Morgunblaðið - 14.01.2011, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRViðskipti | Athafnalíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. JANÚAR 2011
Bjarni Ólafsson
bjarni@mbl.is
Í tilkynningu sérstaks saksóknara
um þrjár húsleitir og yfirheyrslur yf-
ir sjö manns tengdum Landsbank-
anum segir að rannsóknin snúi með-
al annars að kaupum á hlutabréfum í
bankanum af hálfu félaga sem héldu
um kauprétti starfsmanna Lands-
bankans og lánveitingar til þeirra fé-
laga.
Fjallað er um þetta mál í skýrslu
rannsóknarnefndar Alþingis. Starfs-
menn fengu kauprétti á hlutabréfum
í bankanum og til varnar kauprétt-
arsamningunum voru stofnuð átta
aflandsfélög, sem keyptu hlutabréf í
Landsbankanum með peningum sem
fengnir voru að láni. Upphaflega
voru lán félaganna fengin í Lands-
bankanum, en um mitt ár 2007 var öll
fjármögnun þessara félaga komin til
annarra banka.
Sex félög voru þá fjármögnuð af
Straumi-Burðarási, eitt af Glitni og
eitt af Kaupþingi. Fjögur félaganna
voru skráð á Tortóla-eyju, þrjú í Pa-
nama og eitt á Guernsey og saman-
lagt áttu þau um 13,2 prósent hluta-
bréfa í Landsbankanum.
Segir í skýrslunni að sú staða, að
átta aflandsfélög, sem öll höfðu það
hlutverk að kaupa hlutabréf í Lands-
bankanum hafi skapað kaupþrýsting
á bréf í bankanum, sem stjórnendur
bankans hafi stýrt, annað hvort til
hækkunar á bréfunum eða til að
verjast því að þau lækkuðu í verði.
Reyndi að stöðva lækkun
Í desember 2007, eftir að hluta-
bréfavísitölur voru farnar að lækka
mikið, áttu sumir starfsmenn bank-
ans rétt á að leysa inn kaupréttar-
samninga sína. Bankinn varð hins
vegar ekki við þessu og kom í veg
fyrir að starfsmennirnir leystu inn
samninga sína. Með þessu kom
bankinn í veg fyrir að sú sala hluta-
bréfa leiddi til enn meiri lækkunar á
bréfum bankans.
Þá segir einnig í skýrslunni að svo
virtist sem ástæða þess að aflandsfé-
lögin áðurnefndu voru átta talsins
hafi verið sú að komast hjá því að
eignarhlutur einstakra félaga yrði
tilkynningarskyldur. Tilkynningar-
skylda skapast við fimm prósenta
eignarhlut, en samanlagt áttu félögin
13,2 prósent í bankanum. Ekki verði
hins vegar annað séð en að félögin
hafi í raun lotið sömu stjórn, en upp-
lýsingar um þessi stjórnunarlegu yf-
irráð Landsbankans á félögunum
voru ekki birtar fjárfestum, smærri
hluthöfum eða eftirlitsaðilum.
Aflandsfélög notuð til
að stýra gengi bréfa
 Komist var hjá lagareglum um tilkynningarskyldu
Morgunblaðið/Júlíus
Landsbankinn Þau sem vitað er til að hafi verið kölluð til yfirheyrslu hjá
sérstökum saksóknara í gær eru öll fyrrverandi stjórnendur Landsbankans.
STUTTAR FRÉTTIR
● Stýrivöxtum var
haldið óbreyttum á
evrusvæðinu og í
Bretlandi í gær.
Stýrivextir Evr-
ópska seðlabank-
ans eru 1% eins og
þeir hafa verið
undanfarna tutt-
ugu mánuði. Stýri-
vextir Englands-
banka eru 0,5% og
þeim hefur ekki verið breytt frá því í
marsmánuði árið 2009.
Þrátt fyrir að verðbólga mælist rétt
yfir 2% á evrusvæðinu sá Evrópski
seðlabankinn ekki ástæðu til að lækka
vexti en fátt bendir til að langtíma verð-
bólguvæntingar séu að breytast. Á
sama tíma þarf bankinn að kljást við
skuldakreppu og lítinn hagvöxt í mörg-
um aðildarríkjum. Að sama skapi er
verðbólga í Bretlandi nú um 3% og bú-
ist er við að hún hækki enn frekar. En
væntingar eru um að niðurskurður
stjórnvalda muni vega á móti þeirri þró-
un.
Stýrivöxtum haldið
óbreyttum í Evrópu
Evrópski seðla-
bankinn.
 


