Morgunblaðið - 15.07.2010, Page 31

Menning 31FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. JÚLÍ 2010
Það er um að gera
að fólk skemmti sér
og skemmtanir og virðing
geta farið vel saman 32
»
Heimsfrumsýning á fyrsta hluta kvikmynda-
flokks um Thor Vilhjálmsson rithöfund,
Draumurinn um veginn, verður 29. júlí nk. en
frumsýningin fer fram í Teatro Principal í San-
tíagóborg á Spáni. „Myndaflokkurinn er á
mörkum þess að vera heimildamyndir og leikið
efni. Myndirnar verða í heildina fimm talsins og
hver þeirra er í bíómyndarlengd,“ segir Er-
lendur Sveinsson, höfundur, stjórnandi og
framleiðandi myndaflokksins. Fyrsti hluti
myndarinnar nefnist Inngangan og lýsir för
Thors á slóðir pílagrímavegarins. Rithöfund-
urinn hafði alið með sér þann draum í rúm 40 ár
að ganga þennan veg en leiðin liggur eftir endi-
löngum Norður-Spáni í stórbrotnu umhverfi
Pýreneafjallanna og yfir til Frakklands. Mynd-
in er að mestu leyti tekin upp á Spáni, en auk
þess er endurlit heim til Íslands og til Frakk-
lands. Þess má geta að Thor átti tvo mánuði í
áttrætt þegar hann lagði upp í gönguna árið
2005.
Sendi Atla Heimi sms
„Í upphafi myndarinnar hittast Thor og tón-
skáldið Atli Heimir Sveinsson, sem er góðvinur
hans, á kaffihúsinu Mokka í Reykjavík. Atli
Heimir hefur áhyggjur af þessu uppátæki
Thors að ætla sér að ganga rúmlega 800 km leið
kominn á níræðisaldurinn. Í sameiningu taka
þeir ákvörðun um að Thor sendi Atla reglulega
sms-skilaboð og láti vita um tilvist sína. Í sms-
skilaboðunum mætast m.a. nútíð og fortíð,“
segir Erlendur. Eitt meginviðfangsefni mynda-
flokksins auk ferðaþemans snýr að hinum sam-
eiginlegu menningarrótum Evrópu og fæðingu
Evrópuvitundar.
Thor Vilhjálmsson hefur löngum verið þekkt-
ur fyrir tungumálafærni en hann talar ein átta
tungumál í myndaflokknum. Mikil vinna hefur
farið í útlistun tungumálanna og íslenska útgáf-
an verður sýnd með galískum neðanmálstexta.
„Messudagur heilags Jakobs verður haldinn
hátíðlegur fjórum dögum fyrir frumsýningu og
í augum Spánverja er þetta mikill dýrðardagur.
Dagurinn verður næst haldinn hátíðlegur eftir
ellefu ár þannig að mér fannst brýnt að frum-
sýna myndina á þessu ári í ljósi hátíðarhald-
anna. Ekki síst þar sem Thor fagnar 85. aldurs-
ári sínu á árinu og hlýtur heiðursorðu frá
franska ríkinu,“ segir Erlendur. ingunn@mbl.is
Draumurinn um veginn
 Fyrsti hluti af fimm í kvikmyndaflokki um pílagrímsgöngu Thors
Vilhjálmssonar árið 2005 frumsýndur í Santiago de Compostela
Ganga Erlendur Sveinsson kvikmyndagerð-
armaður skrásetti göngu Thors til Santiago.
Kammersveit
Reykjavíkur
kemur fram á
kammermús-
íkhátíð á Mal-
lorca í kvöld kl.
21, XXXII Deia
International
Music Festival.
Sveitina skipa
Martial Nardeau
flautuleikari, Rut Ingólfsdóttir fiðlu-
leikari, Una Sveinbjarnardóttir
fiðluleikari, Þórunn Ósk Marinós-
dóttir víóluleikari, Sigurgeir Agn-
arsson sellóleikari og Richard Korn
kontrabassaleikari. Tónleikarnir
verða í óðalssetrinu Son Marroig.
