Morgunblaðið - 25.07.2009, Blaðsíða 46

46 MenningFRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. JÚLÍ 2009
MARGAR helstu kempur rokksög-
unnar koma fram á tvennum tón-
leikum í Madison Square Garden í
New York 29. og 30. október.
Ágóðinn af tónleikunum rennur til
stofnunarinnar Rock and Roll Hall
of Fame.
Meðal þeirra sem koma fram eru
Eric Clapton, Stevie Wonder,
Aretha Franklin, U2, Bruce
Springsteen, Simon & Garfunkel og
Crosby, Stills, Nash & Friends.
Rokksagan
á tónleikum
Stjörnurnar styrkja
stofnunina Rokk og ról
Clapton Spilar í Madison Square.
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
GARÐAR Cortes, óperusöngvari og
skólastjóri, og Robert Sund píanó-
leikari halda tónleika á Kjarvals-
stöðum á morgun kl. 16.
„Við sungum saman um jólin, og
sendiherrann sænski kom, því Ro-
bert er sænskur. Sendiherrann bauð
okkur í framhaldi af tónleikunum, að
syngja á Sænskum dögum í Garða-
safni á Húsavík. Það var núna á
mánudaginn og um kvöldið héldum
við tónleika í Húsavíkurkirkju,“ seg-
ir Garðar.
Þeim félögum datt í hug að gaman
væri að syngja meira og úr varð að
syngja á Kjarvalsstöðum á morgun.
Garðar segir þá félaga eiga sér
leyndarmál sem þó sé ekki mikil
leynd yfir. „Þegar við hittumst til að
vinna saman að klassískri tónlist
nælum við okkur yfirleitt í svolítinn
tíma til að músísera á léttari nótum,
klassískar dægurperlur, sígild söng-
lög, negrasálma, söngleikjatónlist og
fleira slíkt. Það er toppurinn á tilver-
unni.“
Og það er einmitt sú tónlist sem
Garðar og Robert flytja á Kjarvals-
stöðum, perlur eins og: „Little green
apples“, „What are you doing the
rest of your life“, „Autumn Leaves“,
„He never said a mumblin’ word“,
„Oh, graveyard“, „Joshua fit de
battle of Jerico“ og fleiri og fleiri.
Á síðasta áratug hafa Garðar og
Robert Sund gefið út þrjá geisla-
diska, og lögin sem þeir flytja á
morgun, eru mörg hver af þeim. Og
svona til að gera stundina enn væn-
legri og meira aðlaðandi mun Garðar
yngri Thór staldra við minnsta kosti
eitt andartak og létta gestum lífið!
Toppurinn
á tilverunni
Cortes Leyndarmálið opinberað.
Garðar Cortes og
Robert Sund á
Kjarvalsstöðum
DJASSISTARNIR Andrés
Þór Gunnlaugsson gítarleikari
og Sunna Gunnlaugs píanóleik-
ari leiða saman hesta sína á
stofutónleikum Gljúfrasteins á
morgun, sunnudag.
Andrés og Sunna munu
flytja sín eigin lög í bland við
útsetningar sínar á íslenskum
þjóðlögum fyrir píanó og raf-
gítar.
Þetta er fjórða sumarið í röð
sem haldin er stofutónleikaröð á Gljúfrasteini en
tónleikarnir fara fram alla sunnudaga í júní, júlí
og ágúst. Tónleikarnir á morgun hefjast klukkan
16 og aðgangseyrir er 500 krónur. Allir eru vel-
komnir meðan húsrúm leyfir.
Tónlist
Andrés og Sunna
á Gljúfrasteini
Sunna
Gunnlaugsdóttir
HAFIÐ í öllum sínum marg-
breytileika er fókus samsýn-
ingar sem verður opnuð í Nor-
ræna húsinu í dag kl. 16. Þar
verða til sýnis myndir norska
ljósmyndarans Bjarne Riesto,
danska ljósmyndarans Helga
C. Theilgaard og norska mál-
arans Kaare Espolin Johnson.
Ströndin í Norður-Noregi að
landamærum Rússlands er
myndefni Riesto sem sækir
innblástur sinn í norðlæga náttúru. Theilgaard
sýnir portrett af íbúum dönsku eyjunnar Christi-
ansø. Johnson er einn af þekktustu myndlistar-
mönnum Norðmanna og lýsa myndir hans dag-
legu lífi og draumum fólks í Norður-Noregi.