   
  
   
  

 




 
  
  

  
 !"# $% " &'( )* '$*
++,-./
+/0-01
++/-02
3.-443
+1-,1/
+,-233
+3.-21
+-0.1,
+,1-/4
+52-10
++,-24
+/0-10
++/-,/
3.-,33
+1-/54
+,-2,2
+3.-,2
+-0+2/
+/.-0
+50-2,
3+.-024+
++,-40
+/5-21
++1-+2
3.-,/3
+1-1+0
+,-030
+3+-.,
+-0+,1
+/.-10
+50-/
Erlent
FRÉTTASKÝRING
Una Sighvatsdóttir
una@mbl.is
Kínverska þjóðin eldist á ógnvænlegum hraða
enda hafa lífsgæði Kínverja batnað ört. Áætlað
er að innan þriggja áratuga verði tæplega 400
milljónir manna í Kína yfir 60 ára aldri og þeim
fækkar óðum sem annast geta gamla fólkið, að
hluta vegna þeirrar stefnu kínverskra yfirvalda
að hjón megi aðeins eignast eitt barn.
Um sex vinnandi menn eru nú á hvern eldri
borgara en áætlað er að í kringum 2030-40 verði
hlutfallið orðið tveir á móti einum. Nú er orðið
alveg ljóst að hröð útbreiðsla Alzheimer-sjúk-
dómsins í ört stækkandi hópi eldri borgara mun
setja verulegt álag bæði á ríkissjóð Kína sem og
fjölskyldur landsins á næstu árum. Kínversk yf-
irvöld virðast átta sig á þessu og eru markvisst
byrjuð að fræða almenning sem og heilbrigð-
isstéttir um fylgifiska öldrunar.
Hefðirnar víkja í breyttu samfélagi
Fyrir áratug þótti það víða mikil skömm fyrir
fjölskylduna þegar elliglöp tóku að gera vart við
sig. Vegna fordóma og þekkingarleysis voru
aldraðir sem þjáðust af elliglöpum oft lokaðir
inni á geðsjúkrahúsum, með rimlum fyrir glugg-
unum. Þetta viðhorf hefur sem betur fer tekið
stakkaskiptum, að sögn New York Times.
Helsta vandamálið nú er að fjöldi fjölskyldna
vill flytja aldraða ættingja á dvalarheimili, en
þau eru hinsvegar af skornum skammti. Í
Shanghai, sem er ríkasta borg Kína, er áætlað
að 120.000 manns hafi Alzheimer eða önnur elli-
glöp en hjúkrunarheimili eru aðeins örfá.
Borgarstjórn Shanghai hefur brugðist við
vandanum með svokallaðri 90-7-3 áætlun, sem
byggist á því að 90% aldraðra þurfi að fá umönn-
un heima hjá sér, en 7% geti sótt þjónustumið-
stöðvar og 3% fái pláss á hjúkrunarheimilum.
Fram kemur í New York Times að til að standa
undir þessari hógværu áætlun næstu 20 árin
reikni yfirvöld með að bæta þurfi við 5.000 nýj-
um hjúkrunarplássum á hverju ári.
Þá íhuga kínversk yfirvöld einnig að innleiða
lög sem skylda fólk til að sinna öldruðum for-
eldrum sínum. Rík hefð er fyrir því í Kína að
yngri kynslóðir annist hina eldri á heimilinu en
brestir eru komnir í þann sið og segjast fjöl-
skyldur í stórborgum eiga óhægt um vik.
Kínverjar glíma við
öldrunarsprengju
 Alzheimer breiðist út  Dvalarheimili allt of fá
Reuters
Aldraðir Kínverskir eldri borgarar horfa
ókeypis á sjónvarp í tehúsi í Chengmai.
Kínverjar eldast
» Einn af hverjum átta Kínverjum, eða
um 160 milljónir, eru yfir 60 ára að aldri.
» Rúmlega 38.000 hjúkrunarheimili eru
í landinu með tæplega 2,7 milljón rúmum
