Morgunblaðið - 03.02.2009, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. FEBRÚAR 2009
Eftir Sigrúnu Ásmundsdóttur
sia@mbl.is
EIGNIR gamla Glitnis eru taldar í
þúsundum milljarða króna en ekki
hundruðum, að sögn Kristjáns Þór-
arins Davíðssonar, framkvæmda-
stjóra Glitnis banka hf. Þar starfa nú
um 20 manns við að gera upp eigna-
safn það sem varð eftir við uppskipt-
ingu bankans í gamla og nýja Glitni.
Gamli Glitnir heitir eins og áður
Glitnir banki hf. og er eiginlega fyr-
irtæki í greiðslustöðvun. Þar fer eng-
in „venjuleg“ bankastarfsemi fram
heldur vinna starfsmenn að því hörð-
um höndum að gera sem mest úr
eignasafninu. „Einhver fallega þenkj-
andi manneskja kallaði þetta að við
værum í rústabjörgun,“ segir Krist-
ján. „Neyðarlögin voru þannig úr
garði gerð, eins og staðan er, að ekki
er hægt að lýsa kröfum í búið og ekki
hægt að höfða mál, t.d. til staðfest-
ingar á kröfum, þó að bankinn sé í
reynd fyrirtæki í greiðslustöðvun,“
segir Kristján og bætir svo við eftir
smáþögn, „með afbrigðum“.
Skilanefnd til að
hámarka virði eigna
Margir halda eflaust að starfsemi
Glitnis, sem var, hafi að engu orðið
þegar neyðarlögin voru sett og er-
lendi og íslenski hlutinn voru að-
skildir. Það er þó fjarri lagi. „Ef þetta
væri venjulegt gjaldþrot hefði verið
settur bústjóri sem myndi selja út
eignir á því sem fengist fyrir þær og
búið væri gert upp. Þarna er sett inn
skilanefnd, sem má segja að sé í raun
í hlutverki bústjóra, en hún er að
vinna að því að hámarka verðmæti
eignanna og hefur til þess rýmri
tímaramma. Þannig er von til að
meira komi út úr því,“ segir Kristján.
Unnið er að áætlun um hversu mikil
verðmæti munu nást út úr Glitni
banka hf. en að sögn Kristjáns er
nokkuð í að slík áætlun líti dagsins
ljós. „Þó vitum við nú nógu mikið til
þess að ákveðið var að gera upp
launakröfur við alla starfsmenn sem
misstu vinnuna við hrunið, að und-
anskildum framkvæmdastjórum sem
samkvæmt lögum eru með almenna
kröfu en ekki forgangskröfu,“ segir
Kristján.
Að jafnaði hafa verið ráðnir 1-2
starfsmenn á viku frá því starfið hófst
og í síðustu viku var einn ráðinn. „Og
ætlunin er að ráða a.m.k. tvo í viðbót í
þessari viku,“ segir hann. „Hér er
Þúsunda milljarða eignir
 Vinnan við að gera upp eignasafn Glitnis banka hf. er umfangsmikil og flókin og tíminn sem uppgjörið
tekur líklega mældur í árum en ekki mánuðum  Greiðslustöðvun bankans er með afbrigðum
Morgunblaðið/Heiddi
Starfsmenn Anna Rósa Róbertsdóttir, Kristján Þórarinn Davíðsson,
framkvæmdastjóri Glitnis banka hf., og Ásmundur Gíslason.
gott fólk sem leggur hart að sér og
álagið á fólkið í skilanefndinni hefur
nánast verið ómanneskjulegt á köfl-
um.“
Starfsfólkið er starfsmenn Glitnis
banka hf. og þeir sem Kristján hefur
ráðið eru að stórum hluta starfsfólk
sem missti vinnuna við hrunið mikla.
„Sem betur fer höfum við getað náð í
fólk sem kemst mjög fljótt inn í starf-
ið vegna þess að það þekkir starfsem-
ina frá því áður en það missti vinnuna
við hrunið,“ segir hann. Til viðbótar
þeim sem starfa hjá bankanum á Ís-
landi eru nokkrir sem starfa erlendis.
Einn starfsmaður er t.d. í Kanada og
einn í Kína, einn í Noregi og fjórir í
Bretlandi. „Það er allt saman fyrrver-
andi starfsfólk, um 20 manns núna,
auk erlendra ráðgjafa sem starfa að
ýmsum verkefnum, bæði endur-
skoðun og fleiru. Það er unnið hörð-
um höndum að því að bjarga því sem
bjargað verður,“ segir Kristján.
Skilanefndin tekur ákvarðanir
Starfið er í mörgum tilfellum flókið
og tíminn sem það tekur er mjög lík-
lega frekar mældur í árum en mán-
uðum. Í skilanefnd bankans eru fimm
menn sem fjármálaeftirlitið tilnefndi í
upphafi, undir forystu Árna Tóm-
assonar. Til að byrja með var lögð
nótt við dag til að bjarga sem mestum
verðmætum við uppskiptinguna og
unnið á öllum tímum sólarhrings.