Myndlist
Þrír norrænir
myndlistarmenn
Kaare Espolin
Johnson
BANDARÍSKI organistinn
Douglas Cleveland leikur á
Klais-orgelið í Hallgrímskirkju
á Alþjóðlegu orgelsumri á
morgun, sunnudaginn 26. júlí,
kl. 17. Hann mun flytja verk
eftir Henri Mulet, Louis
Vierne, Joseph Jongen, Felix
Mendelssohn og David Briggs.
Síðan Cleveland hlaut al-
þjóðlega viðurkenningu er
hann sigraði í keppni ungra
listamanna í Dallas 1994 hefur hann verið eft-
irsóttur víða um heim sem einleikari og sem með-
leikari með kórum og hljómsveitum.
Alþjóðlegt orgelsumar er nú haldið í 17. sinn
undir merkjum Listvinafélags Hallgrímskirkju.
Tónlist
Eftirsóttur organ-
isti á orgelsumri
Douglas
Cleveland
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
SKAPARINN, skáldsaga Guðrúnar
Evu Mínervudóttur, sem kom út fyr-
ir jólin, á góðu gengi að fagna meðal
lesenda í útlöndum. Þegar hefur út-
gáfuréttur að bókinni verið seldur til
Englands, Þýskalands og Ítalíu og
forleggjarar í fleiri löndum sýna
henni áhuga. Guðrún Eva segir að
þegar erlend forlög hafi keypt rétt-
inn sé þegar farið að þýða bókina. Á
Ítalíu er Silvia Cosimini þegar sest
niður við að þýða Skaparann, en hún
þýddi einnig þar síðustu bók Guð-
rúnar Evu, Yosoy, á ítölsku. Silvia
hefur reyndar þýtt fjölda íslenskra
bókmenntaverka af öllum gerðum á
síðustu árum.
„Þegar hún þýddi Yosoy unnum
við mikið saman og það er gott að
vinna svo náið með þýðandanum.“
Öðru vísi dómar í Frakklandi
Guðrún Eva segir fyrri bækur sín-
ar ekki hafa farið svo víða, en þó
kann að verða breyting þar á.
„Fyrsta bókin mín, smásagna-
safnið Á meðan hann horfir á þig
ertu María mey, frá 1998, kom út á
frönsku í fyrra og hefur gengið mjög
vel þar. Ég var hissa á því, svona
löngu eftir að bókin kom út hér.
Bókin fékk allt öðru vísi dóma í
Frakklandi en hér. Hún fékk ágæta
dóma hér, en þótti „efnileg“. Í
Frakklandi var ekkert talað um það,
henni var tekið sem bókmenntum.
Ég var mjög hissa, því ég hef hálf-
partinn sett hana ofaní skúffu sem
bernskubrek.“
Yosoy var sem fyrr segir gefin út
á ítölsku, og naut mikilla vinsælda
þar. „Ég fór þangað á stóra bók-
menntahátíð, og þá var kominn
bunki af dómum um hana og mikil
stemmning fyrir henni á hátíðinni.
Bókin var líka seld til Danmerkur,
en útgáfunni þar var frestað, og ég
held að hún komi út í haust, eða um
jólin. Ég veit það ekki nákvæmlega –
ég er alltaf glöð þegar þetta gerist,
en það er úr mínum höndum þegar
bækurnar eru farnar út.“
En ég skil ekki um hvað hún er
Guðrún Eva er ánægð með það
hvað Skaparinn ætlar að fara víða og
nema höfundi sínum ný lönd, og hún
kann skýringu á velgengninni: „Það
virðist vera vegna þess að það er
auðvelt að segja söguna. Fólkið í
Forlaginu sem vinnur við það að ýta
íslenskum bókmenntum að erlend-
um forleggjurum, sest bara niður
með þeim og segir þeim söguna, og
það vekur spenning, sé ekki of mikið
sagt. Dæmigerð viðbrögð erlendra
útgefenda við Yosoy voru hinsvegar:
„Já, OK, þetta hljómar skemmtilega
skringilega og ég heyri að þú ert
hrifinn, en ég skil ekki um hvað þessi
bók er“ – það er ekki hægt að end-
ursegja það í stuttu máli. Skaparinn
þykir líka aðgengilegri. Ég vona að
ef henni gengur svona vel, þá geti ég
smyglað Yosoy í kjölfarið. Það er
gott að eiga hana uppí erminni fyrir
þá sem vilja meira.“
Útgáfa erlendis þýðir yfirleitt
ekki miklar aukatekjur fyrir íslensk-
an höfund, að sögn Guðrúnar Evu.
