Saga - 2002, Side 262

260
RITDÓMAR
dear Lord", sem Pole var ekki (sjá frekari rökstuðning í doktorsritgerð
minni bls. 96 neðanmáls) og bæði kemur fram að Sprod á erfitt með að
lesa bréfið auk lestrarvillu í uppskriftinni. Kofoed er talinn vera sýslu-
maður í „Isafnefiord" sem á vitanlega að vera „Hafnefiord". Hins veg-
ar á Sprod hrós skilið fyrir að fara í sem upprunalegustu heimild.
Hann fellur ekki í þá gryfju að prenta bréfin um byltinguna sem
Hooker birti í riti sínu Journal of a Tour in Iceland in the Summer of 1809.
Hooker nefnilega átti það til að snurfusa stílinn. Sprod hefur farið
samviskusamlega í frumheimildina og birtast þessi bréf eins og þau
eru varðveitt á Public Record Office (t.d. á bls. 288).
Áhugaverðasti kaflinn fyrir íslenska sagnfræðinga er e.t.v. mat
Sprods á Jörgensens „contribution to Iceland" (bls. 144-45). Hann tel-
ur að fljótt á litið virðist ekki hafa verið „lasting effects from Jorgen-
sons actions on the island" (bls. 143) en veltir því fyrir sér að ef kring-
umstæður hefðu verið aðrar þá hefði valdatakan vel getað „led to the
island achieving a lasting republic 135 years earlier than it did." Jörg-
ensen hefði lagt niður völd á boðaðri samkomu Alþingis árið 1810 og
„an Icelander would have assumed the presidency." Eftir sex stríðsár í
viðbót hefði Danmörk e.t.v. „put aside any thought of regaining its lost
colonial possession. Iceland was, after all, hardly a source of great
wealth to Denmark, nor was the island of strategic importance." Loks
skrifar hann að frelsisneistinn sem Jörgensen hefur kveikt í íslending-
um hafi náð til Jóns Sigurðssonar. „Can it not be said with justice that
Iceland should give more credit for lighting the torch of independence
in the minds of Icelanders to the idealistic Danish exile Jorgen Jorgen-
sen?"
Það fer alltaf örlítið í taugarnar á mér þegar útlendingar, sem fást við
ritun íslandssögunnar, leita ekki nægilega vel til innlendra sérfræð-
inga. Það er svo auðvelt að leiðrétta smávægilegar villur sem virka þó
ankannalega. Sprod lýsir því yfir að þekking hans á dönsku og ís-
lensku sé „of the most superficial kind" (bls. xii). Þótt hann slái alla
vamagla (bls. xii) er erfitt t.d. að sjá samræmi í notkun hans á brodd-
um: Frédérik (skímamafn Trampes og Danakonungs en Count Freder-
ick Trampe í nafnaskránni aftast), Olafur, Stephán Thórarensen. Inga
Baldirdóttir mxm vera Inga Lára Baldvinsdóttir, en hann pantaði
nokkrar myndir frá Þjóðminjasafninu. íslenzkar æ Viskrár (bls. 662),
Holmens Havn (Reykjavíkurhöfn) er þýtt sem Sailors Harbour (bls.
647) og fleira mætti telja. Allt hefði þetta mátt laga með lítilli fyrirhöfn.
Ég hafði aldrei átt í bréfaskiptum við Dan Sprod né hitt hann fyrr en
hann kom til íslands á síðastliðnu ári til að kynna The Usurper. Það
kom mér því á óvart að höfundur þakkar mér í formála „Anna Agn-
arsdóttir (for related writings)" (bls. xiii). Það er eina55-56 grein eftir
Agnesi [svo] Agnarsdóttur að finna í heimildaskránni, á íslensku, en