og
Hamleys-leikfangaversluninni. Nokkur óvissa er um hversu mikið
fæst fyrir þessar eignir, enda sveiflast markaðir upp og niður.
Slitastjórn Landsbankans er nú farin að svipast eftir fjármálaráð-
gjafa sem mun fá það hlutverk að meta hvenær hentugt verður
að selja þessi hlutabréf, og sjá um söluferlið allt.
Afleiður: Búið er að gera upp afleiðusafn bankans að mestu leyti, en enn eru
þar 15 milljarðar króna. Afleiður eru flokkur verðbréfa sem eiga það sameiginlegt
að greiðsluskylda útgefanda, og þar með verðmæti afleiðanna, fer eftir þróun á
verði annarrar eignar eða annarra eigna.
Fjárfestingar í dóttur-
félögum: Þrotabú Lands-
bankans á um einn milljarð
króna í gegnum dótturfélög.
Fullnustueignir: Í þrotabúinu eru eignir að
andvirði þriggja milljarða króna sem bankinn hefur
eignast með því að ganga að veðum. Þetta geta
verið fasteignir, bílar, flugvélar eða aðrar eignir sem
settar voru sem trygging fyrir lánum.
Mat á eignum þrotabúsins
1%
10%
2%
24%
5%
31%
27%
0% 0%
361 milljarðar
318 milljarðar
61 milljarður
277 milljarðar
21 milljarður
117 milljarðar
15 milljarðar
1 milljarður
3 milljarðar
Brjánn
Jónasson
brjann@frettabladid.is
„Öll vonum við að mat skilanefndar-
innar sé varlegt, því meira sem
kemur inn því meira fer upp í meinta
skuld,“ segir Gunnar Bragi Sveinsson,
þingmaður Framsóknarflokksins.
„Óvissan um eignasafnið er samt
gríðarlega mikil.“
Gunnar Bragi lagði ásamt fleiri
þingmönnum fram tillögu um
að ríkið léti gera sjálfstætt mat á
eignasafninu, og fengi til þess virta
erlenda sérfræðinga.
„Mér finnst að stjórnvöld, og þar
með samninganefndin, hefði átt að
láta gera svona mat fyrir löngu,“ segir Gunnar Bragi. „Það
er auðvitað sá hængur á að ríkið hefur ekki beinan aðgang
að eignasafninu, og þyrfti því að treysta á góðan vilja
skilanefndarinnar.“
Tillögunni var vísað til efnahags- og skattanefndar, sem
hefur ekki fjallað um málið. Við það er Gunnar Bragi afar
ósáttur, enda ljóst að ekki er möguleiki á að lagt verði
mat á eignasafnið fyrir þjóðaratkvæðagreiðsluna komandi
laugardag. „Ég get ekki skilið það öðruvísi en formaður
nefndarinnar hafi ekki haft áhuga á að taka málið fyrir.
Hans ábyrgð er þá mjög mikil í málinu, það geta verið tugir
eða hundruð milljarða króna í húfi,“ segir Gunnar Bragi.
Vill sjálfstætt mat á eignum
„Við teljum okkur örugga með að
leggja mat slitastjórnarinnar á verð-
mæti þrotabúsins til grundvallar,“
segir Jóhannes Karl Sveinsson, sem
sæti átti í samninganefnd Íslands
í Icesave-málinu. „Það hefur verið
góður stígangi í matinu, á hverjum
degi eru lán að breytast í peninga
og betri mynd fæst á eignasafnið.“
Samninganefndin hefur verið
gagnrýnd fyrir að láta ekki gera sjálf-
stætt mat á eignasafninu. Jóhannes
segir nefndina í raun ekki hafa haft
neina aðkomu að búinu og því
ekki haft neinn rétt til að skoða eignirnar betur en aðrir,
en hafi fengið góðar upplýsingar. Skilanefndin sé í bestu
aðstöðunni til að meta eignirnar, og vinna hennar hafi
verið yfirfarin af Deloitte.
Jóhannes býst ekki við vandræðum með afborganir
nýja Landsbankans af um 300 milljarða skuldabréfi til
þrotabúsins. Í bréfinu sé ákvæði um frestun á greiðslum í
erlendri mynt sé ekki til staðar virkur gjaldeyrismarkaður.
Samninganefndin fékk upplýsingar um mat á verðmætum
eignum á borð við Iceland Foods. Jóhannes segir líklegt
að mat skilanefndarinnar sé varlegt og því viðbúið að sala
á bréfunum skili meiru en matið bendi til.
Öruggir með mat slitastjórnar
JÓHANNES KARL
SVEINSSON
GUNNAR BRAGI
SVEINSSON