Líf og list - 01.05.1951, Page 5

sagnaskáld vestur-íslenzkt, Guðrún H. Finns-
dóttir, er látin fyrir fáum árum. Annar merkur
sagnahöfundur þar vestra er Þorsteinn Þ. Þor-
steinsson, — hann er afar mannlegur og hefir
húmor. 1 báðum þessum höfundum er mikill
norrænn kraftur. Guðrún, sem ég nefndi áðan,
má teljast fyllilega sambærileg við beztu smá-
sagnahöfunda hérlendis — ég tek til dæmis Þóri
Bergsson, án þess að ég sé að gera upp á milli
þessara tveggja.
Ef f>ér berið saman skáldskap samtíðarinnar
bér og meðal Islendinga vestan hafs — hvað vœri
pað helzt, sem greindi i milli?
— Kannske mætti segj?, að hér virðist ekki
lengur vera í hávegum haft að yrkja ættjarðar-
kvæði, en þau eru enn í miklum blóma meðal
Vestur-íslendinga. Og í sagnagerðinni hefi ég
furðað mig á því, að hér kemur ekki fyrir, að
nokkur höfundur semji það, sem kallað er reyf-
ari (en þeir geta verið góðir eins og hvað annað
og þurfa alls ekki að spilla smekk né þroska rit-
höfundanna, ef réttilega er haldið á spöðunum.)
Reyfarar (sem kannske mætti öllu heldur kalla
ævintyri eða ævintýrasögur) eru mjög tíðir í vest-
ur-íslenzkum bókmenntum — ég nefni sem
dæmi: Brasilíufarana eftir }. Magnús Bjarnason,
sem flestir kannast við.
Ef j)ér lltið á bókmenntir hér (einkum Ijóða-
gerðina) — hvað einkennir höfundana sameigin-
lega?
— Ja, — það mætti kannske segja, að höf-
undarnir, einkum ljóðskáldin, eru yfirleitt ekki
áróðursmenn (própagandistar). Listin er látin
sitja í fyrirrúmi.
Þér hafið að sjálfsögðu kynnt yður verk ný-
liðanna — hvernig lizt yður á J)au?
— Ég hefi lesið bækur eftir nokkra þeirra og
mér lízt vel á. Mér finnst þeir efnilegir byrjend-
ur, sem líklegir eru til að ávaxta sitt pund.
En finnst yður ekkert slen rtkja t bókmennta-
l'tfinu sem stendur?
— Mér finnst ekki nein ástæða til þess að
örvænta um þessa ungu menn, því að það bæt-
ist alltaf í skarðið.
Hvernig orkar islenzkt menningarlif á yður
við fyrstu sýn eftir svo langa fjarveru — finnst
yður Islendingar meira ,,anglo-orientcraðir“ en
f)á er f)ér voruð hér síðast?
— Ég hygg, að þrátt fyrir allt, hafi það bjarg-
að þjóðerninu, að við vorum svo lengi í sambandi
við Dani. Orkneyingar og Hjaltlendingar voru
fljótir að glata tungu sinni og þjóðerni undir yf-
irráðum Engil-Saxa. Færeyingar höfðu svipaða
aðstöðu og við, en héldu þjóðerninu engu síður
cn við. Dönsk áþján einangraði okkur og mqð
cinangruninni tókst Islendingum að halda við
tungunni og þjóðerninu. Menn verða að gjalda
góðan varhug við, því að hætt er við, að banda-
rísk menning, þrátt fyrir sína góðu kosti, verði
fljót að gleypa það, sem okkur er'dýrast og hei-
lagast.
Hvað finnst yður mest áberandi í brag landa
yðar, ef f>ér berið slikt saman við það, sem þér
eigið að venjast vestan hafs?
— Þeir hlutir, sem maður rekur augun fyrst
í, eru m. a. að hér eru margar bókabúðir, en fá-
ar í Bandaríkjunum, og hér eru fáar kirkjur, en
margar í Bandaríkjunum, og hér eru húsin að
innan glæsilegri, en umhverfið ljótara. Það má
teljast viðburður, að í Bandaríkjunum sjáist mál-
verk í húsum, en hér virðist næstum hvert hús
vera málverkasafn, svo að engu er líkara en mál-
aralistin sé nú orðin hér eins algeng og fer-
skeytlulistin gamla. Það má sannarlega segja,
að hér sé mikil gróska í öllum hlutum!
RST.
LÍF og LIST
5