Morgunblaðið - 12.12.2008, Blaðsíða 39

Hvar sem þrautir þjaka,
þig ég heyri biðja:
Viltu veikan styðja,
vera hjá mér þar?
Já, þinn vil ég vera,
vígja þér mitt hjarta,
láta ljós þitt bjarta
leiða, blessa mig.
(Sigurbjörn Einarsson.)
Þín
Klara Hödd Ásgrímsdóttir.
Hann afi Hreiðar var mikill húm-
oristi og eldsnöggur með hnyttin til-
svör, hann sagði t.d. við okkur síð-
ustu helgina sem hann lifði, að hann
væri bara í „letikasti“. Enginn var
ólíklegri en hann til að vera í leti-
kasti, sem dæmi má nefna að þegar
hann var flytja í Norðurbrú, þá far-
inn að nálgast tíræðisaldurinn, hljóp
hann frekar upp stigann eina hæð,
berandi kassa, í stað þess að bíða
eftir lyftunni, „hún er svo lengi á
leiðinni“, sagði hann. Á aðfanga-
dagskvöld í fyrra, þegar hann og
amma Dísa voru hjá okkur, fór hann
með Gilsbakkaþulu blaðalaust, geri
aðrir betur. Hann lærði sjálfur að
lesa og var orðinn læs 5 ára. Hann
var víðlesinn og aflaði sér fróðleiks
og vitneskju, með áhuga á stjórn-
málum og sögu, og með óbeit á öll-
um höftum og stjórnsemi ríkisvalds.
Það var sérlega gaman að koma
til afa og ömmu í sumarbústaðinn
þeirra. Þar var allt til alls, t.d. spýt-
ur, naglar, hamar og sög, og alltaf
var afi Hreiðar nálægur til að hjálpa
og hrósa, þá fór hann gjarnan með
vísur eða sagði okkur sögur. Það
var líka gaman að ganga um trjá-
lundinn hans og hlusta á hann segja
okkur frá trjánum sínum, sem flest
voru úr landinu og eitthvað veikluð,
en hann annaðist þau þangað til þau
urðu að fallegum trjám. Um daginn,
þegar eitt okkar átti í basli með
ljóðaáfanga í íslensku, las afi Hreið-
ar ljóðin fyrir okkur og í einu vet-
fangi var eins og þau fengju líf og
þýðingu. Ljóðaáfanginn var ekki
erfiður eftir þetta. Afi hélt mikið
upp á Stein Steinar og Magnús Ás-
geirsson og við höfðum gaman af að
lesa upp úr ljóðum þeirra fyrir
hann, þegar hann var orðinn veikur.
Afi Hreiðar talaði stundum um
„gamla fólkið“, af fullkominni virð-
ingu að sjálfsögðu, en virtist ekki
gera sér grein fyrir að hann var
kannski að tala um fólk sem var
mun yngra en hann. Hann átti það
líka til að segja að „sumir ættu ekk-
ert að vera að keyra“, þegar einhver
keyrði fullhægt að hans mati. Síð-
asta ferð þeirra ömmu upp í sum-
arbústað var núna í september,
stuttu fyrir 92. afmæli hans, þá
keyrði hann að sjálfsögðu. Afi
Hreiðar var nefnilega enginn með-
almaður.
Minningin um yndislegan afa og
góðan vin mun lifa með okkur.
Örn, Þórdís Sesselja, Ólafur
Hreiðar og Erlendur Ólafsbörn.
Elsku afi Hreiðar.
Mig tekur sárt að kveðja þig en ég
reyni að hugga mig við þær ótal góðu
minningar mínar sem tengjast þér
–allt frá því ég var smástrákur hjá
ykkur ömmu þar sem útloftið á Eið-
istorgi var líkt og ævintýraland fyrir
okkur krakkana, Dropi, ísinn í fryst-
inum, sumarbústaðurinn, sundferðir
og svo ótalmargt sem við gerðum
saman.
Ég hef alltaf horft mikið upp til
þín og er stoltur af því að geta sagst
vera kominn af höfðingjum líkt og
þér. Það sem einkennt hefur þig frá
því ég man eftir mér er kraftur,
sjálfstæði, sjálfsöryggi, húmor og
ósérhlífni.
Ég er mjög glaður yfir því að
hafa fengið að kynnast þér, en mér
þykir leitt að mín börn munu ekki
kynnast þér líkt og ég. Einhvern
veginn fannst manni ekkert eðli-
legra en þú yrðir 120 ára.
