Eining - 01.08.1954, Qupperneq 11

V
EINING 11
Frá fyrsta bindindisfrceSslu námskeiði á íslandi.
Fremri röð frá vinstri: Helga Þorgilsdóttir, yfirkennari, Ingimar Jóhannesson, fulltrúi fræðslu-
málastjóra; Erling Sörli, skrifstofustjóri í Osló; Brynleifur Tobiasson, áfengisvarnaráðunautur;
Helgi Tryggvason, kennari, Rvík, Eiríkur Sigurðsson, ykirkennari, Akureyri. — Aftari röð frá v.:
Kristín Jóhannesdóttir, skólastjóri, Tungu, Skutulsfirði, Sigurgeir Albertsson, trésmíðam., Rvík,
Pálmi Jósefsson, skólastjóri, Rvík, Sigurður Gunnarsson, skólastjóri, Húsavík, Frímann Jónasson,
skólastjóri, Kópavogi; Kári Arnórsson, kennari, Hafnarfirði, Jón Gunnlaugsson, stjr.fulltrúi; Oscar
Clausen, formaður áfengisvarnanefndar Reykjavíkur, Guðvin Gunnlaugsson kennari Svalbarðseyri.
áhrifamikil á þessum árum, hvort sem
hún er góð eða vond.
Þá er það hin fjárhagslega hlið. Að
vísu fer mikið af fé, sem greitt er fyrir
áfengi í ríkissjóðinn. En oft má þetta fé
ekki missast frá afkomu heimilanna. Og
margir eru útgjaldaliðirnir í þjóðfélag-
inu, sem stafa frá áfengisnautninni.
Norskur hagfræðingur hefur reiknað
út að margir áfengisneytendur noti 15 %
af tekjum sínum fyrir áfenga drykki.
Hann hefur einnig samið töflu yfir út-
gjöld eins heimilis í Noregi og lítur hún
þannig út:
Matvörur................... 27,9%
* Föt og skór.............. 18,2%
Útgöld vegna heimilis .... 11,1%
Húsaleiga, ljós og hiti .... 9,3%
Drykkjarvörur og tóbak . . 8,5%
Ferðalög.................... 6,0%
Persónuleg þægindi.......... 4,8%
Menningarleg útgjöld
(Leikhús, kvikm., bækur) 3,9%
Ýmislegt................... 10,3%
I þessari töflu er það sérstaklega at-
hyglisvert, að liðurinn til andlegrar upp-
byggingar, 3,9%, er meira en helm-
ingi lægri en sá, sem gengur fyrir
nautnameðul, 8,5%. Ekki er það hag-
stætt menningarlegri uppbyggingu. —
Hvernig skyldi svipuð tafla líta út hér
á landi?
Þessi sami hagfræðingur hefur gert
tilraun til að reikna út tekjur og gjöld
norska ríkisins vegna áfengisnautnar
árið 1952. Það ár var selt áfengi í
Noregi fyrir 643 milljónir króna. — Af
þessari upphæð fékk ríkið 384 milljón-
ir, en 259 milljónir gengu í ýmis konar
kostnað. Það ár var alls varið 15 millj.
króna til að draga úr skaðsemi áfengis-
nautnar og hagfræðingurinn reiknar
með að minnsta kosti 259 millj. króna
í vinnutap og rýrnun framleiðslu. —
Er þá eftir vaxtatap af þessu fé og þeir
starfskraftar, sem unnið hafa að áfengis-
framleiðslunni og teknir hafa verið frá
öðrum framleiðslustörfum.
Þá eru það áhrifin á heimilin. — I
mörgum tilfellum veldur hver brenni-
vínsflaska, sem keypt er, minni mjólk
og aðrar hollar fæðutegundir handa
heimilinu. En lélegra fæði handa börn-
um veldur verra heilsufari. Vinnutap
beint vegna áfengisnautnar og aukinna
sjúkradaga er mjög mik.ið. Hagfræð-
ingur hefur reiknað út, að vinnutap
vegna áfengisnautnar nemi 2 milljónum
vinnudaga á ári í Noregi. Áfengið or-
sakar líka lögbrot og fangavist. Auk
þess fjölda umferðaslysa. — Þegar öll
kurl koma til grafar er ekki hagur held-
ur mikið þjóðfélagslegt tap á áfengis-
framleiðslunni.
