Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2001, Síða 136

134
Sigríður Sigurjónsdóttir og Joan Maling
Einhverjir velta því eflaust fyrir sér hvort eitthvað sé að marka
próf eins og þetta þar sem fólk fær lista af setningum og er beðið um
að merkja við hvort hægt sé að segja hverja setningu eða ekki. Þó að
vissulega sé líklegt að þessi aðferð hafi einhver áhrif á niðurstöður
kannana eins og þeirrar sem hér um ræðir þá er þessi aðferð til að
nálgast málhæfni fólks almennt notuð í málfræðirannsóknum í dag.
Þannig er erfitt er að koma við álíka könnun og fjallað er um hér
með óformlegum athugunum á máli. Kanna verður skipulega hvað
fólk getur sagt og hvað það getur ekki sagt og þetta er yfirleitt gert
með því að bera setningar undir dóm málnotenda eins og gert er hér.
Þá getur verið að fólki finnist varhugavert að treysta 15-16 ára ung-
lingum til að dæma setningar. Niðurstöður könnunar okkar benda til
að unglingunum í þessari rannsókn hafi verið treystandi. Eins og
rætt verður um í 4. kafla eru niðurstöður úr prófinu mjög kerfis-
bundnar og við sjáum yfirleitt svipaðan breytileika í svörum ung-
linganna og í svörum fullorðinna. Það bendir því allt til þess að þeir
1695 unglingar sem við byggjum niðurstöður okkar á hafi verið með
hugann við prófið og fyllt spumingablaðið út af stakri samvisku-
semi.
Þátttakendur vom einnig beðnir um að fylla út blað með ýmsum
persónuupplýsingum. Á því blaði kom fram kyn þátttakandans, fæð-
ingarár, móðurmál, búsetusaga og skólaganga foreldra. Eftir að búið
var að útiloka þátttakendur, sem samþykktu tvær eða fleiri af ótæku
viðmiðunarsetningunum höfðum við svör frá 1695 unglingum í
lO.bekk og 200 fullorðnum. Þetta kemur fram í töflu 1. Af þessum
1695 unglingum em 845 drengir og 850 stúlkur. Allar niðurstöður sem
fjallað er um í þessari grein byggja á svömm þessara 1695 unglinga*
nema annað sé tekið fram.
I töflu 1 kemur fram hversu margir þátttakendur vom úr hverjum
landshluta. Eins og sést neðst í töflunni höfum við skipt Reykjavík og
nágrannasveitarfélögum (Seltjamamesi, Kópavogi, Hafnarfirði og
Mosfellsbæ) í tvo flokka sem við köllum annars vegar úthverfí
Reykjavíkur og hins vegar Reykjavík vestan Elliðaáa. f þeirri skipt'
ingu er farið eftir staðsetningu skóla á Stór-Reykjavíkursvæðinu og
þess vegna er fullorðnum á svæðinu ekki skipt á þennan hátt. Gerð