Þú hvarfst yfir móðuna miklu og
eftir stöndum við sorgmædd, en
minningin um þig og öll þín góðu
verk mun lifa áfram.
Ég mun sakna þín.
Kveðja,
Hrannar.
Minningar 39
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. DESEMBER 2008
Með nokkrum orð-
um viljum við kveðja
Helga fóstra okkar.
Við kynntumst Helga
fyrst fyrir rúmum tuttugu árum
þegar hann biðlaði til móður okkar.
Okkur leist strax vel á manninn
enda myndarlegur og bauð af sér
góðan þokka. Stór hópur unglinga
fylgdi þessari nýju sambúð og var
því oft kátt á hjalla en einnig stöku
stríð. Ótrúlega þolinmæði sýndi
Helgi þessu stóði, en þeim hjónum
tókst að lokum að koma öllum á
legg og senda eitt af öðru úr
hreiðrinu með gott veganesti í far-
teskinu. Þó hópurinn væri floginn
úr hreiðrinu leituðu allir þangað
eins oft og tími gafst en fátt var
betra en að koma heim á hótel Tótu
og Helga sem einkenndist af mikilli
ást, hlýju og hamingju. Margar
skemmtilegar umræður og stundir
áttum við þar saman, en þar var
margt látið flakka og allt milli him-
ins og jarðar rætt.
Helgi var mikill fræðimaður og
var bókin aldrei langt undan.
Meira að segja las hann stundum í
gegnum augnlokin en var engu að
síður með allan sögþráðinn á
hreinu. Hann hafði gaman af því að
segja sögur þar sem ávallt var
stutt í húmorinn og brá þá gjarnan
fyrir sig setningum úr latínu til að
leggja áherslu á mál sitt. Sérstak-
lega kætti það hann mikið þegar
hann horfði í skilningsvana svip
okkar í kjölfarið. Ávallt var hægt
að leita í viskubrunn hans sem var
sérstaklega vinsælt þegar þurfti að
leggja saman tvo og tvo eða
„snakke dansk“ fyrir próf í skól-
anum. Takk fyrir það.
Helgi fóstri var mörgum kostum
gæddur en umfram allt var hann
traustur og góður maður sem við
systkinin verðum ávallt þakklát
fyrir að hafa fengið að kynnast.
Snert hörpu mína, himinborna dís,
svo hlusti englar guðs í Paradís.
Við götu mína fann ég fjalarstúf
og festi á hann streng og rauðan skúf.
Úr furutré, sem fann ég út við sjó,
ég fugla skar og líka úr smiðjumó.
Í huganum til himins oft ég svíf
og hlýt að geta sungið í þá líf.
Þeir geta sumir synt á læk og tjörn,
og sumir verða alltaf lítil börn.
En sólin gyllir sund og bláan fjörð
og sameinar með töfrum loft og jörð.
Ég heyri í fjarska villtan vængjaþyt
Um varpann leikur draumsins perluglit.
Snert hörpu mína, himinborna dís,
og hlustið, englar guðs í Paradís.
(Davíð Stefánsson frá Fagraskógi.)
Elsku Helgi, hvíl þú í friði.
Guðný og Hrefna.
Elsku afi. Þú studdir mig alltaf
og ég gat alltaf komið til þín til
þess að fá ráð, þú vissir allt um
allt. Mér finnst ég hafa verið svo
heppin að kynnast svona góðum,
gáfuðum og yndislegum manni eins
og þér. Allir sem hafa kynnst þér
eru mjög heppnir að hafa fengið að
kynnast svona góðum manni.
Ég á eftir að sakna þín svo mikið
en kannski var bara þinn tími kom-
inn, þú varst búinn að gefa svo
mikið af þér, svo mikla orku og
gáfur, þú varst svo örlátur en
stóðst samt alltaf á þínu.
Það var alltaf svo gaman að
koma í heimsókn til þín og hlusta á
fimmaurabrandarana þína. Ég
mun sakna þeirra mikið. Næst þeg-
ar ég kem til ömmu mun heldur
enginn segja mér að hysja upp um
mig buxurnar. Ég mun líka sakna
Helgi Þorsteinsson
✝ Helgi Þor-steinsson fæddist
í Sauðlauksdal, Pat-
reksfirði, 13. sept-
ember 1936. Hann
lést á Sjúkrahúsinu á
Akureyri 25. nóv-
ember síðastliðinn og
fór útför hans fram
frá Akureyrarkirkju
5. desember.
