Líf og list - 01.03.1951, Blaðsíða 10

ROBERT
PAYNE
cr enskur rithöfundur og blaðamaður. Hann ritar grcin þá, cr hér fcr á cftir, og lýsir
kynnum sínum af skáldinu Ezra Pound, sem nú dvelst á gcðvcikrahæli í Washington.
Ezra Pound
i
SÓLIN varpaði geislum sín-
um yfir garðinn umhverfis St.
Elizabeth-geðveikrahælið í Was-
hington, og hvítir m'ávar sveim-
uðu meðal trjánna í hitamóð-
unni. Mér virtist hann fjarska
litill og pervisinn undir stórum
álmtrjánum, þar sem hann nam
við blikandi grænan grasvöllinn.
Eg þurfti að ganga um kyrfilega
íifgirt svæði, til þess að ná fund-
um hans. Þar voru undarlegustu
hlutir á seyði. Þar voru menn í
einhvers konar fangabúningum,
skríðandi á knjánum. Sumir
þeirra stóðu uppi á stólum og
öískruðu, svo að þeim lá við köfn-
un, en flestir þeirra sátu með
hendur sínar spenntar milli
knjánna, niðurbældir af hryggð.
„Eg er Boris Gudonov, alvald-
ur Rússlands!“ Þannig hélt öskr-
ið í þeim þindarlaust áfram og
yfirgnæfði gargið í mávunum,
þannig endurtóku raddirnar með
djúpum fallarida sömu mark-
lausu setninguna. Handan við
afgirta svæðið var Ezra Pound.
Hann sat í sólstól. Hrokkið
skegg hans var að verða silfur-
grátt. Þama vai* Ezra Pound,
sem næstum áreiðanlega er
mestur núlifandi skálda meðal
enskumælandi þjóð'a.
Hann var lægri á vöxt og
þybbnari en ég hafði búizt við,
minnti á dverg, andlitið fölt, þó
að hörundið hefði fengið á sig
eirleita slikju af sólinni. Um-
hverfis hann ríkti einhver seið-
mögnuð ró. Greina mátti raddir
geðveikissjúklinganna í St.
Elizabeth-sjúkrahúsinu, en þær
virtust undarlega daufar héðan.
Það var vel hægt að ímynda sér,
að geðveikissjúklingar væru ekki
á næstu grösum, vegna þess að
Pound virtist ekki veita hljóð-
um þeirra athygli og talaði ró-
lega og hljóðlega eins og hann
væri staddur í garðinum sínum
heima í Rapallo.
„Þú þarft ekki að skipta þér
af þeim. Maður venst þessu, og
þeir eru prýðisnáungar inn við
beinið“, sagði hann.
„Eg veitti þeim enga athygli“.
„Jú, víst varstu að því. Þú
skalfst. Það gera allir, sem hing-
að koma“.
Hann opnaði bókina, sem
hann var að lesa. Það var kín-
verskt ljóðasafn, sem Confueius
er sagður hafa valið. Hann byrj-
að að ta-la um Kína. Hann
kvaðst aldrei hafa komið þang-
að, en hann vonaði enn að-geta
komizt þangað einhvern tímann.
„Indland og Kína — þangað'
falla öll vötn. Þangað ættu allir
að fara“. Hann byrjaði að tala
um Búdda og Confucius. „Eg er
ekki mikill heimspekingur“, liélt
hann áfram, „en þar liggur sann-
leikurinn grafinn — í Confucius
Búdda. Eg hef verið að læra kín-
versku undanfarin tuttugu ár,
og mér virðist miða heldur lítið
áfram. Eg er ennþá að ]iæla í
lienni. Sennilega verð ég að því,
þegar ég dey“.
Eg spurði liann um Ijóð hans,
Tlie Cantos. Nokkrum vikum
áður hafði komið út skínandi
falleg útgáfa af písanska ljóða-
bálknum (The Pisan Cantos),
sem hann hafði ort, þegar hann
var fangi á Norður-Italíu, og ég'
hafði orðið gagntekinn af mynd-
auðgi þeirra og ljóðrænni fegurð:
óskiljanlega og næstum því í
fyrsta skipti hafði birzt í ljóða-
gerð Pounds eitthvað algerlega
nýtt, í þeim birtist næstum því
himnesk alvara og þýðleiki;
hann virtist einkum gera sér far
um að fjalla um dýr, fugla og’
vespur — áhrifaríkast í hinum
písanska kvæðabálki er, hvernig
hann lýsir vespunni, sem pauf-
ast við að spinna sér net í fanga-
klefa Pounds, þó að allt sé því
til hindrunar, og vespan er allt
í einu orðin táknmynd allrar
Evrópu, samanber þessar ljóð-
línur: ,,Ego scriptor frá flaki
Evrópu sem stakur maur úr
eyðilögðu maurabúi“. Hugur
hans hafði frá öndverðu átt í
baráttu við að velja milli Evrópu
og Kína. Nú var þetta vanda-
mál leyst. Pound hafð'i kallað
Evrópu Karybdís atburðanna og
hann líkti Kína við „einveru-
kyrrð fjallsins Tai-shan“. Hann
hafði tekið Kína fram yfir Evr-
ópu, Kína, sem hann kallaði
hina fjarlægu arfleifð, Persefónu
í hinni kínversku þoku. Svipuð
gerðu Goethe og Hölderlin. Þeir
gátu rifið sig undan áhrifum
gyðinglegra og grískra erfða og
skapað úr því eitthvað' algerlega
10
LÍF og LIST