Faxi - 01.02.2006, Blaðsíða 7

margar af perlum íslenskrar dægurtónlistar og
sé ein af fremstu rokksveitum Islandssögunnar,
þá var það ekki nóg til að ná hylli erlendis.
Flest verk þeirra voru auðheyranlega undir
sterkum áhrifum erlendra listamanna og lítið
rými í þeim fyrir Hljóma að skapa sér sjálf-
stæðan stfl. Tónlist Thor’s Hammer, með Pétur
Ostlund við trommusettið, var hins vegar mun
villtari og framsæknari. Gunnar Þórðarson var
á meðal fyrstu gítarleikara heims sem notaði
fuzz-hljóðbjögunartæki og náði góðum tökum
á því. Hann notaði þetta bjagaða fuzz-hljóð
óspart í lögum Thor’s Hammer, sem ásamt
drynþéttum trommuleik Péturs og margrödd-
uðum söng, skilaði mjög persónulegum hljómi.
I hljóðverinu náði Thor’s Hammer að koma
leikgleðinni og hinum brennandi eldmóð, sem
einkenndi tónleika Hijóma, til skila. Thor’s
Hammer var langt í frá einhver villt rokksveit,
dægurlögin voru á sínum stað og andi Bítlanna
sveif vissulega yfir vötnum. Það sem skipti
mestu var að í Thor’s Hammer náðu Hljómar
að nýta sér erlend áhrif til þess að skapa eigin
stíl. Thor’s Hammer náði sarnt aldrei eyrum
almennings, hvorki hér heima né erlendis og
telja má að ef sveitin hefði verið aðeins fyrr á
ferðinni hefðu möguleikarnir á árangri verið
talsvert betri.
Stefnubreyting
tónlistarinnar
Þegar drauntar hinna íslensku Bítla urn
velgengni í útlöndum voru hvað mestir tók
tónlistarheimurinn ótrúlegum stakkaskipt-
um. Mikil breyting varð á tónlistarsköpun og
útsetningum um miðjan sjöunda áratuginn og
stóð hún allt til loka hans. Tónlistin varð mun
metnaðarfyllri þar sem listamenn lögðust í
mikla og langa stúdióvinnu og skiluðu af sér
útpældum, heilsteyptum tónverkum. Fyrir vikið
varð útgáfustarfssemi ntun kostnaðarsamari
og Thor’s Hammer stóð höllum fæti gagnvart
slíkri þróun. Því hljóðver hér á landi þóttu ekki
boðleg metnaðarfullum listamönnum auk þess
sem útgáfufyrirtæki voru ekki reiðubúin til að
leggja stórfé í fjóra pilta frá Keflavík, hvort sem
það var í hljóðversvinnu eða markaðsherferðir.
Þetta leiddi til þess að tónlist Thor’s Hammer
þótti fremur gamaldags árið 1966, enda ekki
skrýtið þar sem hljómsveitir á borð við Bítlana
og Beach Boys sáu til þess að lagasmíðar og
útsetningar þróuðust á ógnarhraða.
Stefnubreyting tónlistarinnar hélst í hend-
ur við þróun sem átti sér stað í samfélaginu.
Skólaganga varð almennari, auk þess sem sífellt
fleiri sóttu framhaldsnám á háskóla-, mennta-
skóla- eða gagnfræðaskólastigi. Þetta stuðlaði
að því að unglingamenningin varð að æsku-
ntenningu og unglingsárin lengdust jafnvel upp
fyrir 20 ára aldurinn. Yngri kynslóðin hefur
ttlltaf verið helsti markhópur dægurmenningar
og þessi „lenging" á æskunni jók á fjölbreytni
þeirra afurða sem dæguriðnaðurinn hafði upp
á að bjóða. Upp úr 1966 var ljóst að bítlaæðið
væri ekki í rénun, unglingar höfðu skapað „sér
sjálfstæðan heint ... [og] höfðu þroskast í aðra
átt og vildu halda þeirri stefnu áfram." (Gestur
Svipmynd úr Krossinum 1958. F.v.: Guðrún Halldórsdóttir, Guðfinna Guðlaugsdóttir, Jón Stefáns-
son og Bergljót Stefánsdóttir.
Þulur við störfí Keflavíkurútvarpinu um 1960. (Ljósm. Varnarliðið)
Guðmundsson, Rokksaga Islands, bls. 109)
Unglingar voru því enn á kafi í dægurtónlist
þegar framhaldsnám tók við og frá því á upp-
hafsárum bítlaæðisins hafði tónlistarsmekkur
þeirra þroskast. Þeir sköpuðu metnaðarfyllri
tónlist því góð skilyrði og tóku henni fegins
hendi. Hér á landi hófst þessi þróun ekki af
alvöru fyrr en unt 1969, þegar Rúnar Júlíusson
og Gunnar Þórðarson stofnuðu Trúbrot ásamt
nokkrunt meðlima Flowers. Engilbert Jensen
sagði í viðtali við Morgunblaðið 28. sept-
ernber 2001 að hann teldi helstu ástæðuna fyrir
endalokum Hljórna vera að Gunnar Þórðarson
vildi þroskast sem tónlistarmaður og prófa nýja
hluti.
Rúmunt þrjátíu árum eftir „meiktilraunir"
Hljóma hefur sveitin þó fengið uppreisn æru.
Plötusafnarar vfðs vegar um heim keppast um
að lofa Umbarumbamba-upptökurnar og þykir
mikill fengur í upprunalegu eintökunum. I
tímaritinu Mojo er smáskífa með laginu I don't
care metinn á 120.000 krónur og þvf haldið
frarn að hún sé í 24. sæti yfir eftirsóttustu
sýrurokksmáskífur í heimi! Þá var það mikil
upphefð fyrir Hljóma þegar útgáfufyrirtækið
Ace Records hafði samband við þá og sóttist
eftir að gefa upptökurnar út. Hljómar féllust
vitaskuld á það, enda Ace Records virt fyrirtæki
á sínu sviði sem sérhæfir sig í endurútgáfum.
Platan hlaut nafnið From Keflavík ... with love
og kom út á heimsvísu haustið 2001. Tónlist
Thor’s Hammer hafði greinilega staðist tímans
tönn, því platan var á árslista Record Collector
tímaritsins yfir bestu endurútgáfurnar sarna
ár. Auk þess gaf netmiðillinn Allntusic Guide
henni fjórar og hálfa stjörnu af fimm mögu-
legum og í dómnum sagði að platan hefði sæmt
hvaða hljómsveit bresku innrásarinnar sem var.
Rúnar Júlíusson var rnjög bjartsýnn á fram-
haldið árið 2002 og sagðist hreinlega ekki geta
annað, sérstaklega í ljósi gífurlegra vinsælda
kúbönsku ellismellanna í Buena Vista Social
Club: “Þeir gefa manni enn þá meiri von þessir
kúbudúkar þarna, sem eru orðnir 90-100 ára
gamlir. Allt í einu kemur svona mikill fókus á
að það sé aldrei of seint að nteika það. Þeir eru
leiddir nteð hjálpargræjum inn á stóra sviðið til
að renna kannski í eitt lag og fara svo út aftur
og selja fullt af plötum út á það.”
Þrír Tjörvi Þórsson (f. 1977) er með BA-próf
í sagnfrœði frá Háskóla Islands. Stundar MA
nám í alþjóðasamskiptum við University of
Warwick í Englandi.
FAXI 7