þess. Ég vil bara
segja við þig: Bless,
elsku afi minn, ég
elska þig rosalega
mikið og ég vona að
þér líði vel núna.
Þín afastelpa,
Sunneva Björk.
Helgi lauk lífinu
eins og hann hafði lif-
að því, fallega, rólega
og virðulega.
Hún var ekki löng
banalegan hans
Helga, en þegar hann skildi við
gerðist það á fallegan, rólegan og
virðulegan hátt með þá allra nán-
ustu hjá sér. Og þessi orð, fallegt,
rólegt og virðulegt – koma upp í
huga mínum – aftur og aftur – þeg-
ar ég hugsa til elskulegs mágs
míns en ég naut þeirrar hamingju
að þekkja hann í rúm tuttugu ár.
Ég ætla ekki hér að rifja upp
æviágrip Helga – til þess eru aðrir
betur fallnir. Ég vil aðeins þakka
Helga samfylgdina og minnist með
mestu ánægju allra góðra stunda.
Ég kynntist Helga í Kaup-
mannahöfn þar sem systir mín
kynnti mig fyrir tilvonandi manni
sínum. Þau voru svo ástfangin að
það var ánægja að sjá þau saman
og fallegri brúðhjón hef ég ekki
séð! Við tókum öll andköf í kirkj-
unni þegar þau komu gangandi upp
kirkjugólfið, Helgi og Tóta, í litlu
Vallarkirkjunni rétt hjá Dalvík –
því þau voru svo falleg og fín, ham-
ingjan geislaði af þeim. Og þetta
ástand hélst í rúm 21 ár eða þang-
að til Helgi varð að gefast upp fyrir
krabbaklónni sem hafði bitið sig
fasta. Þau voru alla tíð mjög sam-
heldin, hvort sem um var að ræða
barnauppeldi, atvinnumál eða stóra
áhugaefnið: Matargerð. Þau eru
ófá matarboðin sem öll fjölskyldan
og allir vinirnir hafa notið góðs af.
Helgi var venjulega rólegur og
stilltur en átti til að vera hrókur
alls fagnaðar á fjölskyldumótum.
Það var alla tíð mannmargt á heim-
ili systur minnar og Helga, enda
áttu þau sex börn frá fyrri hjóna-
böndum. Börn, sem nú hafa gefið
foreldrum sínum barnabörn,
barnabörnin sem nú eiga erfitt
með að skilja hvar afi Helgi sé.
Sl. sumar var ég í sumarleyfi
heima og bjó eins og svo oft áður,
hjá Helga og Tótu. Þá var það Tóta
sem var veik og lá á sjúkrahúsi í
Reykjavík í nokkra daga. Þá fór
Helgi með mig í „sightseeing“ á
Akureyri, nokkuð sem ég hafði
mjög gaman af. Í hvert skipti sem
við ókum fram hjá Frímúrarahöll-
inni sagði Helgi: Þetta er félags-
heimilið mitt! Við vorum bæði með
sykursýki og Helgi var nú ekki
lengi að snúa hinum daglegu blóð-
sykursmælingum okkar upp í grín
og gaman. Við áttum sameiginlegt
áhugaefni, nefnilega að lesa – og þá
voru góðar glæpasögur vinsælt
sumarlesefni hjá okkur, hinir svo-
kölluðu „múrsteinar“ á dönsku,
sem ég færði Helga og las hann úti
í sólinni í sumar, á fína pallinum
við húsið í Skálagerðinu. Ég minn-
ist þessara vikna á Akureyri í sum-
ar með mikilli ánægju og ekki datt
mér í hug að þetta væri í síðasta
skipti sem ég sæi mág minn.
Nú er hann allur en hann lifir
áfram í hjarta okkar allra sem
elskuðum hann. Ég sendi mínar
innilegustu samúðarkveðjur til
allrar fjölskyldunnar.
Blessuð sé minning Helga Þor-
steinssonar.
Guðný Bergsdóttir.
Helgi föðurbróðir minn var á
sjöunda ári þegar hann yfirgaf
bernskustöðvarnar ásamt móður
sinni Guðrúnu. Faðir hans séra
Þorsteinn í Sauðlauksdal hafði far-
ist með vélskipinu Þormóði í febr-
úarmánuði árið 1943. Þau mæðgin
fluttu brott ásamt Jónu systur
Helga til Keflavíkur, fæðingarbæj-
ar móðurinnar. Eldri systkinin,
Guðrún, Bragi og Baldur höfðu
hleypt heimdraganum og haldið til
náms.