Nefndarmenn hittast nú á hverjum
morgni í húsnæði því sem starfsemin
er í, en hún er til húsa á 5. hæð í höf-
uðstöðvum Nýja Glitnis á Kirkju-
sandi. Hlutverk skilanefndar felst í að
taka allar ákvarðanir sem máli skipta
um hvernig unnið er úr verðmætum
bankans. Steinunn Guðbjartsdóttir er
tilsjónarmaður fyrirtækisins í
greiðslustöðvuninni. Hún fer jafn-
framt yfir öll erindi, tekur afstöðu til
þeirra, metur ákvarðanir og öll út-
gjöld sem fyrirtækið stofnar til á
meðan á greiðslustöðvun stendur
verður hún að samþykkja. „Hennar
vinnurammi er í grófum dráttum sá
að hún má bara samþykkja það sem
tryggir og eykur líkur á hámörkun
virðis eignanna,“ segir Kristján.
Skilanefndin vinnur í umboði Fjár-
málaeftirlitsins sem greiðir jafnframt
laun nefndarmanna. Fyrirsjáanlegt
er að bæði skilanefndin og starfs-
fólkið verður að störfum næstu miss-
erin, að minnsta kosti.
Laun starfsfólks Glitnis banka hf.
greiðast af tekjum/innkomu af lána-
safninu. Tekjurnar fást með inn-
heimtu útistandandi lána, þau eru
eign búsins, og sölu eigna þess. „Búið
borgar hins vegar ekki sín lán að svo
stöddu, bara nauðsynlegan kostnað
vegna innheimtu og reksturs, til
dæmis laun starfsfólksins,“ segir
Kristján. Kröfuhafarnir á bankann fá
afganginn þegar kostnaður við inn-
heimtu og uppgjör er uppgreiddur.
Kröfuhafar vilja ekki brunaútsölur
Lánasafn Glitnis banka hf. er stórt
að umfangi. Til að útskýra aðeins
hvað verið er að gera í fyrirtækinu
má segja sem svo að lán sem gamli
Glitnir veitti fyrirtæki úti í heimi er
nú „eign“ Glitnis banka hf. og er
þannig krafa sem þarf að innheimta.
Glitnir banki hf. getur ekki gjaldfellt
hana strax, af því að til er samn-
ingur um hana. Skuldararnir verða
þó að borga áfram af láninu og
Glitnir banki hf. hefur umsjón með
að það sé gert. Ef skuldararnir geta
ekki borgað verður að endursemja
við þá á þeim nótum að sem mest af
viðkomandi láni verði endurheimt.
„Sem betur fer hafa kröfuhafarnir í
gamla Glitni sagt að þeir vilji ekki
brunaútsölur. Þeir vilja ekki selja
eignirnar á markaði eins og hann er
nú, heldur tökum við þann tíma sem
þarf, hvort sem það verður eitt ár,
fimm ár eða lengur, til þess að ná
sem mestum verðmætum út úr
þessu. Þess vegna hefur skilanefnd-
in ráðið starfsfólk til að sinna
þessu,“ segir Kristján. Hann bendir
á til samanburðar að Glitnir banki í
Noregi hafi verið með gott lánasafn
og innlán. Þegar bankahrunið varð
á Íslandi hlupu innistæðueigendur
til og tóku út innlán sín af ótta við að
hann félli með móðurfélaginu. Við
það myndaðist skyndilega lausa-
fjárskortur, sem banki má alls ekki
lenda í, og bankinn stefndi í þrot.
Norski bankasjóðurinn veitti þá
neyðarlán en gerði að skilyrði að
það yrði greitt til baka innan viku.
Það var aftur á móti ekki hægt nema
selja bankann með hraði. Við gjald-
þrot hefði móðurfélagið mjög lík-
lega tapað að hluta eða öllu láni sem
það hafði veitt til bankans. Þetta or-
sakaði það að selja varð Glitni í Nor-
egi með þessum afarkostum. „Það
má velta fyrir sér hversu vinveitt og
drengileg sjóðstjórnin var,“ segir
Kristján, „því daginn eftir kaupin
fékk kaupandinn lánið framlengt
um mánuð. Forstjóri kaupandans
var stjórnarformaður sjóðsins. Hann
hefur þó væntanlega tilkynnt sig
vanhæfan og ekki tekið þátt í af-
greiðslu málsins,“ segir Kristján.
Morgunblaðið/Heiddi
Útsýni Árni Tómasson, formaður
skilanefndar, í skrifstofu sinni á 5.
hæð í höfuðstöðvum Glitnis.
Glitnir banki hf. á verðmæti í Nýja Glitni
Fyrir leikmann er erfitt að átta sig á því sem gerðist þegar bankarnir
hrundu og erlendi og innlendi hlutinn voru aðskildir. Kristján bregst ljúf-
lega við beiðni um að útskýra gjörninginn á mannamáli.
„Það sem gerðist eftir hrunið er að skyndilega hætti bankinn að borga af
skuldabréfum og lánum sem hann hafði fjármagnað sig með á alþjóðavett-
