Morgunblaðið - 14.06.2010, Blaðsíða 18

Morgunblaðið - 14.06.2010, Blaðsíða 18
18 Minningar MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 14. JÚNÍ 2010 ✝ Birgir Finnssonfæddist á Akur- eyri 19. maí 1917. Hann lést í Reykjavík þann 1. júní 2010. Foreldrar hans voru Finnur Jónsson, alþingismaður og ráð- herra, f. 1894, d. 1951, og Auður Sigurgeirs- dóttir, f. 1888, d. 1935. Birgir var næstelstur 6 alsystkina, þau eru auk hans Þuríður (1915-1993), Ásta (1919-2007), Ingibjörg (1921-2003), Finnur (1923-2000) og Jón, f. 1926. Birgir kvæntist 14. október 1944 Arndísi Árnadóttur, f. 22. maí 1921, d. 25. júní 2008. Foreldrar hennar voru Árni B. Ólafsson og Málfríður Jónsdóttir á Ísafirði. Börn Birgis og Arndísar eru: 1) Auður Þorbjörg, f. 1945, gift Páli Skúlasyni, f. 1945. Börn þeirra: a) Birgir, f. 1966, kvæntur Regínu Ásvaldsdóttur, f. 1960. Dætur Birgis með Þórhildi Tómasdóttur eru Auður Kolbrá, f. 1989, og Brynhildur, f. 1990, d. 1990. Dætur Regínu eru Erna María, f. 1981 og Ýr, f. 1984, Þrast- ardætur. b) Kolbrún Þorbjörg, f. 1971, gift Róberti Haraldssyni, f. 1959; börn þeirra eru Ragnhildur, f. 1994, Kolbrún Brynja, f. 1997 og Páll Kári, f. 2001. Dætur Kolbrúnar með Mími Ingvarssyni eru Sunna Ösp, f. 1986 og Sóley Auður, f. 1991. c) Andri Páll, f. 1974; fyrri kona hans var Þóra Bryndís Þórisdóttir, f. 1971, sonur þeirra er Sindri Páll, f. 1994. Seinni kona Andra er Brynja Þóra Guðnadóttir, f. 1976; börn þeirra eru Dýrleif Sjöfn, f. 2002 og Úlfur Páll, f. 2004. 2) Finnur, f. 1946, kvæntur Sig- urbjörgu Pálsdóttur, f. 1944. Börn þeirra: a) Birgir, f. 1967, sambýlis- kona Ólöf Björnsdóttir, f. 1970; börn þeirra eru Brynja, f. 1995, Þóra, f. 2000 og Eva, f. 2009. b) Jón Hrói, f. 1972, sambýliskona Anna Louise Júlíusdóttir, f. 1977; barn fram til 1945 þegar stríðinu lauk. Það ár tók hann við stöðu fram- kvæmdastjóra Samvinnufélagsins og gegndi henni til 1961. Hann hafði með höndum umboð Bruna- bótafélags Íslands 1954-1970 og var vararæðismaður Svíþjóðar á Ísa- firði 1958-1970. 1944 kvæntist Birgir Arndísi Árnadóttur og hófu þau búskap í Neðstakaupstað á Ísafirði, í einu elsta húsi landsins í nágrenni við fiskihöfn og fjöru, skipasmíðastöð og annan atvinnurekstur. Í Neðsta bjuggu þau öll Ísafjarðarár sín og ólu þar upp börnin fjögur. Birgir gekk ungur til liðs við Al- þýðuflokkinn. Hann sat í bæjar- stjórn Ísafjarðar 6 kjörtímabil 1942- 1966 og var forseti bæjarstjórnar í tíu ár. Ritstjóri Skutuls var hann 1949-1971. 1959 var hann kosinn á Alþingi í nýju Vestfjarðakjördæmi og sat á þingi þrjú kjörtímabil, til 1971. Fyrsta kjörtímabilið var hann annar varaforseti sameinaðs Al- þingis en 1963 var hann kjörinn for- seti sameinaðs Alþingis og gegndi því embætti í átta ár samfellt, leng- ur en nokkur annar í sögu þingsins. Í forsetatíð hans jukust mjög al- þjóðleg samskipti Alþingis og margvíslegar umbætur voru gerðar á starfsumhverfi þess. Birgir starf- aði í atvinnutækjanefnd 1956-1961 og var skipaður í nefndir um endur- skoðun laga um tekjustofna sveitar- félaga, um síldarútvegsnefnd o.fl., jarðræktarlaga og um Skipaútgerð ríkisins. Hann sat allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna 1961 og 1971. 