Saga - 2002, Qupperneq 107

í SÓKN GEGN HJÁTRÚ OG VENJUM
105
Steinsson tók við árið 1899 og gegndi embætti héraðslæknis allt
fram til ársins 1934.34 Fyrstu tveir læknamir stöldruðu stutt við en
varla er að vænta mikils árangurs hjá lækni fyrr en eftir nokkurra
ára búsetu. Hefja þurfti uppbyggingarstarf í héraði sem hafði ver-
ið að heita má læknislaust. Til þess að árangur næðist var nauð-
synlegt að fá drífandi og áhugasaman lækni til þess að breyta alda-
gömlum venjum fólks varðandi umönnun og eldi ungbarna,
hreinlæti og heilbrigði almennt.
Halldór Steinsson læknir beitti sér fyrir stórstígum breytingum
í heilbrigðis- og framfaramálum héraðsins eftir að hann tók við
embætti árið 1899. Auk læknisstarfa sat hann í hreppsnefnd Ólafs-
víkur, í sýslunefnd Snæfellsnessýslu, gegndi formennsku í Fram-
farafélagi Ólafsvíkur og sat á Alþingi í fjöldamörg ár svo eitthvað
sé nefnt.35 Halldór fór óhefðbundnar leiðir til þess að ná eyrum al-
mennings eins og fram kemur í dagbók Magnúsar Kristjánssonar:
í kvöld bauð Alexander jámsmiður mér á Spilaklúbb Ólafsvík-
ur og konu minni líka. Þar fram fór mikil skemmtun á ýmsan
hátt, Söngfélag Ólafsvíkur söng mörg íslensk kvæði og Halldór
læknir hér hélt fyrirlestur. Innihald hans var um læknislegar fyr-
irskipanir og svo á eftir var dansað fram á nótt.36
Halldór reyndi að sýna íbúrmum fram á hversu langt þeir væm á
eftir tímanum í hreinlætis- og heilbrigðismálum og beindi þá eink-
um sjónum sínum að ástandinu við sjávarsíðuna.
Halldór nefndi í ársskýrslum sínum til landlæknis að hann ræk-
ist á ýmsa einkennilega hjátrú meðal íbúanna eins og til dæmis þá
að ekki mætti lækna barnaveiki ef bömin hefðu útbreiddan húð-
sjúkdóm. Fram kom hjá Halldóri að þessa hjátrú mætti einnig
finna í öðrum landshlutum „og er hún eitt af hinum mörgu dæm-
um upp á vankunnáttu og hjátrú alþýðu hvað læknisdóma snert-
ir enda gjöra skottulæknar sitt til að halda fólki sofandi í gamla
horfinu."37 Ljóst er að það var ærið verk að vekja trú fólks á lækn-
um og fá það til að láta af þeim húsráðum og venjum sem óhjá-
kvæmilega verða til í læknislausu héraði. Ýmsa vitnisburði má
finna um sjálfsbjargarviðleitni fólks í ævisögu Áma Þórarinsson-
34 Læknar á íslandi II, bls. 622.
35 Sama heimild.
36 Lbs 3994-4000 4to. Dagbók Magnúsar Kristjánssonar 18. febrúar 1903.
37 ÞÍ. Skjalasafn landlæknis. Ársskýrslur lækna. 7. aukalæknishérað 1903.