Mæðrablaðið - 01.05.1946, Blaðsíða 8

6
MÆÐRABLAÐIÐ
Ný tiggfí
um almannatryggingar
' Einn af verstu óvinum hins öreiga
manns er öryggisleysið; óttinn við
skortinn. I dag' hefir hann heilsu
og atvinnu og er sjálfbjarga.
Hvernig það verður á morgun? er
hin kvíðafulla spurning. Mun atvinn-
an haldast? Mun heilsan og lífið
endast til að sjá heimili og börn-
um farborða á meðan þörf gerist?
Hvernig fer ef ómegðin vex? eða
ef heilsan bilar eða lífið endist ekki,
hvað tekur þá við fyrir konuna og
börnin? Hvað tekur við fyrir honum
sjálfum þegar hann hættir að geta
unnið? Allar þessar spurningar
valda hinum efnalausa manni, sem
hefir ábyrgðartilfinningu, áhyggjum
og kvíða, og ekki að ástæðulausu.
Þau hafa ekki verið tilhlökkunar-
efni, kjörin sem biðu þeirra, sem
ekki voru megnugir sjálfir, að sjá
fyrir nauðþurftum sínum. Það er því
eðlilegt að ekkert liggi heim-
ilisföður þyngra á hjarta en það,
hvernig væri hægt að búa svo um, að
ekkert væri að óttast, hvorki at-
vinnuleysi né skort á meðan heilsa
og líf entist og þó hvorutveggja
þryti, þá væri konu og börnum borg-
ið fullkomlega. Og ekki væri minni
ástæða til að konan, móðirin, hefði
áhuga fyrir að slíkt öryggi væri fyr-
ir hendi, fyrir hana sjálfa og börn
hennar. Menn reyna að skapa sér og
sínum þetta öryggi, með því að aura
saman. En sá sem ekkert á nema
vinnu sína, kemst fljótt að raun um
hve vonlaust það er að hægt sé að
skapa sér öryggi á þann hátt. Hver
dagur étur annan upp eins og kýrn-
ar hans Faraós. Það er því engin
lausn til, önnur en að allir þessir
mörgu, sem eins er ástatt um, geri
samfélagið þannig úr garði að það
veiti hverju mannsbarni það öryggi
sem hver einstakur þráir fyrir sig
og sína.
Almannatryggingarnar eru til-
raun til að skapa slíkt þjóðfélagslegt
öryggi. Það má því telja, að frum-
varp það um almannatryggingar sem
lá fyrir síðasta alþingi, og nú er orð-
ið að lögum hafi verið eitt af merk-
ustu málum þingsins.
Spurningin er hversu mikið öryggi
lögin veita.
Tvímælalaust er mikill fengur í
þessari löggjöf, því hún hefur vissu-
lega inni að halda mörg nýmæli, sem
veita almenningi aukin réttindi og
öryggi. Ber þá fyrst að telja það, að
samkvæmt hinni nýju löggjöf eiga
öll meðlög að greiðast af tryggingun-
um, sem síðan innheimtir þau hjá
hinum meðlagsskylda föður, ef hann
er á lífi, sé hann dáinn greiðir trygg
ingin meðlagið engu að síður.
Hingað til hafa bæja- og sveitafélög
iiaft allar meðlagsgreiðslur í sínum
höndum, og hefir það valdið margs-
kopar óþægindum fyrir mæðurnar,
ekki hvað síst hefir það torveldað
ekkjum í fámennari plássum að ná
rétti sínum til meðlags.
Þá er það mikils um vert að elli-
laun verða fullkominn réttur við 67
ára aldur og er þar með úr sögunni
hið illræmda mat framfærslunefnda
á styrlcþörf gamalmenna. Sami rétt-
ur tilheyrir einnig öryrkjum, sem
misst hafa 75 % af starfsorku sinni.
Þá er og mikilsvert að konur ör-
yrkja og manna, sem dæmdir eru
til fangelsisvistar eða á drykkju-
mannahæli og aði'ar hliðstæðar
stofnanir eiga nú rétt til barnalíf-
eyris (þ.e. meðlaga) á sama hátt og
ekkjur.
Fæðingarstyrkirnir eru einnig
merkilegt nýmæli. Á hver móðir nú
rétt á styrk er hún fæðir barn, nem-
ur hann kr. 200 fyrir konur, sem
vinna á heimilum sínum, en vinni
móðirin utan heimilis, þ. e., sé hún
fyrirvinna þess að meira eða minna
leyti, fær hún 140 kr. í viðbót, hvort-
tveggja að viðbættri vísitölu.
Og loks eru svo fjölskyldubæturn-
ar. Samkvæmt lögunum eiga foreldr-
ar rétt til fjölskyldubóta við fjórða
barn og svo fyrir hvert barn sem
er fram yfir þrjú. Bæturnar eru kr.
400 á ári (með vísitölu kr. 1140,oo)
á fyrsta verðlagssvæði (það er í
bæjum með yfir 2000 íbúa) og kr.
300,oo ( með vísitölu 855,oo) á öðru
verðlagssvæði, þ.e. í minni bæjum og
sveitum.
Þá á og ekkja með börn á fram-
færi, rétt til bóta í eitt ár eftir að
hún missir manninn.
Öll eru þessi ákvæði, sem talin
hafa verið, merkilegar umbætur svo
langt sem þær ná og í fullu samræmi
við kröfur þær sem mæðrastyrks-
nefndin í Reykjavík hefir frá upp-
hafi gert í þessum efnum, svo og al-
þýðusamtökin, og ber að fagna því
sem áunnist hefur.
Ástæða væri til að minnast á
kaflann um sjúkrabætur og slysa-
bætur þó rúm blaðsins leyfi ekki
að farið sé ýtarlega út í það. Um
sjúkratryggingarnar skal þess þó
getið, að þær veita rétt til dagpen-
inga, sem nema kr. 7,50 á dag (kr.
21,37 með vísit.) fyrir heimilisföð-
ur, (þ.e. kvænta karla) en kr. 5,00
(14,25 með vísit.) fyrir einhleypt
fólk. Ein stétt manna er þó alger-
lega undanslcilin rétti til dagpeninga,
en það eru giftar konur, sem vinna
heimilisstörf og eiga vinnandi menn,
Það er ekki mikið gert úr vinnu
konunar á heimilinu, það er gamla
sagan. En skildi ekki fátækur dag-
launamaður finna að hún er nokk-
urs virði í peningum, þegar hann
þarf að fá launaða hjálp á heimilið
í veikindaforföllum konunnar eða
jafnvel sjálfur að sleppa vinnu sinni,
til þess að annast heimili og börn,
eins og oft á sér stað, þegar engin
hjálp er fáanleg, hvaða kaup sem
boðið er. Tryggingin ætti þvi að
borga húsmðurinni liæstu dagpen-
inga eða sama og heimilisföðurnum,
að minnsta lcosti þegar í hlut á kona
lágtekjumanns sem ein annast um
öll heimilisstörf sín.
Þá stingur það mjög í augun í
hinni nýju tryggingarlöggjöf hvað
slysabætur eru lágar, einkum þó