1967-1986 var hann í stjórn Sam- ábyrgðar Íslands á fiskiskipum. Hann var kjörinn af Alþingi í Síld- arútvegsnefnd 1971-1973 og 1980- 1991, var formaður hennar 1971- 1973 og 1980 og varaformaður 1981-1990. Árið 1971 þegar þing- setu Birgis lauk fluttu þau hjónin búferlum til Reykjavíkur og hófu bæði störf á Endurskoðunarskrif- stofu Eyjólfs K. Sigurjónssonar. Birgir lét af störfum þar 1993, 76 ára að aldri. Útför Birgis verður gerð frá Fossvogskirkju í dag, mánudaginn 14. júní, og hefst athöfnin kl. 15. þeirra er Embla Björk, f. 2002. c) Páll Tómas, f. 1975, sam- býliskona Ulrike Mar- ie Steen, f. 1978. Son- ur Finns og Helgu Sigurðardóttur er Árni, f. 1963; sonur Árna og Steingerðar Kristjánsdóttur er Árni Hjörvar, f. 1984. 3) Arndís, f. 1948, sambýlismaður Sig- mundur Sigurðsson, f. 1950. Börn hennar og Jörundar Guðmunds- sonar eru a) Anna Kristín, f. 1968, gift Finni Rósinbergssyni, f. 1963; börn þeirra eru Jóhann Arnar, f. 2000 og Júlíus Örn, f. 2004. b) Finn- ur, f. 1972, kvæntur Írisi Björk Haf- þórsdóttur, f. 1973; börn þeirra eru Lena Kristín, f. 1998 og Hafþór Orri, f. 2003. c) Guðmundur, f. 2001, fyrrv. sambýliskona Margrét Jóns- dóttir, f. 1974; börn þeirra eru Guð- mundur Aron, f. 2001 og Vigdís Erla, f. 2005. 4) Björn, f. 1951, kvæntur Ingibjörgu Gunnlaugs- dóttur, f. 1951. Börn þeirra: a) Arna Þórunn, f. 1970, gift Erlendi Sæv- arssyni, f. 1970; börn þeirra eru Ylfa Rán, f. 1996 og Ernir, f. 2005. b) Gunnar Björn, f. 1974, kvæntur Theodóru Mýrdal, f. 1975; börn þeirra eru Andri Þór, f. 2003 og Jó- hanna Arna, f. 2006. c) Árni Stefán, f. 1979, sambýliskona hans er Sól- veig Rós Einarsdóttir. Fjölskylda Birgis flutti frá Akur- eyri til Ísafjarðar árið 1920 þegar faðir hans gerðist póstmeistari þar. Birgir lauk stúdentsprófi frá MA 1937 og hóf þá um haustið nám í hagfræði við Stokkhólmsháskóla. En heimsstyrjöldin síðari batt enda á námið þar og hann kom alkominn heim 1939. Hann hafði á sumrum annast síldarútgerð og söltunarstöð Samvinnufélags Ísfirðinga á Siglu- firði og gerði það áfram til ársins 1955. Eftir að hann hvarf frá námi annaðist hann einnig afgreiðslu fiskflutningaskipa til Englands Birgir Finnsson, tengdafaðir minn, var tignarlegur maður, gæddur ein- stökum virðuleika og stillingu. Frá honum stafaði friður sem allir í um- hverfi hans fundu og nutu. Veröldin ró- aðist hvar sem hann kom. Fólk þrosk- aðist að viti og visku við það eitt að blanda geði við hann. Sjálfur setti hann ekki lífsvisku sína á blað. Boðskapur Birgis Finnssonar var hann sjálfur: Lífsmáti hans, framkoma og hugsun- arháttur. Hver var lífsmáti Birgis? Að kunna sér hóf ávallt og undir öllum kringum- stæðum. Þeir sem hugleitt hafa mann- legt siðferði vita að þetta er undir- stöðudyggðin. Þeir sem ekki temja sér hófsemi spilla gæðum lífsins og hætta smám saman að geta notið þeirra. Ein þeirra örfáu lífsreglna sem Birgir til- einkaði sér ungur var að neyta aldrei of mikils, hversu ríkulega sem fram væri borið. Framkoma Birgis einkenndist af kurteisi, tillitssemi og virðingu fyrir mönnum og málefnum. Heiðarleiki var honum í blóð borinn. Hann var fast- heldinn á gömul og góð