„Þetta er heiður og skemmtun, og
yfirleitt er manni boðið út í tengslum
við útgáfuna, eins og í fyrra, þegar
ég fór á þessa risastóru bók-
menntahátíð á Ítalíu, þar sem voru
hundrað rithöfundar. Það er spenn-
andi og ótrúlega gleðilegt að þetta
skuli yfir höfuð vera hægt. Það er
ótrúlega erfitt að þýða bók þannig
að allt komist til skila. Ég ber mikla
virðingu fyrir þeim þýðendum sem
skrifa bók upp úr minni, sem virkar.
Það er ekkert auðvelt.
Annað bókmenntalandslag
Annað sem er spennandi er að í
öðrum löndum fær maður annars
konar viðbrögð við sömu bók. Ítalir
upplifa Yosoy að mörgu leyti öðru
vísi en Íslendingar og fjalla öðru vísi
um hana. Ég held að hvert tungumál
fyrir sig sé einstök aðferð til að
hugsa; áherslurnar geta verið aðrar
og svo er bókmenntaarfurinn auðvit-
að annar. Á Ítalíu er annað bók-
menntalandslag. Viðtökurnar við
bókinni sem kom út í Frakklandi
voru líka öðru vísi. Frakkar virðast
sérstakir með það að vera hrifnir af
einföldum texta sem er hvorki of
orðmargur né of vitsmunalegur og
spilar frekar á undirmeðvitundina
en á vitsmunina. Það finnst þeim
nýtt og ferskt. Ég held, að ef Yosoy
færi til Frakklands, þætti hún
„venjulegri“ þar, meðan hún þótti
skrýtin hér. Þetta finnst mér
skemmtilegt og spennandi,“ segir
Guðrún Eva að lokum.
Auðvelt að segja söguna
 Skaparinn eftir Guðrúnu Evu Mínervudóttur nemur lönd  Guðrún Eva segir
viðbrögð við bókum sínum öðru vísi úti en hér heima  Þýðendurnir mikilvægir
Morgunblaðið/Jakob Fannar
Guðrún Eva „Í öðrum löndum fær maður annars konar viðbrögð.“
Í HNOTSKURN
» Skáldsagan Skaparinnkom út hjá Forlaginu fyrir
síðustu jól. Bókin var tilnefnd
til Íslensku bókmenntaverð-
launanna.
ÓLÖF ríka Loftsdóttir verður í aðalhlutverki á
málþingi sem haldið verður á Nýp á Skarðsströnd
í Dalabyggð í dag kl. 15. Þar fjallar Helga Kress
prófessor um Ólöfu. Fyrirlestur sinn kallar
Helga: Mulier Spectabilis: Ólöf Loftsdóttir.
Í frétt um málþingið segir: „Um fáar mið-
aldakonur hafa myndast jafnmiklar sagnir og
Ólöfu ríku Loftsdóttur (1410-79) en hún stýrði á
sínum tíma stórbúi á Skarði á Skarðströnd ásamt
bónda sínum Birni Þorleifssyni, sem talinn var
ríkasti maður landsins. Flestar þessara sagna
tengjast á einhvern hátt kynferði hennar, en hún
var ekki bara „mulier spectabilis“ þ.e. glæsileg
hefðarkona, eins og Kristján fyrsti Danakon-
ungur orðar það í bréfi til Karls Frakkakonungs
frá árinu 1457 eftir að hún hafði ásamt manni sín-
um heimsótt hann við hirðina, heldur einnig góð
að svara fyrir sig. Fræg er sagan af því þegar
Englendingar sendu henni í poka sundurbrytjað
líkið af manni hennar sem þeir höfðu drepið í Rifi.
„Eigi skal gráta Björn bónda,“ sagði hún, „ heldur
safna liði.“ Hún lét ekki sitja við orðin tóm heldur
fór að Englendingum „með kænsku“, lét binda þá
tólf saman á streng og hálshöggva eftir röð. Við
þetta athæfi er sagt að hún hafi klæðst í hringa-
brynju yfir kvenbúningnum, þ.e.a.s. skipt um
kyn.“
Í erindinu rekur Helga helstu sagnir um Ólöfu,
sem eru hvort tveggja í senn dramatískar og
myndrænar, og leitast við að finna á þeim skýr-
ingar. Einnig fjallar hún um bersögul skriftamálin
sem henni hafa verið ranglega eignuð og miða að
því að draga úr valdi hennar sem glæsilegrar og
ríkrar hefðarkonu.
Skörungurinn á Skarði
Morgunblaðið/Einar Falur
Ólöf ríka Loftsdóttir Helga Kress talar um hana
á málþingi að Nýp á Skarðsströnd í dag kl. 15.
Málþing um Ólöfu ríku Loftsdóttur á Nýp á Skarðsströnd
Sagan er ljót en
rannsóknin er æsi-
spennandi og persónurnar
eru litríkar … 50
»