Árdís - 01.01.1938, Side 9

Fjóruni árum síðar kemur til Kaupmannahafnar hópur íslend-
inga, sem Tyrkir höfðu rænt níu árum áður. Höfðu loks verið
keyptir úr ánauð. í Kaupmannahöfn dvöldu þeir vetrarlangt, þar
sem lerðir til íslands urðu ekki fyr en næsta vor. Þav sem margt
af þessu fólki hafði skift um trú, virtist ráðlegt að láta kenna því
kristindóm. Samkvæmt meðmælum háskólaráðsins var Hall-
grímur til þess ráðinn.
f þessum hóp er kona ein, Guðríður Símonardóttir. Feldi Hall-
grimur ástarhug til hennar. Vorið eftir (1(537) þegar hið hertekna
fólk fer heim til fslands yfirgefur Hallgrímur uám og fer með Guð-
ríði heim til ættlands þeirra.
Nú vil eg ekki dvelja nákvæmlega við atburði hinna næstu ára.
Saga þeirra er saga sorga, misskilnings, dóma og fátæktar. Eftir að
Hallgrímur hafði gifst Guðriði búa þau um nokkur ár við mikla
fátækt, einmana og vinafá á Suðurnesjum. Árið 1(>44 er hann loks
vígður til prests lil Hvalsness. Starfaði hann þar í 7 ár; átti þar
við mótstöðu og ýmsa erfiðleika að striða. Árið 1651 fékk hann
Saurbæ á Hvalfjarðarströnd. Þjónaði hann þar sem prestur þar til
1669, að hann lét af prestsskap sökum sjúkleika. Naut hann þar
mikilla vinsælda. Hann andaðist árið 1674 úr likþrá.
í stuttu ináli eru hér dregnir fram nokkrir aðaldrættir úr æfi-
sögu þessa mikla manns, þó margt sé eftir skilið er varpað gæti ljósi
á hin erfiðu æfikjör hans og á hina óvægu dóma er hann og kona hans
hlutu af ýmsum samtiðarmönnum þeirra. Áður en eg fer lengra,
langar mig að minnast á Guðríði konu hans með nokkruin orðum.
Vmsar munnmælasögur eru til um Guðríði Símonardóttur, í
flestum þeirra er mikill lítilsvirðingarhreimur. Ol'tast mun lnin
hafa verið nelnd “Tyrkja-Gudda” og óhætt er að fullvrða að heill
heimur af fordómum og lítilsvirðingu komi í Ijós i flestu af því, sem
um hana hefir vcrið talað. Víðar en hjá íslendingum á það sér stað
að konum þeirra manna, sem eru i hávegum hafðir sé hallmælt.
Þær eru liklega huldar í skugganum, til að auka birtuna í kringum
þá. Þykist eg þess því fullviss, að Guðriður eigi ekki skilið nema
sumt af því misjafna, sem um hana hefir verið sagt.
Einhver hefir hent á að ekki sé líklegt að liún, þroskuð kona,
cg hinn örlyndi skólapiltur, hal'i átt mikið sameiginlegt. Einmana
eru þau bæði er þau kynnast; hann er henni boðberi landsins, sem
hún þráði i útlegðinni, og flytur henni á ný kenningar þeirrar kirkju
seni hún hafði unnað. Hún, fögur, örlynd og tilkomumikil hrifur
að eðlilegleikum hina einmana sál hans. Erfiðleikarnir, fátiektin
og dómarnir, sem tóku á móti þeim á íslandi, hefir eðlilega hert og
kælt þessa skapstóru konu. Til dæmis orð Brynjólfs biskups er
fundum hans og Hallgríms bar saman æði löngu eftir að þau komu
til íslands, er hann kvað “það vera dýra ást, sem breytti liáskóla-
kandídat i hestasvein,” og margt fleira, er til mætti greina.
7