Mæðrablaðið - 01.05.1946, Blaðsíða 16

14
MÆÐRABLAÐIÐ
DÝRASTA
ÞJÓDAREIGNIN
Fyrir allmörgum árum síðan átti
ég eitt sinn tal um uppeldismál við
einn þekktan borgara þessa bæjar.
Sannarlega óskaði hann æsku þessa
lands alls góðs, en honum fannst það
hreinasta firra, að þjóðfélagið skipti
sér nokkuð verulega af uppeldis-
málunum, og hann sagði við mig eitt-'
hvað á þessa leið: „Það getur blátt
áfram ekki verið alvara yðar, að
þjóðfélagið eigi börnin og beri á-
byrgð á því að svo og svo miklu
leyti, hvað úr þeim \ei'ður.“ Vitan-
lega hafði ég nú ekki haldið því
fram, að þjóðfélagið eitt ætti hér
hlut að máli, heldur hinu, að tveir
aðilar, foreldrar og þjóðfélag stæðu
að börnunum og bæru báðir jafna á-
byrgð og ættu enda jafnmikið í húfi
um það, hvernig útkoman af uppeld-
inu yrði.
Síðan þetta samtal fór fram hafa
orðið miklar breytingar hér á landi
í flestum efnum, og þá líka á afstöðu
manna til uppeldismálanna. Vil ég
benda á tvö atriði, sem sýna það,
að skoðanir manna færast óðum í þá
átt, að þjóðfélagið verði sjálfs sín
vegna að gerast miklu sterkari og
róttækari aðili að uppeldi æskunn-
ar, en áður hefir tíðkast. Annað er
hin sívaxandi lausung, drykkjuskap-
ur og glæpir meðal ungmenna, sér-
staklega í Reykjavík. Er það auð-
séð, að hér geta ekki einstök heim-
ili rönd við reist, þó þau séu öll af
vilja gerð, og jafn auðséð, að önnur
heimili gera enga tilraun til þess
og eru þess vegna óhæf til þess að
hafa börn og unglinga undir hönd-
um. í báðum tilfellunum verður
þjóðfélagið að koma til hjálpar, það
verður að rannsaka sjúkdóminn frá
rótum og nota síðan þau læknislyf,
sem líkleg eru til að koma að haldi.
Fleiri og fleiri raddir heimta nú
aðgerðir í þessa átt af hálfu hins
opinbera, þar sem auðséð er að ein-
staklingurinn stendur hér varnar-
laus.
Hitt dæmið, sem ég vildi nefna,
er hin nýja skólamálalöggjöf, sem
legið hefir fyrir Alþingi, og að
nokkru leyti er þegar búið að sam-
þykkja. Þar gengur ríkið miklu
lengra en áður hefir þekkst í því,
að sjá um, að hvert barn og ung-
lingur, sem elst upp í þessu landi fái
staðgóða undirbúningsmenntun, eft-
ir því, sem gáfur og hæfileikar
standa til, og eigi síðan auðvelt með
að leita sér frekari menntunar. 1
raun og veru má segja, að hér sé um
slíkt Grettistak að ræða, að ef hægt
verður að koma lögunum í sæmilega
framkvæmd á næstu árum, þá sé
líklegt að þar sé að verulegu leyti
fundin bótin við þeim voða, sem lýst
var hér á undan, hinni siðferðilegu
hættu, sem að íslenzkri æsku steðjar
nú.
En þá vaknar eðlilega þessi
spurning: borgar það sig fyrir þjóð-
félagið, að leggja fram svo stórkost-
legar fjárhæðir til hluta, sem ekkert
gefa af sér og ekki standa í neinu
sambandi við framleiðslu eða arðbær
fyrirtæki. Með foreldrana er allt
öðru máli að gegna, því að það er
kærleikurinn til barnsins fyrst og
fremst, en engin ábatavon, sem knýr
þau til fórna fyrir það. Þessari
spurningu vildi ég svara með nokkr-
um orðum.
Ef við ættum að svara þeirri
spurningu, hvað okkur Islendinga
skortir mest nú, þá mundu svörin
sjálfsagt verða mörg, en við nánari
athugun mundum við þó líklega flest
verða sammála um, að fátt vantar
okkur eins tilfinnanlega, eins og
duglegt, samviskusamt fólk, sem
kann sitt starf og rækir það með
alúð. Við höfum lesið um það í blöð-
unum, að á næstu árum mu'ni okkur
vanta fjölda verkfræðinga á ýmsum
sviðum, lærða iðnaðarmenn vantar í
flestum greinum, ekki síst í sam-
bandi við byggingar, vélstjóra vant-
ar á skipin, lækna og hjúkrunarkon-
ur um allt land. En auk þessa lærða
fólks er mikill skortur á fólki til
daglegrar vinnu, það vantar sjó-
menn á flotann okkar, fólk til land-
búnaðarvinnu og til allskonar vinnu,
sem heimilin þurfa með, og þó er
kanske engu síður skortur á því, að
fólk kunni þá vinnu, sem það tekur
að sér og leysi hana vel af hendi.
Þar sem svo er ástatt í þjóðfé-
lagi, og hér hefir verið iýst, hversu
mikils virði verður þá ekki hver
maður og kona, sem tekist hefir að
ala þannig upp, að þau kunni það
starf, sem þau taka að sér og skilji
þær skyldur, sem hverju starfi eru
samfara. Og að hinu leytinu, hversu
mikið er ekki tjón þjóðfélagsins við
hvert mannslíf, sem fer forgörðum,
hve óbætanlegt tjón að missa hóp«.
af unglingum út í soll, svall og
iðjuleysi, sem áður en varir lamav
starfsorku þeirra, sviftir þau allri
vinnugleði og gerir þau að mein-
semd á þjóðarlíkamanum. Því er
það, að hér verða állir að taka sam-
an höndum, foreldrar og þjóðfélag
og bjarga því, sem bjargað verður
af dýrmætasta þjóðarauðnum, hinni
uppvaxandi kynslóð. Engar fórnir
eru þar of stórar, aldrei of mikið í
sölurnar lagt.
Aðalbjörg Sigur'öardóttir.
Vöflusaumur
og efniö í hann
Við vitum öll að vöflusaumur er gömul
handavinna, svo gömul, að jafnvel fyrir
þúsund árum voru þjóðbúningar Engil-
saxa útsaumaðir með honum, og Thomas
Hardy nefnir hann í bændasögum sínum
frá eldri tímum. Enn þann dag í dag er
vöflusamur mikið notaður, cnda þótt tízk-
an heimti önnur efni í hann, miklu fín-
gerðari og þynnri en áður voru notuð. Áður
var notað svo gróft efni, að oft var hægt
að draga þræði úr. Nú á tímum teiknum
við uppdrætti, sem lagðir eru á efnið, og
strokið yfir með heitu járni, eða við teikn-
um í efnið sjálft, notum blýant og reglu-
striku. í útsauminn má nota allskonar garn,
aðeins að litirnir eigi vel við efnið. Grænt,
blátt, gult og bleikt á vel víj hvít. eöa
Ijós efni. Sterkir litir, hárautt eða dimm-
blátt á aftur á móti betur við brúnt cða
Ijósgult efni.
Efnið verður alitaf að vera þrisvar sinn-
um meira en áætlað er að flíkin sé víð,
Framhald á 16. síðu.