gildi. Yfirveguð umræða var honum að skapi, en hann lagði sig ekki eftir kappræðu. Hann hafði hlýja kímni til að bera sem var í samræmi við velvild hans í garð allra manna. Lífsmáti Birgis og framkoma end- urspegluðu hugsunarhátt hans sem einkenndist af jafnaðargeði og þeirri jafnaðarmennsku sem hann tók í föð- urarf. Birgir flíkaði ekki trú sinni, en lífsafstaða hans var skýr: Okkur ber að virða lögmál veruleikans og sýna stöð- uga viðleitni til réttsýni og sanngirni. Ég spurði Birgi eitt sinni hvaða dyggð hann teldi mestu skipta. Og hann svaraði: „Ætli það sé ekki að vera sjálfum sér trúr.“ En hver er ég sjálf- ur, hver erum við sjálf? Er það ef til vill þetta sem við þurfum að skilja og læra að takast á við til að móta þá lífsstefnu sem dugar til að leiða okkur út úr þeim hremmingum sem oflæti og óhóf hafa leitt yfir okkur? Til að móta sjálf okkur þurfum við að velja okkur fyrirmyndir: Ætti ég eina ósk handa niðjum Birgis, þá er hún sú að þeir temji sér þá hófsemi sem hann sýndi ávallt í hegðun sinni. Ætti ég eina ósk handa alþingismönn- um, þá er hún sú að þeir taki fram- komu hans sér til fyrirmyndar. Ætti ég eina ósk handa íslenskri þjóð, er hún sú að hún tileinka sér þann hugs- unarhátt sem hann tamdi sér. Birgir Finnsson lifði í sátt við sjálfan sig og heiminn og eltist ekki við hverful gæði veraldarinnar. Hann hafði full- komið taumhald á þeim ástríðum þremur sem oftast verða til þess að menn bregðast sjálfum sér, en þær eru metorðagirndin, valdafíknin og þráin eftir að eignast æ meira. Stundum finnst mér að Birgir hafi skotist hingað í heimsókn úr öðrum og æðri veruleika til að minna okkur á að hemja hams- lausa lífsþrána og beina henni á braut- ir farsældar og þroska. Án þess að láta nokkurt styggðarorð falla, án þess að ánetjast nokkrum vegtyllum, án þess að boða nokkra trú – nema ef vera skyldi þá að sem manneskjur stöndum við öll jöfn andspænis eilífðinni og eig- um að styðja og styrkja hvert annað í baráttunni fyrir betri heimi. Blessuð sé minning Birgis Finnssonar. Páll Skúlason. Núna þegar ég sest og rita fátækleg orð á blað um afa sem lést þann 1. júní síðastliðinn þá finnst mér orð mín vera fátækleg samanborið við þá ævi sem afi lifði og þá sigra sem hann vann í þágu lands og þjóðar. Afi minn fæddist á Akureyri 19. maí 1917, ungur fluttist hann til Ísafjarðar og það var þar sem hann kynntist henni ömmu, Arndísi Árnadóttur, sem lést árið 2008. Þegar ég horfi til baka og hugsa um lífshlaup afa þá get ég ekki annað en dáðst að því hvernig lífi hann lifði og þeim kærleik sem frá honum streymdi. Ég man það ávallt þegar ég var að byrja að vinna 15 ára gömul hvað það var gott að koma til þeirra. Það var notalegt að sitja þarna í hlý- legu eldhúsinu hjá afa og ömmu, hlusta á hádegisfréttirnar, borða skyr og svartfuglsegg með afa á meðan amma var að bauka eitthvað í eldhúsinu. Afi var alltaf rólegur, yfirvegaður og hlýlegur í framkomu við okkur börnin. Það voru ófá skipti sem dótakassinn góði var dreginn fram og afi tók þátt í leik okkar. Þegar ég var komin fram yfir ung- linsárin fluttist ég til útlanda og bjó í Svíþjóð á annan áratug og voru okkar samverustundir því ekki eins