Útvarpstíðindi - 31.05.1948, Qupperneq 11

ÚTVARPSTÍÐINDI
227
þar sem nú er kjarni hins nýja
Israelsríkis, — þar sem allar líkur
benda til að rniklar orrustur muni
innan skamms vei'ða háðar. Pi'æg-
ust og stærst þeirra borga, sem
Gyðingar reistu frá grunni, er Tel
Aviv, sem nú er höfuðborg Israels,
en sú borg er skammt fyrir norðan
Arababoi’gina Jaffa, sem nú er á
valdi Gyðinga. Þá settust mai'gir
Gyðingar að í Jerúsalem og víðar
í landinu.
Nú gat Aröbum ekki lengur dulizt,
hve'rt stefndi, og þótti þeim horfa
uggvænlega um hagi sína. Fannst
þeim það hai'la einkennileg ráðstöf-
un, að fá Gyðingum land í Palestínu,
þar sem Arabar hefðu búið í mörg
hundruð ár, rneðan landflæmi væri
nóg í brezku samveldislöndunum og
Bandai’íkjunum.
Arabar tóku nú að skipuleggja
andstöðu gegn þessum öra innflutn-
ingi Gyðinga, og árið 1929 gerðu
þei’r í fyrsta sirin árásir á Gyðinga
í stórum og skipulögðum stíl. Runnu
nú tvær grímur á brezku stjórnina,
er samkomulag Araba og Gyðinga
ætlaði að fara inn á slíkar brautir.
Var send nefnd til að rannsaka
Palestínudeiluna og leiddi starf
henna’r til þess, að innflutningur
Gyðinga til landsins var stöðvaður
um hríð.
Deilan um landið helga var nú
í algleymingi. Ai-abar fögnuðu þeirri
ákvörðun að stöðva innflutninginn,
og þótti það nokkur raunabót, úr því
sem komið var. Þeir töldu, að Bal-
four láva'rður og enska stjónxin
liafi ekki haft neinn lagalegan rétt
til að leyfa Gyðingum landvist í
Palestínu og yx-ði nú að taka fyrir
landnám þeirra. Hins vegar þótti
Gyðingum mjög súrt í bi'oti, er
brezka stjórnin tók þessa alvai’legu
stefnubreytingu. Sögðust þeir hafa
verið svikni’r, og hefðu Bretar geng-
ið á bak þeim loforðum, er þeir
gáfu með Balfour yfii’lýsingunni.
Þannig stóð Palestínumálið milli
1930 og 1939. Ai'abar voi’u í almennri
sókn gegn Gyðingum og Bretum, —
óeirðirnar voru miklar og náðu há-
ma'i’ki sínu, er hinn bi’ezki lands-
stjóri Galileu, Yelland Andrews, var
myrtur 1937. Það sama ár sendi
brezka stjórnin eina frægustu Pale-
stínunefnd sína austur þangað, og
var sú kennd við Peel. Nefnd þessi
var hin fyrsta, sem gerði alvarlegar
tillögu’r um að landinu yrði skipt
milli Ai’aba og Gyðinga. Arabar
héldu óeii’ðum sínurn ófram og voru
undir forustu hins annálaða stóx'-
.múfta af Jerúsalem, Haj Amin el
Hussein, en hann mun hafa staðið
í ráðabruggi og rnakki við nazista
á stríðsárunum og hefur stjarna
hans lækkað mjög síðustu á’rin.
Bretum var nú farið að leiðast
þófið um Palestínu, enda var stjói’n
landsins orðin þeim ærinn kostn-
aðai'baggi. Sóttu þeir fast að komast
að einhverju samkomulagi, er báðir
aðilar gætu við unað, en tókst ekki
f’rekar en endranær. Skömmu fyrir
seinni styrjöldina 1939 var gefin
út í London hvít bók, þar sem
stjórnin lagði fram þá stefnu, að
75000 Gyðingum skyldi hleypt til
Palestínu, en síðar ekki fleirum
nema með sanxþykki Ai’aba. En allar
þessar ráðagerðiir vo’ru lagðar á
hilluna, er styrjöldin bi’auzt út.
Það er óþarfi að lýsa þeim höi'm-
ungum, sem Gyðingar áttu við að
búa undir stjói'n Hitlers á megin-