Saga - 1992, Blaðsíða 325

ANDMÆLI OG ATHUGASEMDIR
323
uðu stundum nokkrar tunnur af síld snemma á öldinni og seldu saltendum
a Siglufirði og í Hrísey en þeir byggðu ekki síldarplön fyrr en löngu síðar.
B-S. gerir yfirleitt lítið úr villum sínum og kennir oftast öðrum um. í rit-
dómi mínum flokkaði ég villurnar eftir mikilvægi þeirra. Margar þeirra
skipta Iitlu máli og gildir einu hvort þær eru kallaðar sparðatíningur eða titt-
Bngaskítur en ef þær eru allt of margar fara þær að skipta máli og lýta hverja
bók. B.S. telur að ég sé svo smásmugulegur að ég hljóti að hafa fjallað um all-
ar villur sem ég finni í bókinni og um myndatexta segir hann: „Sannleikurinn
er hins vegar sá að þessar þrjár villur eru þær einu sem þar er að finna."
Hverju skyldu stelpurnar á mynd á bls. 236 svara ef þær væru spurðar hvað
þær væru að gera? Og í megintexta er ótalinn fjöldi villna. Hvernig gat 18.
aldar maðurinn Anderson gefið út bók um miðja 17. öld? (bls. 24). Hvaða lóð-
um var úthlutað á Seyðisfirði 1876? (bls. 29). Er sagt nákvæmlega rétt frá um
upphaf reknetaveiða við ísland? (bls. 70). Hvernig er hægt að tala um að
Morðmenn hafi snúið sér að hvalveiðum þegar þeir gáfust upp á síldveiðum
(bls. 75), þegar þess er gætt að þeir hófu hvalveiðar 1883 en samdráttur þeirra
1 s'ldveiðum hófst ári síðar? Er það rétt að meðalsöltun Haraldar Böðvarsson-
ar og co. hafi verið 40.459 tunnur 1953-58? Svona má lengi spyrja en svörin
Verða jafnan á eina lund. Hvarvetna þarf að leiðrétta rangfærslur.
Ég nefndi í ritdómi mínum að það sem ég teldi alvarlegasta gallann á þess-
ari bók væri hve oft og víða mætti lesa texta annarra höfunda út úr henni og
uefndi nokkur dæmi. Birgir fjallar í alllöngu máli um viðhorf sitt til þessara
vmnubragða og segir m.a. um notkun sína á greinum eftir Guðmund Finn-
°gason og Steingrím Matthíasson:
í þessu sambandi væri að sjálfsögðu eins og út úr kú að hafa almenna
verklýsingu Guðmundar orðrétta innan tilvitnunarmerkja þegar ver-
ið er að lýsa handbrögðum þessarar sérstöku stúlku. í allri þessari
frásögn er verið að skapa og sýna Iifandi líf, lífga sagnfræðina með
aðferð skáldskaparins. Sama gildir um það sem notað er úr grein
Steingríms Matthíassonar og reyndar miklu fleira. Ef Hreinn ekki
skilur þetta er það aðeins dæmi um það sem ég nefndi hér að framan
músarholusýn til sagnritunar.
" er djótum vér eplin ..." var einhvern tíma sagt.
Nú er það alþekkt aðferð hjá skáldum að styðjast við heimildir í skrifum
Slnum. Halldór Laxness og Gunnar Gunnarsson fóru þessa leið en reyndu
^n‘ranit að leggja sem mesta áherslu á skáldverkið þannig að ekki hvarflaði
a lesandanum að um einhvers konar sagnfræði væri að ræða. í Guðsgjafa-
u u vitnar Halldór allvíða í „Síldarsögu mína eftir Egil D. Grímsson". Par
Jlla sums staðar sjá texta Matthíasar Þórðarsonar skína í gegn. (Halldór
bUXneSS' Guðsgjafaþula, bls. 78. Matthías Þórðarson: Síldarsaga fslands (1939),
s- 275). Lesendum dettur þó væntanlega ekki í hug að Guðsgjafaþula sé
bn raeðirit. Til að tryggja enn frekar að lesendur hverfi frá sagnfræðivill-
Ul skrifaði höfundur hennar sérstakan eftirmála með viðvörun til lesenda.
j. n Bhgir er á öndverðri skoðun eins og áðurgreind tilvitnun sýnir. Honum
a nst 1 bimnalagi að nota greinarbúta annarra höfundar án tilvísana og segir
nars staðar: „En í þessu tilviki henta beinar tilvitnanir ekki frásagnarstíln-