margar af þeim sökum, en þegar ég fluttist aft- ur heim fyrir 11 árum og stofnaði mína fjölskyldu þá tókum við upp þráðinn aftur og áttum saman góðar stundir. En innihald samræðnanna hafði breyst og nú skynjaði ég afa á annan hátt, núna var afi orðinn maður sem hafði mjög mikla yfirsýn yfir það sem heimurinn hefur upp á að bjóða. Þannig breyttust okkar samræður úr því að vera barnaleikir yfir í að vera heimspekilegar vangaveltur um lífið og tilveruna en þegar afi spjallaði við drengina mína þá sá ég aftur þann afa sem ég man eftir sem barn. Stjarna á himni skín þar skært og nálgast englanna her. Eins og lífsins vatnið tært hún dvelur ávallt hjá mér. (fgr) Anna Kristín Jörundsdóttir og fjölskylda. Afi minn Birgir Finnsson tilheyrir kynslóð sem er hverfandi í íslensku samfélagi. Með honum hverfur víðtæk reynsla og þekking sem við fengum notið en vildum njóta miklu lengur. Ekki síst vegna þess hve tímarnir eru viðsjárverðir í dag. Þó er sú ósk eig- ingjörn því afa var úthlutað heilum 93 árum og hann lagði sitt af mörkum á umbrotatímum í sögu íslensku þjóðar- innar. En þau eru örlög okkar að eiga hér á jörðu í raun aðeins eina örskots- stund, eitt dagkorn í stundaglasi al- heimsins. Ég er ákaflega stolt af afa Birgi, því hann var dygðugur maður og góður. Við leitumst flest við að vera góðir meðborgarar, að standa okkur vel í starfi, hlúa að okkar nánustu og koma vel fram við náungann. Þannig maður var Birgir Finnsson. Hlýr, traustur og skynsamur. Hlýjuna fundum við barnabörnin glöggt í faðmlaginu þétta hvert sinn sem við heilsuðumst og kvöddumst – lagði hönd á kinn, þrýsti þétt og smellti kossi. Traustur, segi ég, því hann var einstaklega reglusamur og stóð ávallt við orð sín. Aðrir votta um hve vel hann rækti skyldur sínar og störf – ég get einungis vottað hve traustur og góður afi hann var enda fædd fyrst sama ár og hann lét af þing- störfum árið 1971. Þingmanninn Birgi þekkti ég því ekki, endurskoðandann Birgi þekkti ég eilítið, en afann Birgi þekkti ég vel. Ég hefði gjarnan viljað þekkja unga sjómanninn Birgi, út- gerðarmanninn Birgi, litla guttann Birgi sem sendur var sex ára gamall með afa sínum á báti frá Ísafirði til Ak- ureyrar þar sem hann síðan dvaldi flest sín æskusumur hjá afa sínum og ömmu sem áttu bæ við Hafnarstræti. Afi lærði snemma að taka til hend- inni og leggja sitt af mörkum. Móðir hans, Auður Sigurgeirsdóttir, féll frá manni og sex börnum, og var afi þá 18 ára. Fregnin af andláti hennar barst honum við störf úti á sjó og var mikið áfall. Faðir hans, Finnur Jónsson, dvaldi mikið fjarri heimilinu á Ísafirði, enda alþingismaður í Reykjavík, en var börnum sínum án efa mikil fyrir- mynd. Til er mynd af þeim feðgum, sá eldri heldur kankvís um fallegan tveggja ára hnokka sem brosir feiminn við myndasmiðnum. Fallegri feðga er fátítt að sjá. Ég vildi óska að ég hefði heyrt fleiri frásagnir frá fyrri tíð, en afi var sögumaður góður. Minnið brást ekki og hugsun hans var skýr til hinstu stundar. Síðustu árin skipulögðum við afi oft saman innkaupaferðir og þar stóð aldrei á neinu, alltaf var hann tilbúinn til brottfarar þegar ég renndi í hlað. Og innkaupalistann hans afa kunni ég