Saga - 2002, Blaðsíða 187

HÖFUM VIÐ GENGIÐ TIL GÓÐS?
185
kínverski kommúnistinn Sjú En-lai var spurður um áhrif frönsku
byltingarinnar svaraði hann að það væri allt of snemmt að segja til
um það. Einhverjir þurfa þó að skrá sögu síðustu ára og áratuga
og sagnfræðingar, sem eiga að vera vel lærðir í heimildamati og
öðrum kostum vandaðrar fræðimennsku, ættu að geta gert það að
minnsta kosti jafnvel og blaðamenn eða stjórnmálamenn sem oft
skrifa samtímasögu.
Öfgar og ódæðisverk
Mark Mazower er ekki aðeins að segja frá markverðum atburðum
og sama má segja um Jonathan Glover. Báðir flytja þessir höfund-
ar boðskap og vilja fá fólk til að hugsa um þau voðaverk sem urðu
á öldinni. Verður ekki annað sagt en þessi verk séu mjög sperm-
andi því þau hvetja mann til að hugsa um rétt og rangt í aldarsög-
unni og það val sem ráðamenn og almenningur höfðu hverju
sinni.9
Frásögn Glovers af ódæðisverkum tuttugustu aldarinnar er á þá
leið að lesandirm hlýtur að efast um að mannkynið geti sokkið
dýpra í skepnuskap og kvalalosta. Stxmdum finnst manni jafnvel
að Glover hefði nægt að tala um ólýsanlega grimmd frekar en að
lýsa því hvernig menn léku fómarlömb sín. Eiginkonu hans
fannst einmitt sumar bækumar sem hann studdist við svo ógn-
vekjandi að hún sagði honum að færa þær af heimili þeirra.10 Aðr-
ir hafa gengið svo langt að kalla skrif Glovers „vasaklútasagn-
fræði" því ætlunin sé að fá lesandann til að hneykslast og allt að
því tárast yfir því að menn geti verið svona miskunnarlausir og
hrottafengnir.* 11
Glover er ekki „alvöru" sagnfræðingur eins og hann viðurkenn-
ir fúslega, heldur forstöðumaður Stofnunar um læknalög og sið-
ferði við King's College í London. í bók sinni segist hann stefna að
því að sameina siðfræði og sagnfræði. Nietzsche sést því um það
9 Um þá skoðun að sagnfræðingar eigi að setja fram eigin skoðanir um rétt
og rangt í siðferðislegu tilliti, sjá Kai 0stberg, „Hinsides godt og ondt?"
10 „Into the garden of good and evil", Guardian Unlimited, 13. október 1999,
<http://www.guardian.co.ukx
11 Glen Newey, „Effing the Ineffable" (ritdómur), London Reviezv of Books,
25. nóvember 1999, <http://www.lrb.co.uk/v21/n23/newe2123.htm>.
Newey talar um „kleenex history".