Mæðrablaðið - 01.05.1946, Blaðsíða 6

4
MÆÐRABLABIf)
Umkomulausir íslendingar
Mæðrablaðið hefir meðal annars
þann tilgang að kynna lesendunum
störf Mæðrastyrksnefndar og þau
mál, sem hún hefur borið fyrir
brjósti og látið til sín taka.
í þessari grein verður lítilsháttar
rætt um eitt þessara mála, en það
er aðstaða þeirra kvenna, sem átt
hafa börn með setuliðsmönnum á
undanförnum árum, og um við-
horf okkar allra sem einstaklinga
og samborgara til þessara barna,
sem komin eru inn í þjóðfélag okkar,
að því er virðist í óþökk svo margra.
En þessi börn eiga framtíðargæfu
eða ógæfu sína undir því, af hvað
mikilli mannúð, drenglyndi og heil-
brigðri skynsemi við, sem eldri ei*-
um, tökum á málum þeirra.
Rétt er að vekja þegar athygli á
því, að hér er ekki um smámál að
ræða, sem aðeins snertirnokkrarum-
komulitlar stúlkur, sem öllum megi
standa á sama um, og varnarlausu
börnin þeirra. Ef betur er að gætt
virðist meðferð þessa máls og af-
greiðsla frá því fyrsta, koma okkur
öllum við sem íslendingum.
Flestum mun okkur svo farið að
okkur hleypur nokkurt kapp í kinn,
þegar við heyrum, að erlendir menn
geri að ósekju á hluta okkar Lslend-
inga, hvort sem heldur er hér á
landi, eða úti í löndum þar sem
leiðir íslendinga kunna að liggja.
Þarf ekld annað en minna á, hvernig
okkur hefir líkað, þó ekki hafi ver-
ið höfð um það mörg orð, þegar er-
lendir menn hafa vegið íslendinga.
Þegar við hugsum um það, skilst okk-
ur að það er eitt af sjálfstæðismálum
Islendinga að geta veitt börnum
landsins sem besta vernd og að sæmd
íslands út á við krefst þess að ríkis-
valdið geri sitt ýtrasta til þess að
láta ekki traðka á rétti þeirra.
Sérstaklega virðist þörf á að
standa vel á verði fyrir þá, sem
umkomulausastir eru og síst færir
um af eigin rammleik að koma fram
rétti sínum í viðskiptunum við út-
lendingana.
En gangur barnsfaðernismála
á hendur hinum erlendu mönn-
um hefir í stuttu máli verið þessi:
Eftir að stúlkurnar höfðu snúið sér
til íslenzks yfirvalds (hér í Reykja-
vík til sakadómara) og gefið
skýrslu um málið, var réttum hern-
aðaryfirvöldum tilkynnt, og þau önn-
uðust svo um að viðkomandi maður
væri yfirheyrður og spurður um
hvort hann vildi liannast við fað-
ernið og greiða meðlag til barnsins.
Varla er annað hægt að segja en
að þessa ryfirheyrslur hafi verið
nokkuð losaralegar og fremur til
málamyndar, en til þess að leiða
sannleikann í ljós. Jafnvel þótt mað-
urinn þrætti ekki fyrir samfarir
við stúlkuna á getnaðartíma barns-
ins, virðist neitun hans á faðerninu
hafa verið athugasemdalaust tekin
gild, og yfirleitt virðist alls ekkert
tillit hafa verið teliið til þess, þó
að stúlkan gæti stutt mál sitt
með sterkum líkum. I mjög möfg-
um málum, þar sem máls-
atvik voru slík, að maðurinn hefði
samkvæmt íslenzkum lögum og rétt-
arvenjum verið dæmdur faðir barns-
ins, eða stúlkunni að minnsta kosti
dæmdur fyllingareiður, varð tóma-
hljóðsleg neitun hins erlenda manns
síðasta orðið á réttarfarslegum vett-
vangi. Dæmi eru meira að segja til
þess, að manni, sem viðurkennt hafði
faðernið fyrir presti hér heima og
sjálfur haldið barninu undir skírn,
hélst uppi, þegar út var komið, að
þræta fyrir faðernið.
Vafalaust liafa íslenzk yfirvöld
átt erfitt með að liafa nægilega
sterka hönd í bagga um þessi mál,
enda virðist vanta mikið á að kapp
hafi frá byrjun verið lagt á það;
mátti það þó gjarnan vera okkur
nokkurt metnaðarmál, að orð og
eiðar hins íslenzka málsaðila yrðu
ekki minna vert en útlendingsins, og
það engu að síður þó að oftast ættu
í hlut snauðar og umliomulausar
stúlkur.
Virðing íslands hefði ekki orðið
minni þó að viðkomandi mönnum
hefði einarðlega verið komið í skiln-
ing um að hér væri mannúðleg og
skynsamleg löggjöf um þessi mál, og
að við vildum ganga ríkt eftir að
okkar lög og réttarvenjur væru í
heiðri hafðar. Enda stríðir það á
móti siðgæðishugmyndum allra sæmi-
legra íslendinga, að menn gerist þeir
ódrengir að þræta fyrir sín eigin af-
kvæmi. Almenningsálitið liefir dæmt
rangan eið í þeim sökum, sem eitt
hið versta verk og skuggi hans hefir
fylgt lítilmenninu fram á grafar-
bakkann.
Sumir munu líta svo á, að hér sé
um hégómamál eitt að ræða, engu
skipti fyrir neinn, hvort frásögn
barnsmóður um faðernið sé tekin
trúanleg eða ekki, það sé alveg nóg,
ef þær fái einhversstaðar að,
greiðslu með barninu, sem svarar
föðurmeðlagi. Því er þá fyrst til að
svara að engum sæmilegum manni
er sama um hvort orð hans eru rengd
og enginn fáist til að trúa honum,
þegar hann segir það eitt, sem satt
er. En auk þess eru barnsfaðernis-
málin tilfinningamál fyrir móður-
ina, viðkvæmari og sárari en flest
önnur geta verið. Fyrr á öldum, þeg-
ar réttarfar var á allt aðra lund en
nú, bar oft við að konur fóru land
úr landi og legðu á sig hverskonar
þrautir og erfiðleika til' þess að
sanna faðerni barna sinna. Við Is-
lendingar höfum ekki gleymt Hákoni
gamla Hákonarsyni Noregskonungi,