utan að, þar var kjarngóður íslenskur matur í fyrirrúmi: skyr, síld, rúgbrauð, lýsi, fiskur, kartöflur – já, og svo mikið af ávöxtum því afi borðaði hollan mat. Ég dáðist að reglusemi hans og heilbrigði. Afi átti góða eiginkonu, Arndísi Árnadóttur, sem lést fyrir tveimur ár- um. Missir afa var mikill enda áttu þau að baki 63 farsæl hjúskaparár. Hugg- un er harmi gegn að þau fengu að eyða saman rólegu ævikvöldi og gátu litið sátt yfir farinn veg. Dagsverkinu luku þau með sóma og mörkuðu þann veg sem þau kusu afkomendum sínum til handa. Megum við bera gæfu til að fylgja honum. Kolbrún Þorbjörg Pálsdóttir. Hann afi okkar, Birgir Finnsson, er látinn. Hann kvaddi þennan heim með þeirri virðingu og reisn sem alltaf hef- ur einkennt hann, um tveimur árum eftir andlát ömmu okkar, Arndísar Árnadóttur. Fyrir okkur bræðrum voru þau afi og amma óaðskiljanleg eining. Það var alltaf ljúft og gott að koma til þeirra, hvort sem var í skyr í hádeginu eða í gistingu á Háaleitis- brautinni. Hjá þeim höfum við ávallt átt gott skjól, getað sótt hvatningu í hverju því sem við höfum tekið okkur fyrir hendur og átt margar ánægju- legar samverustundir. Afi var til langs tíma í hringiðu þjóð- málanna, bæði í stjórnmálunum á Ísa- firði og á Alþingi, með góðum stuðn- ingi frá ömmu. Þetta var að mestu fyrir okkar tíð en það var alltaf jafn gaman að heyra afa segja frá sam- ferðamönnum sínum, atburðum í sögu þjóðarinnar og ekki síst frá fjölskyld- unni sem skipti hann svo miklu. Fróð- leikurinn var víðtækur og sögurnar margar, og það er ómetanlegt fyrir okkur að hafa fengið að heyra þær frá fyrstu hendi. Þrátt fyrir háan aldur fylgdist afi mjög vel með og það var sönn ánægja að ræða við hann um menn og málefni. Tengslin við Vestfirði og Ísafjörð voru alla tíð sterk á heimili ömmu og afa og það gladdi þau mikið þegar sá elsti okkar, alnafni afa, fór til Ísafjarð- ar til náms. Þar voru ræturnar, og það fór ekki á milli mála þegar þessi ungi maður kynnti sig fyrir vestan að nafnið vakti ákveðna athygli og virðingu hjá fjölda Ísfirðinga. Lifandi áhugi er það sem einkennir minninguna um afa og ömmu öðru fremur. Þau sýndu afkomendum sín- um óþrjótandi áhuga, spurðu margs og fylgdust vel með í lífi hvers og eins. Það átti ekki síst við um barnabörnin og barnabarnabörnin og á afmælum var eitt víst, alltaf mátti treysta á lítinn pakka eða fallega kveðju frá þeim, þótt hópurinn væri orðinn stór. Eitt það síðasta sem afi gerði, þrátt fyrir að heilsan væri orðin bágborin, var að halda upp á 93 ára afmælið sitt. Hann vildi sjá fólkið sitt og eiga með því góða stund. Fátt lýsir afa Birgi betur, fjöl- skylduáhuginn hélst óskiptur fram að lokastundinni. Nú er tómlegt um að litast í íbúðinni á Kleppsveginum, þar sem amma og afi eyddu síðustu æviárunum saman. Hægindastólarnir eru tómir og enginn að leysa dönsku krossgáturnar sem hafa verið fastur liður í rólegri og öruggri tilveru þeirra heiðurshjóna. Það er skrýtið til þess að hugsa að þau séu farin. Við kveðjum þau hins vegar í þeirri vissu að þau lifðu löngu og góðu lífi og að við fjölskyldan getum verið stolt og þakklát fyrir þau gildi sem þau hafa gefið okkur. Verið þið kært