Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2001, Side 42

40
Höskuldur Þráinsson
einka sér slík tungumál munu því ekki gera ráð fyrir klofnum
beygingarhaus nema þeir rekist á skýrar setningafr æðilegar vís-
bendingar um þess háttar formgerð, t. d. sagnfærslu í aukasetn-
ingum. Sú formgerð kallar þá um leið á einhverja myndangrein-
ingu í sagnbeygingu sem ekki liggur í augum uppi, t. d. einhvers
konar núllmyndön í samræmisbeygingunni eða þá aðgreiningu
orðhluta sem ekki eru beygingarleg rök fyrir að aðgreina. Slík
myndangreining er ekki sjálfgefin og getur jafnvel verið óeðli-
leg frá orðhlutafræðilegu sjónarmiði. Þess vegna getur sagn-
færsla í aukasetningum staðið höllum fæti í þessum málum.22
Varðandi síðasta atriðið er vert að minna á að orðaröðin Sp-ao (per-
sónubeygð sögn - setningaratviksorð) í aukasetningu dugir ekki sem
vísbending um sagnfærslu yfir í beygingarlið (samræmislið) nema
aukasetningin sé ekki fylliliður brúarsagnar. Ástæðan er sú að auka-
setningar sem eru fylliliðir brúarsagna geta haft sams konar orðaröð
og aðalsetningar, eins og áður var rakið.
Að loknum þessum undirbúningi getum við snúið okkur að því að
prófa tilgátuna, þ. e. athuga hvort spáin stenst.
4.2 Þekkt dœmifrá þessari öld
Eins og einhverjir lesendur vita sjálfsagt hefur verið bent á dæmi um
norrænar mállýskur sem virðast hafa sagnfærslu þótt þær hafi fátæk-
lega sagnbeygingu, þ.e. enga samræmisbeygingu. Þetta á t.d. við um
Tromsp-mállýsku í Noregi og Kronoby-mállýsku í Finnlandi (Finn-
lands-sænska). Samkvæmt Vikner (1997-98:126) er ekkert persónu-
samræmi í þessum mállýskum. Samt virðast þær hafa sagnfærslu í
aukasetningum, eða a.m.k. geta haft hana eins og sjá má af eftirfar-
andi dæmum. Fyrra dæmið er hér tekið eftir grein Vikners
(1997-98:126 — hann vitnar í mállýsingu Iversens 1918) en það síðara
eftir Platzack og Holmberg (1989:74; sjá líka Vikner 1997-98:126):
22 Það má líka velta því fyrir sér hvort málgögn af þessu tagi geti leitt til þess að
málhafar haldi opnum tveim möguleikum, nefnilega þeim möguleika að viðkomandi
mál hafi óklofinn beygingarlið og þeim möguleika að hann sé klofinn. Við komum
nánar að þessu í kafla 4.8.