Nýtt kvennablað - 01.01.1943, Síða 12

8
NÝTT KVENNABLAÐ
íiámsnianna i Noregi. Þessi nöfn eru votlur
um fagrar og góðar tilfinningar, sem við ætt-
um að liafa vit á að meta. Hænuvík finnst
greinarhöfundi lilægilegt nafn, en mér finnsl
])að engu síðra en önnur þau nöfn, sem dregin
eru af dýranöfnum. Tumsa virðist mér vera
stytting sbr. t. d. Herriðarból í Holtum, sem
venjulega er kallaður Herra. Roðgúll er lat-
mæli og heitir vízt að réttu lagi Rauðkuhóll,
eða það hef ég látið segja mér.
Hvað kotin snertir, þá finnst mér réttara
að við endurskoðuðum bugarþel okkar til kol-
anna, en að við förum að strika svo æfafornl
orð út úr málinu og það er sýnt, að þetta orð
er eins og mörg önnur orð eftir því, hvernig
á því er baldið. í ensku t. d. hefir þetta orð
cot eða cotlage, hlýlegan og vistlegan blæ, en
])ýðir nákvæmlega það sama og hér, smábýli
eða bjáleigu. Um Simbakot er ])að að segja,
að ef Simbi karlinn í kotinu sínu er fyrirlitinn,
])á verður nafnið Ijótt, en ef bann er vinur,
sem menn gera'sér dálítið dælt við fyrir vin-
áttu sakir, þá getur nafnið verið gott og vina-
legt.
Hinu ætla ég ekki að neita, að ýms af þeim
nöfnum, sem böf. nefnir, eru sennilega sprottin
af ])ví, að stórbændurnir hafa litið smáum
augum á kotbændurna og gefið býlum þeirra
lítilsvirðandi nöfn og þessum nöfnum mætti
vel breyta, en ég álít að þeir, sem það eiga að
gera, verði að bafa málfræðilega og sögulega
þekkingu til að bera, svo að alll verði ekki
„reiknað jafn fánýtt“.
Þá kem ég að Gröfunum. Sununn kann að
þykja þau nöfn óviðkunnanleg, af ]>ví að þau
minna á „holuna okkar“, sem við eiguni öll
að lenda i á endanum. En ég kann ekki illa
við ]>au, bæði vegna þess að margir verða
fegnir bvíldinni, þegar þar að kemur, en saml
miklu fremur af því að ég bef komið á marga
bæi, sem bera þessi nöfn og bafa þar oft ver-
ið falleg og viðkunnanleg bæjarstæði, svo
að það hefir vafalaust áhrif á mat mitt á
þessum nöfnum. T. d. þykir mér miklu fall-
egra bæjarstæði í Gröf í Mosfellssveit, en i
Grafarholti. En Björn bóndi befir að líkindum
séð sér bag í að flytja bæ sinn nær veginum
og ]>á átti nafnið ekki lengur við og Iieitir þar
þvi Grafarholt síðan. En ég lek það fram, að
þelta er aðeins tilgáta, þvi að ég veit ekkert
um, bvað þarna hefir ráðið.
Ég man eftir því að annar stórbóndi bér
Sigurbjörg Hjálmarsdóttir frá Húsabakka:
r
I Aðaldalshrauni.
Blær og sól um brjóst mér fellur,
brosir land í vorsins þey.
Bjart er yfir byggð og fjöllum,
blikar dögg á gleym-mér-ei.
Hér í björtu vorsins veldi
vonablómin lifna öll.
Við bjarkarilm og breiðar elfur
byggð er fegurst draumahöll.
Lít ég út til hafs og heiða,
heyri þungan strauma nið
gegnum loftsins ljósu bárur
lóu ómar kveða við
Þarna flýgur þröstur ungur,
þráin ber hann langt í geim.
Kvak hans heyrist víða vegu.
Varmt af ljúfum gleðihreim.
Þarna út hjá vatnsins veldi
vakir dýrðleg silfurbrá,
skyggð af eldi sumarsólar
síung eins og vorsins þrá.
Mikla hraun með hrika borgir,
hrjóstur ber af kaldri glóð.
Gegn um raðir allra alda
ertu tímans stærsta ljóð.
Björk og reynir barr sitt hafa
borið dýrst við hraunsins arm.
Sorta og vetri sá ei kvíðir,
sem á skjól við slíkan barm;
Þegar sorgir sinni hrella,
sál mín þráir vorsins nið.
Við þessa gráu kyngi kletta
krýp ég ein og bið um frið.
nærlendis, breytti nafni á bæ sinum, einhvern-
tíma á æskudögum mínum. Það var Þorlákur
í Hvammkoti, sem lengi var alþingismaður.
Geri ég ráð fyrir, að lionum liafi þótt kota-
nafnið óvirðulegt og ekki viljað sætta sig við
það. Tók bann upp gamalt nafn á býli sínu
og kallaði Eífuhvamm. Finnst mér hlonum
bafa tekizt ágætlega og ætla ég ekki að amasl
við nafnbreytingum á bæjum, ef þær fara
allar jafn vel úr bendi.
Þelta er nú orðið langtum lengra mál, en
ætlast var tii í uppbafi og bið ég því ritstjór-
ana og lesendurna að afsaka mælgina.
Reykjavík 12. des. 1942.
Eufemia Waage.