Morgunblaðið - 07.01.2011, Qupperneq 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 2011
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir ritstjorn@mbl.is Fréttastjórar Sunna Ósk Logadóttir, sunna@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, sisi@mbl.is Viðskipti
vidsk@mbl.is Ívar Páll Jónsson, fréttastjóri, ivarpall@mbl.is Menning menning@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins | Minningar mbl.is/sendagrein, Arnór Ragnarsson Íþróttir sport@mbl.is
Víðir Sigurðsson, vs@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is Prentun Landsprent ehf.
Morgunblaðið/Golli
Undir Eyjafjöllum Myrkur var um miðjan dag vegna öskufalls í eldgosinu.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Bjargráðasjóði og Viðlagatryggingu
Íslands miðar ágætlega við að gera
upp tjón sem íbúar á Suðurlandi
urðu fyrir vegna eldgossins í Eyja-
fjallajökli. Nokkur mál sem brenna á
íbúum hafa þó ekki verið leidd til
lykta.
Á fjölmennum íbúafundi sem
sveitarstjórn Rangárþings eystra
efndi til í félagsheimilinu Heima-
landi í byrjun desember voru sam-
þykktar ályktanir um atriði sem íbú-
arnir töldu að þyrfti að lagfæra.
Framlenging ef á þarf að halda
Forsætisráðuneytið var hvatt til
að sjá til þess að tilkynningafrestur
vegna tjóna af völdum eldgossins
yrði framlengur um að minnsta kosti
eitt ár þar sem ekki væri útséð um
allt það tjón sem eldgosið hefði vald-
ið. Snýr þetta fyrst og fremst að
Bjargráðasjóði en í reglum sjóðsins
er kveðið á um að tilkynning um tjón
þurfi að berast áður en ár er liðið frá
tjóni.
Hildur Traustadóttir, formaður
stjórnar Bjargráðasjóðs, telur að
meginhluti tjóna verði afgreiddur
þegar að þessum tímafresti kemur.
Sigurgeir Þorgeirsson, formaður
starfshóps ráðuneytisstjóra um að-
gerðir vegna eldgossins, segir að
stjórn Bjargráðasjóðs muni fara yfir
stöðu mála í einstökum tjónaflokk-
um þegar að þessu kemur og meta
það hvort óhjákvæmilegt sé að fram-
lengja fresti vegna tiltekinna verk-
efna. Tillögur verði þá lagðar fyrir
sjávarúvegs- og landbúnaðarráðu-
neytið.
Tjón á tækjum ekki bætt
Nokkrir íbúar hafa orðið fyrir
tjóni á bílum og tækjum vegna ösk-
unnar. Þar er um að ræða rispur á
bílum og viðgerðir á dýrum tækjum
vegna ösku sem komist hefur í vélar
eða glussakerfi. Ísólfur Gylfi Pálma-
son sveitarstjóri nefnir einnig að raf-
stöð hafi skemmst vegna öskunnar.
Tjón af völdum öskufoks er afleitt
tjón sem tryggingar bæta ekki. Rík-
ið hefur ráðstafað fjármunum til að-
stoðar íbúum vegna tjóna sem falla
utan trygginga. Forsætisráðuneytið
treysti sér ekki til að bæta tjón á bíl-
um og tækjum vegna öskunnar. Sig-
urgeir Þorgeirsson segir erfitt að
meta hvaða tjón sé sannarlega af
völdum gossins og hvað af öðrum or-
sökum og erfitt að halda utan um
slíkar bætur. Hann segir að áskorun
íbúafundar um endurskoðun á þess-
ari ákvörðun verði tekin fyrir í
starfshópi ráðuneytisstjóranna þeg-
ar hann komi næst saman.
Ekki tekin afstaða til óska íbúanna
 Nokkur eftirmál eldgossins í Eyja-
fjallajökli standa enn út af borðinu
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Við gengum einn og hálfan metra
fyrir framan bílinn og fikruðum okk-
ur þannig áfram eftir versta kaflan-
um,“ sagði Sigurður Sveinsson, leið-
togi í kerskála álvers Alcoa
Fjarðaáls í gærkvöldi. Rúta með
starfsmenn álversins frá Neskaup-
stað og Eskifirði var nærri tvær
klukkustundir að fara milli Eski-
fjarðar og Reyðarfjarðar, leið sem
tekur venjulega 5-10 mínútur að aka.
Björgunarsveitir voru í viðbragðs-
stöðu víða um landið í gærkvöldi
vegna slæmrar veðurspár. Á nokkr-
um stöðum þurfti að hjálpa ferða-
fólki og aðstoða fólk vegna foks á
þakplötum og lausamunum, s.s. í
Vestmannaeyjum þar sem þakplötur
losnuðu á Þórsheimilinu.
Annars voru flestar leiðir á Norð-
urlandi og Austurlandi orðnar ófær-
ar í gærkvöldi vegna roks og snjó-
blindu og víða innanbæjar einnig.
Hættir að sjá veginn
Rúta Austurleiðar með tuttugu
starfsmenn álversins er venjulega
tæp þrjú korter frá Neskaupstað til
álversins á Reyðarfirði með viðkomu
á Eskifirði. Ferðin tók tæpa þrjá
tíma að þessu sinni. Ekkert var að
færð þegar lagt var af stað en Sig-
urður Sveinsson segir að það hafi
verið eins og að keyra á vegg á miðri
leiði á milli Oddskarðsganga og
Eskifjarðar. Enn verra hefði verið
að aka inn fyrir Eskifjörð. Bílstjór-
inn hefði orðið að stöðva bílinn og
bíða af sér verstu hviðurnar og síðan
stoppa alveg í Króknum á móti fiski-
mjölsverksmiðjunni. „Það var svo
mikið rok og snjóblinda að við vorum
hættir að sjá nokkuð fram fyrir okk-
ur,“ segir Sigurður.
