Musica - 01.04.1948, Side 13

Ástmögur guðanna - Yehudi Menuhin
Eftir Sverre Forchhammer.
Þeim manni, er fellur sú gæfa í skaut, að hlusta á
Yehudi Menuhin leika, getur ekki blandazt hugur
um, að Menu'hin sé listamaður af guðs náð.
Menuhin er einn af þeim fáu mönnum, sem ekki
hafa orðið að berjast í mörg ár árangurslaust fyrir
frægðinni. Frá 7 ára aldri fram á þennan dag hefur
hann verið í hópi frægustu fiðluleikara heimsins.
Sjaldan hefur nokkurri einni manneskju verið svo
mikið gefið, og sjaldan hefur náðargáfa verið betur
notuð.
Yehudi Menuhin, er fæddur í New York árið 1916,
foreldrar hans voru báðir kennarar við gyðingaskóla
borgarinnar, en á meðan hann var reifabarn, flutti
fjölskyldan til San Francisco.
Hér óx Yehudi upp á heimili þar sem list og menn-
ing ríkti og er foreldrarnir fóru á hljómleika, tóku þau
Yehudi litla með sér af þeirri einföldu ástæðu, að þau
höfðu ekki efni á að ráða barnfóstru, og þannig kynnt-
ist Yeihudi listinni á unga aldri.
Er hann var fjögurra ára, gaf faðir hans honum
Þannig lauk ævi vinsælasta þjóðlaga’höfundar, er
Bandarfkin hafa átt, og þótt hann væri algerlega ó-
menntaður á sviði tónlistarinnar, þó hann léki lítils
háttar á hljóðfæri, megnaði hann að skapa listaverk,
sem munu lifa um aldir.
En ef litið er á ævi Fosters, má sjá í henni spegil
samtíðarinnar, en alþýða suðuríkjanna var rómantísk,
áhrifagjörn, dreymin — og framkvæmdalaus, og í
gegnum ævisögu Fosters ganga þessi skapgerðarein-
kenni eins og rauðir þræðir, og er að lokum kemur
og honum finnst allir sínir draumar vera brostnir,
finnst honum lífið einskis virði og fremur sjálfsmorð.
Eftir dauða Fosters skildi þjóðin hvað hún hafði
misst, og síðan hafa lög hans, þessir gimsteinar banda-
rískra tónmennta, notið vaxandi fylgis.
Fyrir nokkrum árurn var tekin mynd af lffi Fost-
ers og var hún rnjög góð og gafst gott tækifæri til að
sjá timhverfið, sem lög hans urðu til í. Svo voru og
mörg af lögum hans leikin í henni.
fiðlu, og eftir eins og hálfs árs nám komst Yehudi
svo langt, að konsertmeistarinn við sinfóníuhljómsveit
borgarinnar tók hann til sín.
Tveim árum síðar hélt Yehudi fyrsta hlómleik sinn,
og var hann haldinn í ráðhúsi San Francisco að við-
stöddum 9000 manns. Yehudi lék fiðlukonsert Men-
delssoihns við frábærar viðtökur áheyrenda, og barst
honum fjöldi tilboða, m. a. frá The Mecca Temple í
New York, en Fritz Busch stjórnaði hljómsveitinni
þar. Eftir nokkra umhugsun ákváðu foreldrar Menu-
hins að taka því tilboði, og var ákveðið að Menuhin
léki fiðlukonsert Beethovens. Hljómleikurinn var stór-
kostlegur, ekki aðeins af því, að Yehude var átta ára
drengur í matrósafötum, heldur lék hann þarna eitt
af þeim verkum, sem jafnvel þrautvanir einleikarar
líta til með virðingu.
Þegar eftir hljómleikinn varð Yehudi eftirlæti á-
heyrendanna og orðstír hans barst brátt til Evrópu,
þar sem hljómlistarvinir biðu kornu hans með eftir-
væntingu — og með nokkurri vantrú.
Nú er venjan í hljómlistarlífinu þannig, að lista-
maðurinn skapar sér fyrst na’fn í Evrópu og svo fer
hann til Bandaríkjanna, þar sem gull og aðdáun bíður
hans en með Yöbudi var þetta öfugt, honum nægði
ekki aðdáun Bandaríkjamanna, heldur fór til Evrópu
og „kom — sá og sigraði“.
Með Yehudi var öll fjölskylda hans, og var hún
vitni að hinni miklu sigurför Yeliudis.
A þessari ferð sinni kynntst Yehudi mörgum af
þekktustu nöfnum hljómlistarinnar, eins og Elgar,
Bruno Walter, Respighi, Hubay, Furtwángler, Men-
gelberg, Adolf Busch og Enesco. Vinátta hinna
tveggja síðastnefndu fékk mikla þýðingu fyrir Yehudi,
því að þeir urðu síðar kennarar hans.
A fvrsta ’hljómleik Ydhudis í Berlín lék hann fiðlu-
konserta eftir Brahms, Bach og Beethoven, og er hann
hafði lokið leik sínum og var kominn inn í einleik-
araherbergið, var hann þegar umkringdur af fjölda
aðdáenda. Þá ruddist til hans lítill maður með skær
og lifandi augu og andlitið sýndi innra líf, viðkvæmni
og gáfur. Hár hans var eins og dýrðarbogi og mynd-
MUSICA 13