Líf og list - 01.05.1951, Qupperneq 12

* M YNDLIST
Picasso: KOMPSOSITION
SÍÐARI GREIN
ÉG SAGÐI í 1‘yrri grein minni, að Picasso
væri ekki alltaf sérlega nærgætinn við raunhæfa
hluti í hug<fettum sínum. Stundum er engú líkara
en hann hafi endaskipti á þeim hlutverkum, sem
þessir hlutir gegna í raunveruleikanum, svo að
segja má næstum, að menn og konur í myndum
hans verði lainpar og krúsir — og öfugt. Heila-
spuni Picassos flytur oss að engu leyti þangað,
sem hann á rót sína að rekja til, þ. e. a. s. að
hinu raunverulega, eðlilega, rólega, ofsjóna-
sneydda og varanlega umhverfi okkar. En þetta
er einmitt það, sem hugarflug Braques veitir oss,
að minnsta kosti eins oft og lífrænir engu síð'ur
en ólífrænir hlutir Picassos eru sneyddir natúral-
istiskum hæfileikum þeirra. I myndum Picassos
er hið sanna og raunhæfa eðli hlutanna oftlega
að engu liaft, ellegar ofbeldi beitt, ýkt, afskræmt,
og stundum gengið svo langt, að lifandi verur
eru gerðar að steingervingum samtímis því að
ólifrænir hlutir eru gjæddir vitifirrtu lífi.
Ef Iitið er á myndir þær, sem Picasso hefir
málað síðan vorið 1948, verður vart þó nokk-
urra breytinga. Þær breytingar eru engu síð'ur
í viðfengsefnum og stemningum en í formi því
og litum, sem hann skapar myndir sínar úr. I
síðustu myndum, sem ég hefi séð eftir hann, er
málningin þykkri, liturinn frískari og glaðlegri en
i öllum myndum hans fyrir „Guernica“. I þess-
um nýju myndum hans sjást börn að leik þrífa
til sín leikföng og þjóta um bak við geysiháa
stóla, o. s. frv. Ilin unga eiginkona sjálfs lista-
mannsins er túlkuð í röndóttum formum, sem
eru samslungin eins og múrköstur í pappamynd-
um smábarna. I þessum röndum skiptast á mjög
skærir litir, og formið er ekki eins ákveðið, fast
og þróttmikið eins og áður í myndum hans. Hins
vegar er formið ídeograjíslcara nú vegna dans-
trylltrar hrynjandi og gneistandi kímni sinnar.
]
L
Nýjustu myndir Braques,
Picassos og Matisses
eítir Patrick Heron
En með orðinu ídeograjískur á ég skemmst frá.
að segja við hvert það myndræna form, sem kall-
ar ekki beint fram sjón af fastákveðnu og öruggu
formi í myndfleti —. Til þess að geta kallað
fram slíkt formsöryggi, verður listamaðurinn að
beita mótunarlegri (plastiskri) myndtúlkun. En
það eru til aðrir ekki-mótunarlegir eiginleikar, seni
hægt er að ímynda sér með eins konar ofprýddri
inyndtúlkun, ídeografískri myndtúlkun, eiginleik-
ar, sem við lesuvi fremur en skynjum.
I þessari konumynd Picassos eru líkami og lim-
ir konunnar eitt allsherjar-ringulreið af skörpum,
röndóttum formum í skærum litum, og upp úr
því gnæfir höfuð á eiginkonu málarans á mjög
einfaldan og sannan hátt. En þetta var mjög
áhrifaríkt, vegna þess að höfuð konunnar var að-
skilið með einfaldri, skemmtilegri brellu frá
straumnum, sem kom allri myndinni á ringulreið:
Picasso hafði teiknað hið töfrandi konuandlit í
fáum svöi-tum línum á hvítan grunn, og þetta
skapaði aðskiljanlega formsheild. í fyrstu virt-
ist þetta eins og teikning af stúlkuhöfði eftir
Matisse, gerð á livítan pappír, hefði verið límd
þar yfir, sem andlitsmynd Picassos átti að vera.
En hinn ferhyrnti, hvíti blettur, sem teikningin
var innan í, var aðeins hvítt léreftið sjálft.
Myndir, sem örva fremur en fullnægja
YFIRLEITT virtust þessar nýju myndir Pi-
cassos fremúr örva en fullnægja. Þær örvuðu á
huglæga vísu, en ollu vonbrigðum á hjartlægan
hátt, — þ. e. a. s. ef þær voru skoðaðar sem hlutir.
sem ættu að veita fró í sjálfu sér. Pieasso er enn-
þá hroðvirkur: flýtir hans í vinnubrögðum veld-
ur því, að hann virðist jafnvel liafa gerzt enn
óþolinmóðari við sjálfa myndtæknina. Eg hefi áð-
ur sagt, að þessar nýju myndir hans væru minna
plastískar en áður. I þeim eru að byrja að koma
fram undnar línur, eins og vafningar á þunnum
12
LÍF og LIST