Gott að vera hundrað kíló
Bílstjórinn og Sigurður tóku að
sér að ganga á undan rútunni til að
koma henni af stað og maður úr
starfsmannahópnums sem hafði ekið
bílnum áður settist undir stýri með
tvo menn á útkikkinu sér við hlið.
Þeir gengu á sitthvorum kantinum
og komu rútunni af stað og yfir
versta hjallann. Eftir það gátu þeir
sest inn og ekið nokkra metra með
hléum. „Það var varla stætt en kom
sér vel núna að vera hundrað kílóa
maður,“ sagði Sigurður.
Vaktaskipti eru í álverinu klukkan
átta en starfsfólkið var ekki komið í
hús fyrr en tíu mínútum fyrir tíu. Þá
voru allar leiðir út frá Reyðarfirði
orðnar ófærar og starfsmönnunum
sem voru að ljúka vaktinni komið í
gistingu á Reyðarfirði enda eiga þeir
að mæta á vakt aftur árdegis í dag.
Gengu á undan rútunni
 Starfsmenn álversins á Reyðarfirði þrjá tíma á leið í vinnuna  Björgunar-
sveitir aðstoðuðu fólk í óveðri sem gekk yfir landið  Ófært víða um land
Stórstreymt og hvasst
» Óttast er að flóð geti valdið
tjóni því nú er bæði stór-
streymt og mikill vindur.
» Rafmagn fór af stærstum
hluta Þingeyjarsýslna upp úr
klukkan 10 í gærkvöldi. Sam-
kvæmt upplýsingum frá RARIK
á Akureyri var ástæðan sú að
lína milli Akureyrar og Lax-
árvirkjunar slitnaði. Unnið var
að viðgerð fram á nótt.
Morgunblaðið/Þorgeir Baldursson
Snjóblinda Mjög blint var á Akureyri í gærkvöldi og fáir á ferli. Einn árekstur varð og tveir óku út af. Björgunarsveitir voru í viðbragðsstöðu víða um land.
Morgunblaðið/Hafþór Hreiðarsson
Úfinn sjór Sjómenn og útgerðarmenn á Húsavík treystu landfestar í gær.
Verktaki á vegum Siglingastofn-
unar er byrjaður á framkvæmdum
við að flytja ósa Markarfljóts austar
en nú er, til að draga úr aurburði
fyrir Landeyjahöfn.
Áform Siglingastofnunar um að
færa ósa Markarfljóts austur um tvo
kílómetra mætti andstöðu landeig-
enda og þurfti að tilkynna til Skipu-
lagsstofnunar. Siglingastofnun lagði
þá fram tillögur að mun minni garði
og fékk framkvæmdaleyfi hjá sveit-
arstjórn Rangárþings eystra.
Um 600 metra flóðvarnargarður
mun liggja frá sjóvarnargarði út að
austurenda núverandi ósa. Garð-
inum er ætlað að standa í tvö ár og
verður rofinn ef fljótið brýtur sér
leið austur við ósa Markarfljóts.
Verktakinn byrjar á því að veita
fljótinu frá vinnusvæðinu. Flóðvarn-
argarðurinn á að vera tilbúinn áður
en vorflóðin bresta á. helgi@mbl.is
Unnið í
Markarfljóti
Morgunblaðið/Eggert
Landeyjahöfn Grjót keyrt út í varn-
argarð nýrrar hafnar.
Árið 2010 voru gerðar 528 erfða-
fjárskýrslur vegna fyrirfram-
greidds arfs hjá sýslumanninum í
Reykjavík, þar af 321 í desember.
Þetta er mun meira en árið 2009
þegar alls 275 slíkar skýrslur voru
gerðar. Ástæðan fyrir þessari aukn-
ingu er sú að um áramótin hækkaði
erfðafjárskattur úr 5% í 10%.
Alls voru 782 erfðafjárskýrslur
gerðar hjá sýslumanninum í
Reykjavík árið 2009. Þar af voru
507 vegna dánarbúa og 275 vegna
fyrirframgreidds arfs. Árið 2010
voru gerðar 1.208 erfðafjárskýrslur
hjá embættinu. 680 voru vegna dán-
arbúa og 528 vegna fyrirfram-
greidds arfs.
Gert er ráð fyrir að hækkun
skattsins skili einum milljarði.
Greiddu út
mikið af arfi
Viðlagatrygging Íslands hefur
fengið tilkynningar um 129 tjón.
Tjónþolar hafa samþykkt 25
tjónamöt og níu til viðbótar eru
til athugunar hjá þeim. Um 80
matsskýrslur eru langt komnar.
Meginhluti þeirra tjóna sem
Viðlagatrygging greiðir út er
vegna skemmda á húsþökum af
völdum öskufalls, að sögn
Huldu Ragnheiðar Árnadóttur
framkvæmdastjóra. Greitt var
fyrir hreinsun á öskunni og við-
gerðir til að afstýra frekara
tjóni.
Bjargráðasjóður hefur þegar
greitt rúmlega 100 milljónir
króna í bætur, aðallega vegna
endurræktunar túna, heykaupa
og gripaflutninga.
129 tjón
þegar tilkynnt
VIÐLAGATRYGGING