Birtingur - 01.04.1960, Side 17

rad Kickert gagnrýnandi við De Telegraaf.
Allt frá árinu 1907 kvartaði Kickert yfir
því í blaði sínu, að Mondrian væri ekki
nægilegur sómi sýndur í Hollandi. Það var
einnig Kickert, sem gerði málaranum
kleift að fara til Parísar með því að lána
honum vinnustofu á Montparnasse.
Mondrian mun hafa haldið því fram
skömmu áður en hann dó, að hann hefði
komið til Parísar í fyrsta sinni um 1910.
Þetta virðist vera rangt hjá honum. Hins-
vegar má færa að því góð rök, að það
hafi verið seint í desembermánuði 1911.
I hinni lifandi og að því er virðist prýð-
islega nákvæmu bók um Piet Mondrian,
lýsir Michel Seuphor því hvernig umhorfs
var í listlífi Parísar í byrjun árs 1912:
,,1912 náði hámarki þróunin, sem tók að
skjóta rótum 1874. En þegar Mondrian
kom til Parísar lá ekki málið svona ljóst
fyrir. Vafalaust hefur það verið fullkomin
ringulreið, sem ■ fyrst blasti við honum,
ýmiskonar stefnur, er hrúguðust upp
á kynlegan hátt og kröfðust þess af áhorf-
andanum að hann brigði fyrir sig ein-
hverskonar hugarleikfimi, er nær ómögu-
legt var að tileinka sér. En við skulum
athuga betur hvað var að gerast.
Hin analytíska grein Kúbismans hafði náð
fullum þroska. Léger, Gleizes, Metzinger,
Marcoussis, Villon og nokkrir aðrir höfðu
í eitt ár verið þátttakendur í hreyfing-
unni, sem Braque og Picasso hleyptu af
stokkunum. Nokkrar myndir síðastnefndu
málaranna höfðu gefið fyrirheit um syn-
tetíska Kúbismann. Fyrstu límingamynd-
irnar úr pappír (Collages) litu dagsins
Ijós. 1 febrúarmánuði setti Severini fyrstu
sýningu Fútúristamálverka á svið í Bern-
heim Jeune galleríinu. Og Delaunay sýndi
Les fenétres simultanées lijá hinum óháðu
en þeir voru lyrískt svar við algjöru litar-
leysi Kúbistamynda fjögurra undangeng-
inna ára. Gleizes og Metzinger gáfu út bók
sína um Kúbismann, þá fyrstu, sem til-
einkuð var stefnunni (Kúbistamálararnir
Sjálfsmynd (um 1900)
Théo van Doesburg (um 1923)
Birtingur 15