Hið hörmulega Þormóðsslys
lagði ekki einungis líf prestsfjöl-
skyldunnar í Sauðlauksdal í rúst,
heldur lamaði byggðarlög og gistu
hina votu gröf margir framámenn
að vestan.
Fram að þessu hafði Helgi alist
upp á prestsetrinu í Sauðlauksdal,
sem var héraðs- og menningarset-
ur sveitarinnar. Heimilið var
mannmargt, kaupafólk á sumrin og
margir áttu húsaskjól veturlangt.
Séra Þorsteinn hélt úti skóla og
dvöldu nemar sem gengu til spurn-
inga á prestssetrinu.
Í Keflavík hafði smiðsdóttirin
Guðrún átt góða æsku og þar fór
vel um mæðginin á myndarheimili
hjónanna Elínar systur Guðrúnar
og Guðmundar sparisjóðsstjóra.
Varð dvölin lengri en til stóð því
Elín lést þremur árum síðar og
varð Guðrún ráðskona á heimilinu.
Helgi fetaði í fótspor bræðra
sinna og hélt til náms við Mennta-
skólann á Akureyri og varð sannur
Norðanmaður. Heimavistin var
honum sem annað heimili. Helgi
var námsmaður, jafnvígur á hug-
og raunvísindi. Hann nam við Há-
skólann dönsku og stærðfræði og
lauk kennaraprófi. En Norðurland
togaði og 23 ára varð hann skóla-
stjóri á Dalvík og settist þar að
með fyrri konu sinni Svanhildi
Björgvinsdóttur og eignuðust þau
dæturnar Yrsu og Ylfu. Á Dalvík
varð hann síðar bæjarritari og rak
eigin bókhaldsstofu.
Helgi var hæfileikaríkur, en að
sama skapi fremur hlédrægur.
Hann var fróður og víðlesinn og
nánast ósigrandi í spurningaleik í
útvarpinu á árum áður.
Í raun hittumst við Helgi frændi
ekki svo oft og ég kynntist honum
öðrum þræði í gegnum ömmu mína
Guðrúnu, sem ljómaði er hún talaði
um strákinn fyrir norðan, en á milli
okkar Helga var alltaf taug. Hann
var langyngstur föðursystkinanna
og bæði bárum við nafn langömmu
Helgu á Þverá, sem orð fóru af
sökum mannkosta. Hann flutti
andblæ höfuðstaðar Norðurlands
þegar komið var í bæinn og heils-
aði á norðlensku „sæl frænka“.
Helgi sótti ekki oft mannamót okk-
ar suður, en hringdi stundum.
Minnisstætt er símtal fyrir um
tveimur áratugum þegar hann
hamingjusamur sagði frá Tótu,
sinni mætu konu Þórunni Bergs-
dóttur, skólastjóra á Akureyri. Þau
voru sem sköpuð fyrir hvort annað,
samhent og nutu lífsins með börn-
um sínum og barnabörnum.
Starfsvettvangur Helga á Akur-
eyri síðustu árin varð hans kæri
Menntaskóli, við kennslu uppá-
haldsfagsins, stærðfræði. Hann
þótti góður og vinsæll kennari.
Helgi sótti einnig félagsskap í frí-
múrararegluna.
Síðasta upphringing frá Helga
var tæpri viku fyrir andlát og var
okkur báðum ljóst að hverju dró.
Hann spurði um mig og mína af
áhuga og hvatti til dáða. Tók örlög-
um af æðruleysi og talaði um Tótu
og börnin, sem vöktu yfir honum
þar til hann kvaddi.
Við biðjum Helga blessunar á
nýjum vegum.
Helga Bragadóttir.
Kæri Helgi Þorsteinsson. Þá er
komið að kveðjustund. Ég hef orð-
ið þess aðnjótandi að þekkja þig í
tíu ár. Þú háðir mikla baráttu við
illvígan sjúkdóm sem hafði betur.
Síðustu mánuði varst þú orðinn
mjög þreyttur og þróttlaus vegna
veikindanna og þráðir hvíldina.
Þú varst ljúfmenni mikið. Ætíð
er mig bar að garði sast þú í stóln-
um þínum með bók í hönd, jafnt
fræðibækur sem skáldsögur. Þú
varst hafsjór af fróðleik. Það var
sama hvar maður bar niður, alltaf
hafðir þú með svör á reiðum hönd-
um og mun ég ávallt minnast þín
sem fróðasta manns sem ég hef
kynnst.
