Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2001, Qupperneq 227

Rímstuðlar
225
hafssamhljóða en að viðbættum eftirfarandi stuðli, rímstuðli. Því hef-
ur verið haldið fram að sömu reglur gildi um rímstuðla og hefðbundna
shiðla og að það skýri þau líkindi sem Kristján Ámason hefur bent á
að eru með innrími í dróttkvæðum og stuðlun orða.
Munurinn á rímstuðli og hefðbundnum stuðli felst í því að hefð-
bundinn stuðull er alltaf framan við áhersluatkvæði í upphafí orðs en
rfntstuðlar aldrei. Einstök dæmi eru um að rímstuðull sé í upphafi
°rðs, en þá mál oft gera ráð fyrir að síðara orðið sé áherslulítið og litið
Su framhjá orðaskilum. Dæmi um slíkt er líklega eftirfarandi vísuorð
'®r Lilju:
(M) þó var ei svo rík at rei.fum
^úr eiga orðin þó.var og rei.fum að mynda skothendingar.
Sú atkvæðaskipting sem hér er talin vera rétt gerir ráð fyrir að í
°Pnum áhersluatkvæðum í nútímamáli séu löng sérhljóð en í lokuðum
atkvæðum séu þau stutt. Gert er ráð fyrir að atkvæðaskil hafi að mestu
verið þau sömu í fomu máli.
í töflunni í (15) er gefið yfirlit yfir hlutverk samhljóða í rími og
stuðlun. Þar er rímstuðullinn skáletraður, viðkomandi rímeining feit-
letruð en C táknar samhljóð:
^5) Nafn fyrirbæris:
endarím
aðalhending
skothending
stuðlun
Hijóð sem koma við sögu:
v (C).(O(C)
V (C).(O(C)
(C).(O(C)
(C).(O(C)
Dæmi:
/el.ts/ í selds og elds
/al.t/ í kaldra og vald
/l.t/ í eldra og vald
/s.t/ í strákur og stelpa
úr táknar (C).(C)(C) samhljóðaklasa milli sérhljóða eða orðaskila.
Vl8amir tákna að öll samhljóð getur vantað. Punktur táknar atkvæða-
eins og áður og fyrsta samhljóð á eftir punkti er þá rímstuðullinn.
a 'an sýnir að rímstuðlar geta komið fyrir í öllum þessum bragfræði-
eiuingum en það er misjafnt hvaða einingar aðrar skipta máli.
t töflunni í (15) er ekki sýndur allur munur sem er á mismunandi
runi 0g stuðlun. Þar er ekki sýnt að í stuðlun kemur áherslusérhljóð á
lr samhljóðaklasanum. í stuðlun eru jafnan orðaskil á undan sam-
J°ðaklasanum en í endarími þurfa að koma orðaskil á eftir honum. f