Hagfræðilegar töflur sýna, að áfengis-
nautn veldur óhamingjusömum heimil-
um, að í þeim fjölskyldum fæðast fleiri
börn utan hjónabands og hjónaskiln-
aðir eru algengari en annars staðar. —
Þá eru afbrot alltaf samfara áfengis-
nautn og meiri hluta þeirra af þeim
ástæðum.
Þessi erindi voru flutt á námskeiðinu:
Erling Sörli: Áfengismálið frá siðrænu-
og uppeldislegu sjónarmiði, tvö er-
indi.
— Áfengið og þjóðfélagið, tvö erindi.
— Bindindisfræðsla í skólum, fjögur er-
indi.
Kristján Þorvarðsson, læknir: Um eðii
og áhrif áfengis.
Alfreð Gíslason, læknir: Krónisk of-
drykkja og afleiðing hennar.
Níels Dungal, prófessor: Tóbaksnautn
og skaðsemi hennar.
Brynleifur Tobiasson: Áfengislöggjöfin
íslenzka og bindindisstarfsemin á Is-
landi.
Jón Oddgeir Jónsson: Samband áfengis-
nautnar og umferðarslysa.
Esra Pétursson, læknir: Áfengi og slysa-
hætta.
Alls komu 30 þátttakendur á nám-
skeiðið, en ekki tóku þeir allir þátt í
öllu námskeiðinu.
I sambandi við námskeiðið fór fram
aðalfundur Bindindisfélags kennara. Var
þar einkum rætt um bindindisfræðsluna
í skólunum. Þá var gerð sú lagabreyt-
ing, að nemendum Kennaraskólans var
heimilað að gerast aukafélagar.
I stjórn voru kosnir:
Hannes J. Magnússon, formaður.
Helgi Tryggvason, varaformaður.
Jóhannes Óli Sæmundsson, ritari.
Kristinn Gíslason, gjaldkeri.
Eiríkur Sigurðsson, vararitari.
Þeir Brynleifur Tobiasson og Þórður
Kristjánsson báðust eindregið undan
endurkosningu.
Eiríkur Sigurðsson ritari.
Til viðbótar framanskráðu hefur blað-
ið fengið eftirfarandi línur hjá áfengis-
varnarráðunaut, Brynleifi Tobíassyni:
I lok námskeiðisins hélt stjórn BÍK
og nokkrir þátttakendur Erling Sörli
kaffisamsæti, og þökkuðu menn hinum
góða gesti komuna og starfið, sem hann
hafði leyst af hendi hér þessa daga. —
Það var merkilegt brautryðjendastarf.
Sörli þakkaði fyrir og kvaðst hverfa héð-
an með góðar minningar frá samstarf-
inu hér, þó að fámennt hefði stundum
verið í salnum. Einn ræðumanna benti
á það, að upp frá þessu myndi verða
námskeið árlega hér á landi í bindindis-
fræðum. Hér væri hafið gott og merki-
legt starf. Námskeiðið sóttu kennarar
úr öllum fjórðungum landsins, nema úr
Austfirðingaf j órðungi.
Mikill áhugi kom fram á námskeið-
inu um vaxandi bindindisfræðslu í skól-
unum. Skýrði Brynleifur Tobiasson frá
því, að væntanlega myndi koma út
handbók fyrir kennara um bindindis-
fræðslu einhverntíma næsta vetur. Þá
gat hann þess, að kvikmyndir væri nú
í eigu fræðslumálastjórnarinnar, þær
er vel fallnar væri til sýningar skólafólki
til vakningar og fræðslu um bindindi,
og yrði nú keypt enn ein mynd í viðbót,
sú er Erling Sörli sýndi á námskeiðinu.
— Mikilsverð er fræðsla um skaðsemi
og spillingu þá, er áfengisnautnin hefur
í för með sér, en mest áhrif á ungling-
ana til bindindis er fagurt fordæmi kenn-