Tónleikar
Tónleikar í óðals-
setri á Mallorca
Rut Ingólfsdóttir
Í kvöld verða
haldnir tónleikar í
Oddsstofu, Skál-
holtsbúðum, sem
eru hluti af sum-
artónleikaröð í
Skálholtskirkju.
Tónleikarnir hefj-
ast kl. 20 og er yf-
irskrift þeirra
Hold og blóð:
Mjúkar ástir og
harðar. Á tónleikunum flytur tríó
skipað Steinunni Arnbjörgu Stef-
ánsdóttur, Mathurin Matharel og
Brice Sailly verk eftir B. de Selma y
Salverde, D. Ortiz, G. Frescobaldi
og G. Picchi.
Tónleikar
Hold og blóð í
Skálholti
Steinunn Arnbjörg
Stefánsdóttir
Út er
komin
bókin
Hvalir
en það
er JPV
útgáfa
sem
gefur
út.
Í bókinni er fjallað um hvalateg-
undir og er hún hugsuð til að mæta
vaxandi þörf fyrir aðgengilegt efni
um hvali. Textahöfundur bókarinnar
er Sigurður Ægisson en Jón Baldur
Hlíðberg myndskreytir.
Bókmenntir
Hvalir í máli og
myndum
Kápa bókarinnar
Ingunn Eyþórsdóttir
ingunn@mbl.is
„Mér þykir ósköp vænt um þessa viðurkenningu.
Henni fylgir einlægni, alúð og stórhugur sem að ég
kann vel að meta,“ segir rithöfundurinn Thor Vil-
hjálmsson sem veitt var heiðursorða franska ríkisins,
Officier de l’Ordre national du Mérite, á þjóðhátíð-
ardegi Frakka í gær. Á langri starfsævi hefur Thor
þýtt bækur eftir franska höfunda, skrifaði greinar í
franska vikuritið Nouvel Observateur og sat um tíma
í stjórn Alliance Française hér á landi.
Hjarta Thors hefur lengi slegið með Frakklandi
eða allt frá því að hann lærði og stundaði nám í
Sorbonne-háskólanum skömmu eftir síðari heims-
styrjöldina. Að hans sögn var lendingin í París upp-
hafið að mikilli vegferð, auk þess að vera til þess ætl-
uð að nærast og eflast í iðuköstum og straumröstum
menningar og lista í heimsmiðjunni sjálfri. „Þessi
heiður kórónar drauma mína frá því að ég var korn-
ungur. Það var eins og ég lenti fallhlíf í miðri Par-
ísarborg. Fyrsta morguninn í stórborginni tókst ég
allur á loft, það vantaði 23 sentímetra upp á að ég
næði niður á gangstéttina, ég var svo glaður og eft-
irvæntingin var svo mikil. Ég hugsaði: Hér vil ég
vera um stundarsakir. Alla tíð síðan hef ég haft þessi
tengsl við Frakkland og viðhaldið þeim,“ segir Thor
um sín fyrstu kynni af borginni fögru.
