Organistablaðið - 01.12.1984, Page 9

En í raun og veru er áhersluhalli alltaf þannig:
J ,'S J* JS
U v >■' 'J
frá þungu til létts:
Það að skipta áhersluhalla í jafnlanga þætti kallast taktur. Og það er gert
með því að leggja meiri áherslu á ákveðnar nótur.
Taktur er mikilvæg formmyndandi eining baroktónlistar þar sem fyrsta
slag er alltaf með áherslu.
En stöðug endurtekning þess áherslumunsturs væri mjög einhæf. Þess
vegna voru til í baroktónlist ýmsar reglur til að breyta einhæfi munstranna
sem getið er um hér að framan:
Hljómagangurinn
Sérhvern ómstríðan hljóm verður að leika með áherslu. (einnig þó hann sé
á léttum takthluta, en lausn hans þarf að leika án áherslu).
Synkópan
A eftir nokkrum stuttum nótum verður löng nóta alltaf spiluð með áherslu.
Hápunktur laglínunnar (Emphase)
Hæsti tónn laglínunnar verður að fá áherslu.
í þessu samhengi er mjög athyglisvert að skoða fúguna í A-dúr úr fyrsta
Þætti „Das wohltemperierte Clavier" eftir J. S. Bach og fúguna í A-dúr fyrir
0rgel úr BWV 536. Til að ná fram þessum nauðsynlegu áherslum, oft í litlum
afmörkuðum tímabilum (fáum nótum) þarf að beita þeim ákveðna leikhætti
sem hefur verið útskýrt í undanförnum köflum.
Um gamlar fingrasetningar
Besta fingrasetningin er sú sem er þægilegust fyrir höndina og lætur
^°ma til skila eins og af sjálfu sér það sem á að hljóma.
Tökum sem dæmi preludiu eftir John Bull / (úr Musica Britannica, 29.
bindi, bls. 134).