Morgunblaðið - 03.03.2011, Síða 14

14 | MORGUNBLAÐIÐ
Ó
gnun í starfsumhverfi getur á
stundum skapað tækifæri. Þegar
að kreppir er mikilvægt að
stjórnendur fari vel með peninga.
Það á ekki síst við um markaðs-
mál og peninga sem í þau eru ætluð. Því
mun kreppan neyða menn til faglegri vinnu-
bragða í markaðsmálum,“ segir Þórhallur
Örn Guðlaugsson, dósent í viðskiptafræði við
Háskóla Íslands og forstöðumaður BS-náms
í markaðsfræði og alþjóðaviðskiptum.
Þegar vetrarstarf Háskóla Íslands hófst
voru um 1.300 nemendur í viðskiptafræði-
deild skólans: tæplega 700 í grunnnámi og
um 600 í framhaldsnámi. Á báðum stigum
voru konurnar lítið eitt fleiri.
Vandaði ekki vinnu sína
Þórhallur segir efnahagshrunið ekki hafa
dregið úr áhuga fólks á viðskipafræðinámi,
heldur þvert á móti. Mikið sé um að fólk
sem gerði hlé á námi, þegar uppsveifla var í
atvinnulífinu, snúi nú til baka. Þá hafi Há-
skóli Íslands opnað dyr sínar með inntöku
nemenda um áramót sem sjaldan sé gert.
„Við höfum heyrt ýmsar rangfærslur um
hlut viðskiptafræði í efnahagshruninu. Sagt
hefur verið t.d. að hrunið sé viðskipta-
menntun í landinu að kenna. Það er mikill
misskilningur,“ segir Þórhallur.
„Efnahagshrunið virðist fyrst og fremst
tengjast því að fólk vandaði ekki vinnu sína.
Í viðskiptafræðideild HÍ er hins vegar lögð
áhersla á að vandað sé til verka. Viðskipta-
fræðingar starfa víða, ekki bara í bönkum
eða fjármálastofnunum. Hvert fyrirtæki og
stofnun þarf viðskiptafræðinga til stjórn-
unarstarfa, til að sjá um markaðs- og starfs-
mannamál, fjármál og reikningsskil og
fleira. Í raun er viðskiptafræðimenntun sí-
gild og nýtist alltaf vel.“
Markaðslínan er vinsælust
Í viðskiptafræðideild HÍ eru fjórar áherslu-
línur, þar sem fólk getur
numið fjármál, stjórnun,
reikningshald eða markaðs-
fræði og lýkur þá BS-gráðu.
Síðustu ár hefur markaðs-
línan verið vinsælust og 40-
50% nýnema skráð sig þar.
Hagnýtt nám á fræðilegum
grunni er einkunnarorð við-
skiptafræðináms við HÍ. Þeg-
ar kemur að síðari stigum
námsins, það er meistara-
gráðu, vinna nemendur undir
handleiðslu kennara að verk-
efnum, oft fyrir fyrirtæki eða
stofnanir. Hvað markaðsfræði
varðar má nefna verkefni á
sviði markaðsgreiningar,
áætlana í markaðsmálum, vörumerkjastjórn-
unar og mats á þjónustugæðum svo eitthvað
sé nefnt. Slík verkefni eru unnin á nám-
skeiðum eða sem lokaverkefni nemenda. Al-
mennt má segja að BS-verkefni séu hagnýt
en í MS-verkefnum er gerð ríkari krafa um
fræðilega undirstöðu þó hagnýt geti verið
eigi að síður.
Ímynd, viðhorf og tryggð
Meðal nýlegra BS-verkefna í markaðsfræði
má nefna mat á ímynd, viðhorfi og tryggð
fyrir Símann, mat á endurauðkenningu Ís-
landsbanka, áhrif barna á kauphegðun og
neyslu foreldra, mat á ímynd íslenskra við-
skiptabanka og sparisjóða eftir bankahrun.
Nýleg MS-verkefni eru könnun á þjón-
ustugæðum í íslenskri ferðaþjónustu, mat á
ímynd Íslands eftir efnahagshrunið og
greining á viðskiptaumhverfi Kúbu.
„Viðskiptafræðingum gengur alla jafna
vel að fá vinnu að loknu námi. Efnahags-
ástandið á hverjum tíma hefur vissulega
áhrif og sú staðreynd að margir viðskipta-
fræðingar misstu vinnuna í kjölfar hruns
bankanna hefur einnig áhrif,“ segir Þórhall-
ur.
„Hitt er jafn ljóst að efnahagslífið verður
ekki endalaust í lægð og þegar atvinnulífið
tekur við sér af alvöru má búast við mikilli
eftirspurn eftir hæfu fólki. BS-nemendur
gegna margvíslegum störfum sem tengjast
markaðsstarfi. Þannig hitti ég nýlega fyrr-
verandi nemanda sem lagði áherslu á mark-
aðsfræði en starfar nú sem fjármálastjóri.