» Ástandið er verst í borgunum þar sem
yfir 70% eldri borgara búa einir.
» Aldraðir yfir 80 ára aldri eiga í flestum
héruðum rétt á ellilífeyri.
Gríðarlegt uppbyggingarstarf er nú framundan í
Brisbane, þar sem flóðin eru tekin að sjatna eftir
mestu náttúruhamfarir sem Queensland-ríki í Ástr-
alíu hefur glímt við. Vatn flæddi inn í tæplega 34.000
hús og eru heimili margra fjölskyldna gjörónýt. Stað-
fest er að minnst 15 hafi látist en 61 er enn saknað.
Reuters
Mikil eyðilegging
Húsin mara í hálfu kafi
Sjö dagar eru nú
liðnir síðan Mary
krónprinsessa
Dana fæddi tví-
bura í heiminn á
Rigshospitalet í
Kaupmannahöfn
og eru Danir
orðnir óþreyju-
fullir að fá að sjá
litlu prinsessuna
og prinsinn. Í
gær kom þó skýring á því hvers
vegna tvíburarnir hafa enn ekki ver-
ið sýndir almenningi, en þeir munu
vera með gulu. Gula er algeng meðal
fyrirbura og oftast hættulaus en
veldur því að húð og augu verða gul-
leit. Samkvæmt Berlingske Tidende
liggja tvíburarnir í hitakassa á með-
an þeir jafna sig, en fá líklega að
fara heim í Amalíuborgarhöll síð-
degis í dag og verða þá væntanlega
myndaðir í bak og fyrir.
DANMÖRK
Hinir konunglegu
tvíburar með gulu
Mary krónprins-
essa Dana.
Yfir 400 manns
hafa látist í flóð-
um og aurskriðum
í suðausturhluta
Brasilíu eftir gríð-
arlegar rigningar
síðustu sólar-
hringa. Þúsundir
hafa misst heimili
sín. Brasilíski her-
inn, sem sinnir
björgunarstarfi, varar við því að
hundruð líka kunni að finnast þegar
vatnið sjatnar. Samgöngur eru í
lamasessi og víða rafmagnslaust og
björgunarstarf gengur því hægt. Í
gær heyrðust þó þær gleðifregnir að
sex mánaða drengur hefði fundist á
lífi eftir tólf klukkustundir í húsa-
rústum.
BRASILÍA
Flóð valda dauða
hundraða manna
Brasilía Flóð
valda usla.
Auknar heimildir til útgreiðslu sér-
eignarsparnaðar á þessu ári skapa
ósjálfbæra gervineyslu sem mun að-
eins hafa áhrif á hagkerfið til
skamms tíma. Þetta er mat Vil-
hjálms Birgissonar, formanns
Verkalýðsfélags Akraness. „Þetta er
algjörlega tvíbent,“ segir Vil-
hjálmur: „Annars vegar er nátt-
úrulega gott fyrir fólk að hafa þenn-
an valmöguleika til að geta mætt
skuldbindingum sínum, í ljósi þess
að ráðstöfunartekjur margra eru of
lágar til að geta það í dag. Hins veg-
ar er alveg skelfilegt að fólk þurfi að
ganga á sparnað sem ætti annars að
nýta á efri árum.“ Vilhjálmur segir
að breytingin, sem felur í sér hækk-
un á heimild til útgreiðslu séreign-
arsparnaðar úr 2,5 milljónum í 5
milljónir, muni hækka mælingar á
einkaneyslu til skamms tíma. Úr-
ræðið sé hins vegar ekki sjálfbært.
Formaðurinn bendir á að skyn-
samlegra væri að skattleggja inn-
greiðslur á séreignarsparnað, sem
geti skilað ríkissjóði allt að 100 millj-
örðum króna á ári. thg@mbl.is
Skapar
gervineyslu
Skagi Vilhjálmur Birgisson, for-
maður Verkalýðsfélags Akraness.