Faxi - 01.02.1961, Síða 3

F A X I
19
Rabhað um útgerðarmál og bœtt vinnubrögð
Viðtal við Elías Guðmundsson vigtarmann.
Elías Guðmundssoa vigtarmaður í
Sandgerði, er fæddur í Flankastaðakoti,
21. apríl 1919, sonur hjónanna Guðrúnar
Sveinsdóttur og Guðmundar hetins Eyj-
ólfssonar frá Hraungerði í Sandgerði, en
hann var bróðir Sigurbjörns Eyjólfssonar
útgerðarmanns í Keflavík.
Elías ólst upp í fæðingarsveit sinni, Mið-
neshreppi, og fór snemma að vinna fyrir
sér, eins og þá var lenzka. Var það þá
helzt sjósókn og vinna við hátana á vertíð-
um. Þessum störfum og öðrum þeim
skyldum hefir Elías helgað alla sína starfs-
krafta. Arið 1952 breytti hann nokkuð til
um starfsvið, er hann gerðist fiskimats-
maður og jöfnum höndum verkstjóri við
fiskvinnslu í frystihúsum á vetrum og við
síldarsöltun á sumrum og haustvertíðum,
en við það vann hann í 5 ár. Nú um
nokkurt skeið, hefir Elías verið vigtar-
maður hjá h.f. Miðnes og útgerðarstöð
Guðmundar Jónssonar, en þessi fyrirtæki
eiga einu bílavogina, sem til er í Sand-
gerði, enda er þar vigtaður allur fiskur,
sem berst þar á land.
Elías hefir á undanförnum árum og
ávallt endurgjaldslaust, veitt Faxa allar
upplýsingar um afla Sandgerðisbáta og
tekið saman skýrslur þar að lútandi, sem
blaðið hefir birt á vetrarvertíðum. Kann
eg honum beztu þakkir fyrir.
Eins og að líkum lætur um mann með
sltka starfssögu að baki, hefir Elías fengið
tækifæri til að kynnast málefnum sjávar-
utvegsins, enda ber hann gott skyn á þá
hluti og fylgist af miklum áhuga með öll-
um nýungum og framförum á þeim svið-
um.
Þar sem nú er ný vetrarvertíð hafin í
Sandgerði, brá ég mér þangað og náði
snöggvast tali af Elíasi í vigtarskúrnum,
þar sem hann stóð og vigtaði afla bátanna,
jafn óðum og honum var ekið í land.
Elías, sem er þægilegur í viðmóti, tók
mer vel og bauð mér til sætis í litlum
klefa innar af vigtarskúrnum, þar sem
vel fór um mig meðan ég rabbaði við
hann og fer hér á eftir það helzta, sem á
góma bar:
— Hvernig leggst vertíðin í þig, Elías?
— Maður er nú varla búinn að átta
i
Elías Guðmundsson.
sig á því enn. Héðan munu verða gerðir
út um 20 bátar á þessari vertíð, en það
er 3—4 bátum meira en var í fyrra. Það
sem af er hefir vertíðin farið vel af stað.
Gæftir voru góðar fyrstu 10 dagana af
janúar og fiskirí almennt frá 8—15 tonn
af góðum fiski.
— Er þá kominn eins mikill afli á land
nú og á sama tíma í fyrra?
— Nei, ekki er það. Nú hófu færri bátar
veiðar í ársbyrjun og gæftir hafa verið
mun stirðari síðan 10. janúar. Þá má
einnig geta þess, að 3 bátar héðan, þeir
Víðir II., Jón Garðar og Steinunn gamla,
hafa fram að þessu haldið sig að síldveið-
unum. Eins og ég sagði áðan, brá til
ótíðar um 10. janúar og gaf ekki aftur á
sjó fyrr en þann 17., en þá var fiskiríið
mun minna og svo hefir það verið fram
til þessa, enda ekki hægt að sækja á dýpri
mið, vegna óhagstæðrar veðráttu. — En
ef ég á að svara spurningu þinni beint,
þá má nú segja, að yfirleitt leggst hver
vertíðarbyrjun vel í mig. Þá er alltaf mikil
atvinnuvon, bæði til lands og sjávar, von
um góða þénustu handa hinu vinnandi
fólki, sem á lífsafkomu sína bundna þess-
um framleiðslustörfum. Frá fornu fari
hefir vetrarvertíðin á Suðurlandi verið tal-
in aðal bjargræðistími ársins, þó það hafi
að vísu breyzt dálítið nú síðustu árin,
einkum þó við veiði og nýtingu Suður-
landssíldarinnar.
— Nú hafa verið gerðar ýmsar breyt-
ingar í sambandi við framleiðsluna, t. d.
á nú að meta fiskinn til verðs og greiða
hann eftir gæðamati. Telur þú, Elías, að
þessar breytingar verði til bóta?
— Já, ég tel þetta vera spor í rétta átt,
svo langt sem það nær. En þetta snýr auð-
vitað eingöngu að sjómönnum. Með þess-
urn aðgerðum hins opinbera er lögð
áherzla á, að fá fiskinn sem beztan að
landi, sem vissulega er mikils virði, því
síðan netaveiðar hófust, hefir töluvert
borið á því, að skemmdur fiskur berist á
land, sem aftur á eflaust rót sína að rekja
til þess, að sjómenn hafa of mörg net í
sjó. Þetta veldur svo því, ef gott fiskirí
er, að ekki hefst af að draga öll netin, og
vilja þá oft verða ein eða fleiri trossur
tveggja nátta. Við þetta bætist svo, að nú
er einnig farið að leggja netin á miklu
meira dýpi, en áður þekktist og verður
þá öll meðferð veiðarfæranna mun þyngri
og fer því eðlilega ver með fiskinn.
— Þú telur, að nýju verðlagsákvæðin
snúi fyrst og fremst að sjómönnunum.
Viltu skýra þetta nánar?
— Já, það skal ég gjarnan gera. Því
hefir þrásinnis verið haldið fram, að kaup-
andi fiskjarins vandi ekki til vörunnar
eins og honum ber siðferðileg skylda til.
Þessi orðrómur hefir því miður við rök
að styðjast. Það hefir t. d. átt sér stað með
línufisk, sem landað var óslægðum kl. 7
að kvöldi, að ekki var byrjað að slægja
hann fyrr en kl. 8 að morgni næsta dags,
og var verið að slægja þennan fisk allan
þann dag. Slík vinnubrögð eru talin, af
dómbærum mönnum, alveg óverjandi.
Vitanlega koma svo miklar fiskihrotur,
að ekki er unnt að hafa undan við aðgerð
fiskjarins, en í öllu venjulegu má það
vel takast, sé til þess einlægur vilji. I þessu
sambandi vil ég nefna annað dæmi, þar
sem einnar náttar netafiski, stokkfeitum
og fullum af síli, var ekið í aðgerðarhús kl.
7 að kvöldi, en vinnslu hans var ekki
lokið, fyrr en að sólarhring liðnum. Hér
er um kæruleysi að ræða, þar sem ágætis-
vara er stórskemmd. Ég tel tilgangslítið,
að herða á eftirliti með bátunum, meðan
slíkt er látið afskiptalaust.
L