kvödd, elsku amma og afi, ykkar verður minnst með virð- ingu og söknuði. Birgir Finnsson, Jón Hrói Finns- son og Páll Tómas Finnsson. Drenglyndi, heiðarleiki, hógværð, umhyggja, þetta eru bara nokkur orð íslenzkrar tungu er lýsa góðum eigin- leikum einhvers sem í hlut á. Það segir mikið um elzta móðurbróður minn, Birgi Finnsson, að öll þessi orð áttu við hann og er þó hvergi of sagt. Ósjálfrátt hvarflar hugurinn aftur í tímann, þeg- ar stórfjölskylda afa míns Finns Jóns- sonar, bjó í Neðstakaupstaðnum á Ísa- firði. Inn í þann heim fæddist ég og átti fyrstu bernskuárin með þeim móður- systkinum mínum. Þuríður, sem var elzt þeirra systkina, var að vísu flutt að heiman, Ásta gifti sig svo fljótlega en ásamt móður minni Ingibjörgu voru bræðurnir Birgir, Finnur og Jón eftir heima og þær eru margar og allar góð- ar minningarnar um þessi ár. Þeir bræður sögðu mér ýmsar sögur og voru sumar nokkuð ýktar eins og t.d. sagan af því þegar einn þeirra stakk sér til sunds af háu bryggjunni og fest- ist með höfuðið í sandbotninum og hin- ir hlupu heim að ná í skóflu til að moka hann upp! Að sjálfsögðu trúði telpan hverju orði. Ég minnist sumra er þeir bræður fóru norður á Siglufjörð ásamt afa á síldina, drengirnir krúnurakaðir og flottir. Þeim var fylgt niður á bryggju, síðan var hlaupið heim í Neðsta, náð í handklæði og farið niður í fjöru Sundamegin til að veifa er bát- arnir fóru út Sundin, svo var hlakkað til að fá þá heim aftur. Síðar kom að því að Birgir stofnaði eigin fjölskyldu, hann kvæntist Arndísi Árnadóttur og bjuggu þau í Neðstakaupstaðnum ásamt börnunum sínum allt þar til þau fluttust til Reykjavíkur. Fyrstu árin bjó fjölskylda mín með þeim í húsinu og var samgangurinn mikill og hélzt svo alla tíð. Birgir var mikill fjöl- skyldufaðir sem umvafði eiginkonu og börn ást og umhyggju. Aðfangadags- kvöld í Neðstakaupstaðnum hjá Illu og Birgi eru ofarlega í minningunni því að eftir mat og gjafaupptöku var safnast saman hjá þeim og þar var líka fjöl- skylda Illu úr Mjógötunni og allir drukku saman súkkulaði og nutu ljúf- fengra veitinga. Já, vissulega er margs að minnast og oft var leitað álits Birgis og ráða. Þau hjón voru sjálfsagðir gestir í öllum fjölskylduathöfnum, mér Birgir Finnsson HINSTA KVEÐJA Langafi var einn af þessu fólki sem var alltaf með allt á hreinu fannst mér, ég skil eig- inlega ekki hvernig hann gat þetta. Maður á tíræðisaldri, sem samt var alltaf jafn dugleg- ur að fara í göngutúra og borða hollt og gera æfingar. Það var mikill missir fyrir hann að kveðja Arndísi eiginkonu sína fyrir tveimur árum, en hann hélt ennþá sínu striki og þrauk- aði hér á plánetunni jörð aðeins lengur, okkur öllum til mikillar ánægju. Það var alltaf gaman að hitta langafa, hann virtist alltaf svo áhyggjulaus og tillits- samur. Ég mun sakna þess að geta ekki komið heim til lang- afa og spjallað við kaffiborðið um allt og ekkert. Við munum öll sakna hans heitt og ég vona að dvöl hans þarna uppi verði eins ánægjuleg og hérna niðri. Langafi og langamma eru nú saman á ný. Ég kveð þau með þökk. Kveðja frá dótturdótturdótt- ur, Kolbrún Brynja Róbertsdóttir.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.