MS-nemar eiga og geta kallað sig sérfræð-
inga. Stundum er eins og atvinnulífið átti sig
ekki á mikilvægi þessarar sérþekkingar. Það
sést t.d. í atvinnuauglýs-
ingum þar sem stundum er
meira lagt upp úr reynslu af
markaðsstarfi en þekkingu.
Mikil reynsla þarf ekki endi-
lega að vera góð.“
Í viðskiptafræðinámi er
lögð mikil áhersla á að mark-
aðsumhverfi er síbreytilegt.
Kreppur koma og fara.
„Markaðsfræðin er grein í
stöðugri þróun. Það sem mér
þykir einna áhugaverðast
þessa stundina er sambland
markaðsfræði og verk- og
tæknifræði. Sú nálgun hefur
komið sterkt inn síðustu ár
og gerir kröfu um tvíþætta
færni. Annars vegar þurfa einstaklingar að
hafa góða þekkingu á grundvallarhugtökum
og aðferðum markaðsfræðinnar og hins veg-
ar þurfa þeir að hafa tæknilega færni; geta
unnið með tölur og gögn. Með því er mark-
aðsfræði lyft á annað stig,“ segir Þórhallur.
Til forystu í krafti þekkingar
Í atvinnulífinu hefur fólk sem menntað er á
sviði markaðsmála, stundum kvartað yfir
því, að fá ekki þann framgang sem vera
skyldi. Í æðstu stöður komist þeir sem hafi
menntun í fjármálum eða reikningshaldi en
markaðsfólkið síður. Þórhallur kveðst kann-
ast við þetta; vandamálið sé alþjóðlegt ef
vanda skuli kalla.
„Stjórnendum hættir til að velja til starfa
einstaklinga með svipaðan bakgrunn og þeir
sjálfir. Önnur ástæða gæti verið sú að fólkið
sem sinnir markaðsmálum hefur kannski
ekki staðið sig nægilega vel. Það getur gerst
m.a. vegna þess að þetta fólk hefur ekki
næga þekkingu á almennum greinum við-
skiptafræðinnar, s.s. fjármálum og reikn-
ingshaldi. Markaðsstarf snýst um margt
fleira en kynningarmál. Sumir stjórnendur
hafa hins vegar mjög þrönga sýn á viðfangs-
efnið. Í markaðsmálum hangir margt á spýt-
unni og taki vel menntað fólk þar forystu í
krafti þekkingar sinnar getur það svo sann-
arlega vænst þess að komast til æðstu met-
orða“ sbs@mbl.is
Morgunblaðið/Ómar
Þróun Markaðsfræði og sambland við verkfræði áhugavert, segir Þórhallur Guðlaugsson.
Kreppan leiðir til
faglegri vinnubragða
Markaðslína er vinsælasta sérgreinin í viðskiptafræðinámi við
Háskóla Íslands. Grunnnám og fjölbreytt rannsóknarverkefni. Vel
menntað fólk til forystu. Hagnýt lokaverkefni nemenda.
Við höfum heyrt ýms-
ar rangfærslur um
hlut viðskiptafræði í
efnahagshruninu.
Sagt hefur verið t.d.
að hrunið sé við-
skiptamenntun í
landinu að kenna.
Það er mikill mis-
skilningur.
Háskólanám í viðskiptafræði er í stöðugri þróun.
Alþjóðavæðing viðskiptalífsins, ör tækniþróun,
vaxandi samkeppni, nýir viðskiptahættir og
flóknari veröld valda því að breyta hefur þurft
um kúrs í viðskiptafræðikennslu á háskólastigi.
Nálgast hefur þurft hlutina eftir gjörbreyttri
heimsmynd. Því hefur öll sérhæfing í náminu
verið aukin og geta nemendur valið á milli fjög-
urra áherslusviða.
Þórhallur Guðlaugsson er umsjónarmaður
markaðsfræða og alþjóðaviðskipta í við-
skiptafræðideild. Markmið náms í viðskiptafræði
með áherslu á markaðsfræði og alþjóðaviðskipti
er tvíþætt: Annars vegar að búa nemendur undir
almenn stjórnunarstörf sem og sérfræðistörf í
markaðsdeildum fyrirtækja og stofnana og að
þeir geti farið í framhaldsnám á sviði markaðs-
fræði og alþjóðaviðskipta. Tilgangurinn er ann-
ars sá að eftir nám geti nemendur tekið þátt í
gerð markaðs- og eða viðskiptaáætlunar, unnið
að ýmsum sérhæfðum verkefnum svo sem mark-
aðsgreiningu, markaðsrannsókn, þjónusturann-
sóknum og gerð kynningaráætlana.
Meðal sérgreina eru námskeið í markaðs-
rannsóknum, utanríkisviðskiptum, alþjóðamark-
aðsfræði, stjórnun viðskipta í ólíkum menningar-
heimum, stjórnun viðskiptasambanda,
vörumerkjastjórnun og gerð markaðsáætlana og
þannig mætti áfram telja þau fjölbreyttu verk-
efni sem námið nær til. sbs@mbl.is
Nám sem er
í stöðugri þróun