vangi. Ríkið klauf bankann í tvennt, tók í grunninn mestallt út úr honum
sem er íslenskt. Til að halda í gangi fjármálakerfi á Íslandi eru sem sagt
flestar íslenskar eignir og skuldir teknar út og búinn til Nýi Glitnir banki,“
segir hann og útskýrir að Nýi Glitnir sé með verðmæti upp á X-upphæð.
Verðmætið hefur ekki enn verið metið, en óháðir erlendir sérfræðingar
voru fengnir til verðmatsins. „Síðan verður það verðmat grundvöllur að
skuldabréfi yfir í gamla bankann. Gamli bankinn á þá þessi verðmæti í nýja
bankanum. Það er verðmætið í þeim skuldum og eignum sem teknar voru
út úr gamla bankanum.“ Það sem sé umfram það, hlutafjárframlag rík-
isins, sé þá hluti ríkisins. „Þetta verður annaðhvort skuldabréf sem greidd-
ir verða af vextir og höfuðstóll á einhverju tímabili eða hlutabréf, ef tekst
að fá einhverja af kröfuhöfunum til þess að eiga hlut í Nýja Glitni.“
Samstarf starfsmanna Glitnis
banka hf. við viðskiptamenn á al-
þjóðavettvangi segir Kristján yf-
irleitt ganga, merkilegt nokk, mjög
vel. Viðhorf manna til Íslendinga
einkennist miklu fremur af samúð
en reiði. „Það er skemmst frá því
að segja að kröfuhafarnir eru eðli-
lega ekkert sáttir við það sem
gerðist. Hins vegar er ekki hægt að
segja annað en samskiptin við þá
hafa verið, í flestum tilfellum, til
fyrirmyndar. Þetta er fólk sem hef-
ur skilning á aðstæðum, fagfólk,
það greinir á milli persóna og
vandamálsins. Það er algjör und-
antekning að einhver helli sér yfir
okkur, sem betur fer. Skiljanlega
er hver um sig að hugsa fyrst og
fremst um sína hagsmuni,“ segir
Kristján. „Í Noregi fengu til dæmis
þýskur banki og tveir sjóðir dóm-
stól til að frysta eignir okkar. Þar
eru þeir að reyna að gæta sinna
hagsmuna og reyna að innheimta
sínar kröfur þar sem þeir halda að
þeir geti fengið þær greiddar,“
segir Kristján. „Við fengum hins
vegar ákveðna vernd, bæði með
neyðarlögunum og greiðslustöðv-
uninni, gegn því að hægt væri að
sækja að okkur hérna heima.“
Viðhorfið erlendis einkennist af samúð
Erlendir sérfræðingar vinna úr lánasafni
Kristján var fyrir hrunið einn af um
100 starfsmönnum alþjóðasviðs
Glitnis. „Þessi 100 manna deild varð
atvinnulaus yfir nótt og öll þau lán
sem Glitnir hafði sérhæft sig í, í sjáv-
arútvegi og endurnýjanlegri orku,
allt lánasafnið, er í gamla bank-
anum. Við höfum komið okkur upp
liði lánasérfræðinga til að vinna úr
því safni, annars vegar er í sumum
tilfellum hægt að selja þessi lán öðr-
um bönkum á fullu verði eða því sem
næst, eða láta greiða þau upp á um-
sömdum tíma. Ef viðskiptavinir eru í
vandræðum, sem er ekki útilokað í
árferði eins og nú, þarf að end-
ursemja við þá og reyna að hjálpa
þeim að komast yfir erfiðleikana ef
það eykur líkurnar á endurheimtu
lánanna,“ segir Kristján. Allt þetta
krefjist mikillar vinnu sem al-
þjóðasviðið sá um áður.
Glitnir banki hf. er nú í raun í eigu
þeirra sem lánuðu bankanum pen-
inga, kröfuhafanna, sem voru með
svokölluð heildsöluinnlán í honum
eða keyptu af honum skuldabréf eða
annars konar fjármögnunarpappíra.
Flestir eru erlendir fjárfestar, oftast
bankar, fjárfestingarsjóðir, lífeyr-
issjóðir og aðrir fjárfestar, sveit-
arfélög o.fl. Eignirnar sem ríkið tók
út og setti í Nýja Glitni banka eru
það í raun einnig og ætlunin er að
gera þá skuld upp með skuldabréfi
og eða hlutum í bankanum. Sú vinna
er nú í fullum gangi og ekki vitað
hver niðurstaðan verður eða hversu
langan tíma það tekur.
Kröfuhafar hafa myndað alþjóð-
lega kröfuhafanefnd, svokallað ICC
(Informal Creditors Committee). Í
henni eru um 20 manns. „Flestir eru
fulltrúar einhverra hópa, t.a.m.
sveitarfélaga í Bretlandi, skulda-
bréfaeigenda í Bandaríkjunum eða
banka í Evrópu svo dæmi séu
nefnd,“ segir Kristján.


 



    

 

 

 
 
!



 "








 #"


 

$%
&



'
  




Uppgjör banka