Menningarleg útrás frá París
Fyrsta skáldsaga Thors Maðurinn er alltaf einn
kom út árið 1950 en dvölin syðra var kveikja af
mörgum síðari verka hans. Mikilla áhrifa gætir frá
árunum í Frakklandi í verkum Thors. Þrátt fyrir að
Frakkland eigi hug hans og hjarta þá heilluðu töfrar
Suður-Evrópu hann víðar og í Róm árið 2009 hlaut
hann m.a. heiðursviðurkenningu úr stofnun Dante
Alighieri fyrir að stofna og stýra Íslandsdeild félags-
ins í áratug. „Ég gerði menningarlegar og mannlegar
útrásir frá París, fyrst til Ítalíu þar sem ég
dvaldi mánuð í borginni Flórens og baðaði
mig í endurreisnarmenningunni. Í fram-
haldinu flakkaði ég um Ítalíu endilanga í
þrjá mánuði. Annað sumar lá leið mín til
Spánar en þá var einræðisherrann Franco
við völd. Spánskur listmálari, vinur minn í
París, sagði mér að raka af mér skeggið í
snarhasti, undir oki fasista átti enginn að
skera sig úr. Ég skeytti engu um skegg-
skurðinn og ferðaðist hvarvetna um Spán
og kynntist einhverju yndislegasta fólki
sem ég hef átt samneyti við um dagana. Á
langferðum um Spán í járnbrautarlestum
var setið á hörðum trébekkjum, fólkið bauð
manni upp á nesti, vínsopa og sígarettur
sem að mér þóttu vondar. Fólkið hafði svo
fallegt hjartalag að það var engin leið að af-
þakka,“ segir Thor um gestrisni Spánverja.
„Það líður ekki sá dagur að ég þakki fyrir
þessa stórbrotnu tíma,“ segir Thor, djúpt
snortinn yfir ljúfum minningum.
Heimþrá til Frakklands
„Ég hef alltaf haft eins konar heimþrá til
Frakklands. Franskur andi er svo sterkur,
öflugur og kröfuharður. Þessi agasemi sem
ætluð er til árangurs.“ Aðspurður út í
franskar nútímabókmenntir kveðst hann
ávallt vera forvitinn um menningararfleið
landsins. „Ég er forvitinn um það sem
vaknar í París og Frakklandi yfirleitt og
andanum sem fylgir í kjölfarið. Mig langar
til að vita og skilja og það mun aldrei breyt-
ast.“ Því fer fjarri að skáldið sé sest í helg-
an stein og enn sinnir Thor ritstörfum af
mikilli ástríðu. „Ég hef aldrei verið í betra
formi,“ segir rithöfundurinn fjölhæfi að lok-
um og uppljóstrar að hann sé á kafi við að
koma nýrri skáldsögu á leiðarenda.
Heimþrá til Frakklands
 Thor Vilhjálmsson hlýtur heiðursorðu franska ríkisins  Hjartað slær með
Frakklandi  Vinnur að nýrri skáldsögu og segist aldrei hafa verið í betra formi
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Heiður Thor tók við heiðursorðunni á þjóðhátíðardegi Frakka í gær. Sendiherra Frakklands á Íslandi, Caroline Dumas, sæmdi hann henni í Ráðhúsinu.
Thor Vilhjálmsson er
fæddur í Edinborg
12. ágúst 1925.
Hann stundaði nám
við norrænudeild
Háskóla Íslands og
hélt síðan utan til
framhaldsnáms í
Nottingham og Par-
ís. Rithöfundurinn á
um margt grónar
rætur í íslenskri skáldsagnargerð. Fyrsta
bókin hans kom út árið 1950 en síðan þá
hefur hver bókin rekið aðra og hefur Thor
hlotið margar viðurkenningar fyrir ritstörf
sín. Á meðal þekktari verka hans er Grá-
mosinn glóir sem hlaut bókmenntaverð-
laun Norðurlandaráðs árið 1987. Verk hans
hafa jafnframt verið þýdd á fjölmörg er-
lend tungumál.
Í gegnum tíðina hefur Thor gegnt marg-
víslegum störfum í þágu menningarmála.
Ber þar helsta nefna setu hans í stjórn Rit-
höfundasambands Íslands, stöðu forseta
Bandalags íslenskra listamanna og árum
saman var hann stjórnarmeðlimur Alliance
Française á Íslandi. Thor er einn stofnenda
Bókmenntahátíðar í Reykjavík og menn-
ingartímaritsins Birtings sem sett var á
laggirnar árið 1955. Auk ritstarfa, hefur
Thor lagt stund á myndlist og haldið sýn-
ingar á verkum sínum.
Blómlegur ferill
VERÐUR 85 ÁRA Á ÁRINU