Skólablaðið

Árgangur

Skólablaðið - 01.02.1956, Blaðsíða 14

Skólablaðið - 01.02.1956, Blaðsíða 14
93 - tungu. En nú hef ég sterka löngun til að benda Ö. J. á það, að í þeim löndum.þar sem hann telur, "að framleiðsla sálar- lauss múgs ógni sérhverjum frjálshuga manni", þ.e.a. s. í Sovétríkjunum, Kína og víðar um lönd, er sósíalisminn hefur náð að festa rætur, þar glymur hvergi flár og gjallandi jazz, leirþurðarstagl og holtaþokuvæl heyrist ekki, sorprit og reyfarar eru óþekkt fyrirbæri nema af afspurn frá menningarlöndunum, er kenna sig við vesturáttina, og gervilist virðist engan veginn eiga uppá pallborðið hjá þeim þjóðum. í fám orðum sagt: þar rík- ir menning "þar sem á engan hátt er dekrað við úrkynjaðan smekk lýðsins", en þjóðunum hjálpað til nokkurs skilnings og þroska á æðri list og menningu. - Og tákn það, er Ó. J. tekur fyrir nefnda menningu, hið tyggigúmmíjórtrandi banda- ríska soldát, er við íslendingar höfum fengið til að kynbæta okkar aríska ætt- stofn, er einmitt sú manntegund, er sízt þykir hæf til menningartrúboðs meðal "sálarlausa múgsins" fyrir austan tak- mörk vestrænnar skrílmenningar. ofstæki upp mórauðum kollinum og geng- ur síðan ljósum logum út greinina, eins og Jón hefði aldrei afneitað því. Þá fjölyrðir jón um vankanta borgara- legs þjóðskipulags og sker upp herör gegn auðvaldsófreskjunni. Sízt skal ég bera á móti því, að ófreskja sú er hið leiðilegasta skrímsl, og ekki mun ég gráta hana úr helju eftir einvígi þeirra Jóns. Ekki mun ég heldur halda uppi vörnum fyrir ávirðingar þess þjóðskipu- lags, sem vér búum nú við, enda er ég jóni samdóma um margar ádeilur hans á þjóðfélagsháttu á íslandi, í Amríku og víðar um lönd. Óska ég jóni alls góðs í baráttu hans fyrir réttlátari tilveru og mun vissulega styrkja hann þar í af veik- um mætti manns, sem "veslast upp í svartnætti efasemda og hugarvíls". Meira greinir þá á, heiðursmennina jón Hannibalsson og undirritaðan, þegar talið berst að frjálslyndi. jón segir berum orðum, að frjálslyndi sé fánýtast dyggða. M. ö. o. þröngsýni, einræði og ófrelsi er það, sem koma skal. Allar hugsjónir frjálslyndra manna Skal ég nú eftirláta góðgjörnum og hlutlausum lesanda að spreyta sig á, hvar mestar líkur bendi til, "að fram- leiðsla sálarlauss og sviplauss múgs" muni standa í mestum blóma í heimi hér. Annars er mér ómögulegt að taka þessa næstsíðustu tilvitnun Ó. J. hátíðlega, þar sem mér segir svo hugum um, að hun sé fram komin á þeirri forsendu, að Ó. J. geri sér jafnan að skyldu að hnýta ein- hverju í sósíalismann, er hann hefur upp- götvað eitthvert ranglætið í fari hins borgaralega þjóðfélags. Virðist honum vera hið mesta metnaðar- og kappsmál, að forða það reginhneyksli, að hann verði dreginn í dilk öðru hvoru megin í hinar stríðandi fylkingar þjóðarinnar. Þessi "sjálfsupphafning" er einmitt ein- kennandi fyrir íslenzka menntamenn a okkar tímum, þessa "frjálslyndu og víð- sýnu" draumavingla, sem svíður sárt undan hróplegu ranglæti ríkjandi þjóð- skipulags, að þeir geta í hvorugan fótinn stigið í afstöðu sinni til þjóðmala. Þott þeir viðurkenni hrörnun oe rotnun kapí- Frh. a bls. 98. skulu falla dauðar og ómerkar, út með frelsið, inn með einræðið og lögregluna og húrra fyrir kommúnismanum. Þetta er grímulaus andinn í ritverki jóns Hannibal s s onar. Ég held, að Jóni væri hollt að gera sér ljóst, að frelsi er dýrmætara en brauð, að frelsi er hið dýrmætasta í lífi hverrar vitsmunaveru. Öll framþró- un mannkyns, allar framfarir í listum, vísindum og tækni byggjast á frelsi. Því meira frelsi - þeim mun örari fram- þróun, almennari hagsæld. Síðan borg- arabyltingin varð í Frakklandi 1789 hefur lýðfrelsi vaxið jafnt og þétt um allan heim, og þetta tímabil hefur verið skeið örari framfara en nokkru sinni fyrr. Að hamast nú gegn frjálslyndi, er hið sama og keppa eftir sams konar einræði og fjötraði alla framfaraviðleitni mann- kyns á hinum myrku miðöldum. í jólahugleiðingu minni lét ég þá skoð- un í ljós, að sitthvað myndi reynast líf- vænlegt úr kenningum sósíalisma og sigra í einhverri mynd er fram líða Frh. á bls. 95.

x

Skólablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skólablaðið
https://timarit.is/publication/782

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.