Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2001, Síða 147

Það var hrint mér á leiðinni í skólann
145
annars staðar á landinu. Hér verður ekkert fullyrt um af hverju þessi
munur stafar, en e.t.v. tengist hann námsárangri nemenda og hæfni
Peirra til að taka próf. Meðal þeirra skóla sem farið var í á Reykjavík-
Ursvæðinu vestan Elliðaáa voru t. d. þeir skólar sem hlutu hæstu með-
aleinkunn á samræmdum prófum vorið 200024 (sbr. Meðaleinkunnir
f^óla: Samræmd próf í 10. bekk 2000). Það virðist því ekki fráleit
. u§mynd að sá munur sem kemur fram tengist námsárangri nemenda.
þessu sambandi er þó rétt að hafa í huga að niðurstöður könnunar
°kkar á þessari nýju setningagerð í mismunandi setningafræðilegu
Urnhverfi benda til að þessi málbreyting sé lengra komin úti á landi en
1 Reykjavík (sjá kafla 5.3). Ef þessi breyting hefur komið fyrr upp úti
a landi en í Reykjavík er eðlilegt að hlutfall jákvæðra svara sé lægra
I Reykjavík en úti á landi. Munurinn sem fram kemur er þó svo mik-
II að fleiri þættir hljóta að skipta máli.
^ Hvencer kemurþessi nýjung fyrst fyrir í íslensku?
hhðurstöður könnunar okkar sýna að nýja setningagerðin er algeng í
mali harna og unglinga í dag. Flestir fullorðnir telja hins vegar slíkar
Setningar ótækar. Elstu dæmi um þessa nýju setningagerð sem við vit-
Um um eru frá árunum 1959 og 1968. Kennari minnist þess að hafa
yn 8 ára frænku sína, sem ólst upp á Akureyri, segja setningu (19a)
Urjð 1959. Móðir stúlkunnar kannast þó ekki við að þessi setningagerð
a i komið mikið fyrir þar á þessum tíma. Kona á Akranesi minnist
ess að hafa orðið skelfingu lostin þegar hún heyrði 10 ára dóttur sína
^gja setningu (19b) árið 1968. Þessi kona bjó á Akranesi á árunum
bö °8 segir að slík málnotkun hafi verið nokkuð algeng hjá
mum þar undir lok sjöunda áratugarins. Dóttir þessarar konu tekur
lr þetta og man vel eftir leiðréttingum móður sinnar. Frá Akranesi
semtU mæ^gur S1ðan til Reykjavíkur 1972, en þar urðu þær lítið
ekkert varar við þessa nýju setningagerð (sjá Aðalheiði Þ. Har-
dsdóttur 1997:22).
24
aleink
4D.
Rétt er að nefna að sá skóli sem farið var í á Akureyri var með aðra hæstu með-
Unn a Norðurlandi á samræmdum prófum vorið 2000 (sbr. umfjöllun í kafla