Með þessum orðum kveð ég þig,
Helgi, og er viss um að þú ert laus
undan þjáningum þínum og kominn
á þann stað sem algóður Guð
geymir þig og hvílir.
Steinar Smári.
Kveðja frá
samstúdentum 1956
Helgi, vinur okkar, Þorsteinsson
hefur kvatt þennan heim eftir að
hafa karlmannlega háð langa og
undir lokin snarpa baráttu við ill-
kynja sjúkdóm.
Leiðir okkar Helga lágu fyrst
saman haustið 1952 þegar rúmlega
tveir tugir ungmenna úr ýmsum
áttum og landshlutum söfnuðust
saman í kennslustofu í kjallara
Menntaskólans á Akureyri. Kynnin
urðu ekki náin í upphafi því það tók
nokkurn tíma að hrista hópinn
saman. En næstu vetur fengu þau
að þróast og þroskast í vináttu.
Þegar svo nokkrir æðikollar fengu
þá hugmynd að endurreisa leik-
félag skólans gekk prestssonurinn
frá Sauðlauksdal fram fyrir skjöldu
og tók ekki einasta að sér að stíga
á svið heldur einnig að gerast
gjaldkeri þessa áhættufyrirtækis.
Ekki svo að skilja, að nokkru
þeirra, sem þarna komu að málum,
hefði eitt augnablik dottið í hug
orðið áhætta. Það orð fannst ein-
faldlega ekki í orðabók okkar, enda
var himinninn heiður og blár þessa
daga, líka í skammdeginu og sjá,
sýningar urðu margar og alltaf
troðfullt hús. Það er enda ljúfsárt
að minnast þess þegar horft var á
eftir þér skokkandi niður Eyrar-
landsveginn með gömlu brúnu
skjalatöskuna, troðfulla af seðlum
á leið í Landsbankann að leggja inn
ágóðann að lokinni sýningarhelgi.
Það var stolt í göngulaginu.
Að loknu stúdentsprófi í júní
1956 nutu nokkrir félaganna sam-
vista áfram við framhaldsnám, en
síðan skildi leiðir um tíma.
Við vorum tíu samstúdentar frá
1956, sem smám saman kusu að
eiga starfsvettvang á Norðurlandi,
allt frá Ólafsfirði austur til Mý-
vatnssveitar með viðkomu í Hrísey
og Laufási og loks kúvendingu
heim að Hólum. Fjórir þeirra eru
nú fallnir í valinn.
Þegar líða tók á starfsævina kus-
uð þið hjón að flytjast til Akureyr-
ar og þá tókust kynni aftur. Þótt
ekki kæmum við reglulega saman
urðu endurfundirnir hlýir og
skemmtilegir. Fyrir það er ég
þakklátur.
Fyrir hönd okkar eftirlifandi
samstúdenta þakka ég samfylgdina
og flyt aðstandendum hugheilar
samúðarkveðjur.
Ég minnist þess líka frá skóla-
árunum, að gamli latínugráninn
sem einn vetrarpart fyrir margt
löngu reyndi að kenna okkur
reiknihausum í stærðfræðdeild
kórrétt undirstöðuatriði latneskrar
málfræði, gerði heiðarlega tilraun
til þess að hissa lítið eitt upp menn-
ingarbraginn á okkur með því að
segja hvernig við ættum að kveðja
látinn vin að lærðra manna hætti.
Ég ætla mér þó ekki þá dul að geta
í dag, fimmtíu og fimm árum síðar,
haft þau orð eftir. En hitt man ég
vel þegar karlinn staðnæmdist allt
í einu við borðið þitt, laut aðeins
höfði, drap hendi á nefbroddinn og
sagði „Nah, nah. Lesa, góði, lesa“
og tyllti um leið öðru lærinu ofan á
opnar „versionirnar“. Úr þeim
brimskafli eins og öðrum komst þú
teinréttur.
Því verða kveðjuorðin einfald-
lega: Hvíl þú í friði, vinur.
Magnús Stefánsson
 Fleiri minningargreinar um Helga
Þorsteinsson bíða birtingar og munu
birtast í blaðinu næstu daga.
Elsku pabbi. Ég fékk þig í
vöggugjöf. Frá því ég man
hefur þú verið hluti af mér. Á
milli okkar er taug. Á þessa
taug hef ég þrætt allar perl-
urnar sem þú gafst mér. Perl-
urnar hafa að geyma litlar
sögur um mig og þig. Perl-
urnar eru fjársjóðurinn minn.
Far vel, elsku pabbi.
Þín,
Yrsa Hörn.
HINSTA KVEÐJA