Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2000, Blaðsíða 257

Ritdómar
255
kerfið saman við hið íslenska, en fyrir marga þeirra síðamefndu reynist lýsingin eins
og hún leggur sig of flókin og ruglar fólkið í ríminu, eins og ég hef rekið mig á í
kennslu. E.t.v. væri betra að samræma þennan kafla ríkjandi hefð í hljóðfræði og ein-
falda hann um leið (t.d. með því að gera athugasemdir um fínasta muninn á framburði
ýmissa hljóða í svigum eða neðanmálsgreinum heldur en týna honum alveg) og þá
verður kaflinn notadrýgri bæði þeim sem stunda íslenskunám í háskóla og utan hans.
í ágripi af rússneskri málfræði, sem er fyrst og ffemst ætlað íslendingum, er einn-
ig að finna margt sem gagnast rússneskumælandi notendum RIO. Mér hefur t.d. kom-
ið vel til nota fyrstu síðu kaflans „Ágrip af rússneskri hljóðfræði" (bls. 821) þar sem
er að finna leiðbeiningar um umritun og umstöfun á rússnesku letri (sem mér finnst
einfaldara og þægilegra í notkun en það umstöfunarkerfi sem Árni Böðvarsson býður
upp á (1992)).
3. Nokkrar athugasemdir
Það er hálfgerð synd að gera athugasemdir við RÍO þar sem bókin er svo miklu full-
komnari en orðabókanotendur eiga að venjast. En það er þó auðvitað svo að því um-
fangsmeira sem verkefnið er því erfiðara verður að inna það alveg lýtalaust af hendi.
Þess vegna má hér líka benda á nokkur atriði sem betur hefðu mátt fara.
3.1 Viðaukarnir
Flestar athugasemdimar snerta þá margvíslegu viðauka sem er að finna aftan við meg-
inmálið og málfræðiágripin. Um er að ræða allítarlega viðauka um stjómskipun og
stjómunarkerfi Rússlands og Sovétríkjanna sálugu sem gefa íslendingum ágæta inn-
sýn í rússneskt líf og stjómskipulag. Bókin er hins vegar „ætluð jafnt íslenskum not-
endum sem rússneskumælandi" (sbr. formála, bls. i) og sem rússneskumælandi not-
andi sakna ég sams konar viðauka um stjómunarkerfi Islands og ýmsar stofnanir. Það
er ekki auðvelt fyrir íslenskustúdenta í Rússlandi að fá vitneskju um slíka hluti, enda
fáar íslenskar alfræðibækur eða handbækur aðgengilegar þar, hvað þá bækur um
stjómskipun. Ekki er heldur einfalt fyrir rússneskumælandi útlendinga hér á landi að
komast að þess háttar upplýsingum vegna ófullnægjandi íslenskukunnáttu og ég hef
oft þurft að aðstoða útlendinga sem vom að reyna að fá botn í hvað Útlendingaeftir-
litið eiginlega er eða finna íslenska samsvörun fyrir „innanríkisráðuneytið“ (Dóms-
og kirkjumálaráðuneytið). Kannski mætti segja að viðaukar um þessa hluti ættu frek-
ar heima í ÍRO en RÍO. En þá má aftur vísa til þeirra orða að RÍO „er ætluð jafnt ís-
lenskum notendum sem rússneskumælandi“. Einnig ber að taka tillit til þess að þess-
ar upplýsingar er ekki að finna í hinni gömlu IRO og allt er óvíst um endurskoðun og
nýja útgáfu hennar á næstunni.
í viðaukum er einnig að finna lista yfir algengustu og þekktustu ættamöfn í Rúss-
landi (bls. 938-939) og það kemur íslendingum vissulega í góðar þarfir. Nemendur
mínir væm hins vegar mjög þakklátir fyrir sams konar lista yfir algengustu nöfn á fs-
landi, enda er íslenska nafnakerfið fremur ólíkt því alþjóðlega (og rússneska) og þar
af leiðandi eitt mesta vandamál fyrir útlendinga. Reyndar er í IRO örstuttur kafli (hálf