Líf og list - 01.12.1951, Blaðsíða 10

sem flokksffieðlimur, sagði hann sig úr honuffi.
Og í Oxford var það líka, þegar hann var tvítug-
ur, að hann gaf út fyrstu bók sína, einu ljóða-
bókina, sem hann samdi. Hún hét „Babbling
April“, og bæði titill bókarinnar og efni eiga ræt-
ur sínar að rekja til Ednu St. Vincent Millay, og
var fremur lélegur skáldskapur*
Stórviðburður var það fyrir Graham að hitta
1 Oxford Vivien Dayrell-Browning, fallega, dimm-
leita stúlku, með litaraft gott. Hún var kaþólsk.
Að lokinni skólagöngu 1 Oxford hugsaði Graham
um það eitt, að komast burt af Englandi. Hann
réðst til tóbaksverzlunarfyrirtækis, því að þá var
möguleiki á því, að honum gæfist kostur á þriggja
ára dvöl í Kína. En úr því varð ekki. Næst reyndi
hann að kenna litlum dreng. En það gekk ekki
nema fáeinar vikur. „Ég hefi engan sérstakan
áhuga á litlum drengjum,“ sagði hann, „og auk
þess var ég búinn að gleyma allri latínu.“ Svo
hóf hann bónorð sitt til Vivien, og hún tók hon-
um. Þá fór hann að vinna kauplaust við blaðið
„Journal“ í Nottingham, „aðeins til reynslu,“
sagði hann. En hjónabandið væntanlega færði
Greene alvarlegri viðfangsefni en brauðsorgir.
Veturinn 1926 gerðist hann rómversk-kaþólskur.
Afturhvarf til sakleysisins
GREENE fékk trúarfræðslu sína hjá kaþólsk-
um klerki, er séra Trollope hét. í þrjá mánuði
ræddi hann efasemdir sínar við hann svo að segja
daglega. „Smátt og smátt, treglega og erfiðlega,
fór ég að fylla himnaríki íbúum á ferðum mín-
um í sporvagni fram hjá gotneska gistihúsinu,
kvikmyndahúsinu, rykugu blaðskrifstofunni. Þar
sem unnið var á nóttunni, fram hjá einu atvinnu-
hórunni, sem var að basla við að halda 1 sér líf-
inu, skinin og vesaldarleg.“ Fáeinum vikum eftir
að Greene hafði lokið trúfræðinámi sínu var
hann vígður Vivien 1 hjónaband af séra Trollope.
— Hann leit á trúarskipti sín sem ákvörðun, er
byggðist einvörðungu á skynsamlegri íhugun.
Hann sagði: „Úr því að ég ætlaði að giftast róm-
versk-kaþólskri stúlku, ákvað ég að kynna mér
* Nú er þessi bók orðin sjaldséður safnaragripur, en
Graham Greene óskar þess, að hún væri ennþá sjald-
gæfari. Hér er sýnishom af skáldskapnum:
„Augu þín geta ekkert slíkt yndi veitt mér sem
skyndileiftur fegurðar í skáldskap. Samt hylja hárflétt-
ur þínar opna bókina, þangað til ég hætti að lesa, en
kyssi hár þitt í stað augnanna. Þó er ég viss um það,
að eftir tvö ár mun ég bölva fíflsku minni, og segja
skilið við þessi tómlegu, velþekktu augu.“
hómversk-kaþólska trú.“ Síðar skrifaði hann af
beiskri kímni um skírn sína. Hann segir svo:
„Kirkjan var dimm og full af lélegum höggmynd-
um. Ég var skírður um f jögur-leytið dimman þoku-
dag. Mér duttu ekki í hug nein nöfn, sem mig
langaði sérstaklega að taka upp, svo að ég hélt
gamla nafninu. Ég var einn með feita prestinum.
Þetta gekk allt mjög fljótt og formlega, en í ann-
arri kapellu tuldraði einhver við barnaguðsþjón-
ustu. Við presturinn tókumst í hendur, og ég
gekk burt að fá mér te.“ Þrátt fyrir þetta „gat
ég ekki varizt því, að mér fannst ég hafa tekið
upp þráðinn frá því fyrir ævalöngu, svo löngu,
að sakleysið hefði völdin.“ —
„Verst að aumkva“
HÉR gæti fyrstu sögunni um Graham Greene
verið lokið. En nú fór hann að skrifa. Árið 1926,
þegar hann hafði aflað sér fyrstu reynslunnar
sem blaðamaður í Nottingham, fékk hann stöðu
sem meðritsjóri við bókmenntadeild Lundúna-
blaðsins „Times“. Fyrir bókmenntasíðuna skrif-
aði hann tvær lélegar skáldsögur, sem útgefend-
urnir neituðu afdráttarlaust að birta. Árið 1929
tók Heinemann skáldsöguna The Man Within
(Innri maðurj. Um hana skrifaði St. John Ervine
og sagði, að það væri „athyglisverð byrjandabók“
eftir höfund, sem ,, neyðir okkur til þess, að trúa
á fólk sitt, jafnvel þegar fólk hans virðist ákveð-
ið í því, að við trúum ekki á það.“ — Með sög-
unni „The Man Within“ sannfærði Greene fram-
kvæmdastjórann hjá Heinemann um það, að efni-
legur skáldsagnahöfundur mætti ekki sóa kröft-
um sínum í bókmenntasíðu Times, og fékk hann
til þess, að styrkja sig í þrjú ár. Næstu tvær
skáldsögur Greenes, (The Name of Action og
Kumour at Nightfall) hljóta að hafa komið út-
gefendum til þess, að hugsa sig vandlega um, áð-
ur en þeir lögðu fé til útgáfunnar. Báðar voru
sögurnar um skuggalega atburði, og Greene hef-
ir síðar reynt að gleyma þeim. Orient Express,
sem út kom árið 1932, hafði betri áhrif á útgef-
endur. Hún var mergjuð og spennandi og aflaði
Greene rithöfundarvinsælda. í Hollywood var
sagan kvikmynduð. Greene hélt áfram að skrifa
skáldsögur (It’s a Battlefield, England Made Me,
This Gun for Hire), og aflaði sér enn meiri vin-
sælda. En gagnrýnendur tóku hann ekki alvarlega.
Hann var of læsilegur. Sögur hans voru lesnar
með mikilli ánægju af fólki, sem hafði ekki hug-
mynd um glampandi leiftur syndar og örvænt-
10
i
LÍF og LIST