Íslenzk tunga - 01.01.1964, Page 140

138
ANTHONY FAULKES
Vitnað er einu sinni í Völsunga sögu og einu sinni í Ragnars sögu, sennilega
eftir NkS 1824 b 4to.
Níu tilvitnanir eru í Njálu. Fjórar jieirra hljóta að hafa verið í orðasafni
Magnúsar, en fimm hefir sennilega verið aukið í af Guðmundi Andréssyni.
Allar virðast þær hafa verið skrifaðar eftir minni.
Fjórar setningar eru úr Laxdælu, þó að sagan sé ekki nefnd, og hafa því
vafalítið verið skrifaðar eftir minni.
Magnús tilfærir vísubrot úr Fóstbræðra sögu, og Guðmundur hefir bætt við
annarri tilvitnun í þessa sögu eftir minni.
Einu sinni er vitnað í Eyrbyggju.
Tveim sinnum er vitnað í Hrólfs sögu, sennilega af Guðmundi eftir minni.
Magnús vitnar stundum í Snorra Eddu, oftast í Laufás-Eddu, en stundum í
Codex Wormianus. Sjö tilvitnunum hlýtur Guðmundur að hafa aukið í, flestum
úr Laufás-Eddu.
Ellefu tilvitnanir eru í Eddukvæði (Völuspá og Hávamál), allar frá Guð-
mundi. Hefir hann notað pappírshandrit, sem var eftirrit af Codex Regius.
Oft er vitnað í lögbækur, Grágás, Jónsbók, Gulaþingslög og e. t. v. fleiri, en
þó eru setningarnar engan veginn orðréttar. Sennilega hafa þær oft verið skrif-
aðar eftir minni, en þó virðast þær stundum vera skýringar fremur en beinar
tilvitnanir. Ekki verður vitað með vissu, hvaða handrit voru notuð. Margar eru
tilvitnanirnar frá Guðmundi.
Magnús vitnar tvisvar í Guðbrandsbiblíu. Einnig tilfærir hann sex setningar
úr þýðingu á riti Isidors biskups í Sevilju, De Conjlictu Vitiorum et Virtutum.
Af þýðingu þessari er nú aðeins brot til í AM 655 4to. I því er aðeins ein þeirra
setninga, sem Magnús tilfærir.
Vitnað er stundum í íslenzk kvæði frá 16. öld. Magnús vitjiar í Ólafs rímur
Tryggvasonar og Rollants rímur eftir Þórð Magnússon á Strjúgi, en Guðmund-
ur í Tristrams kvæði.
#
I þriðja hluta greinarinnar er fjallað um það efni í orðabókinni, sem ekki
verður vitað með vissu, hvaðan komið er. Oft er þess ekki getið, úr hvaða riti
tilvitnun er, og stundum eru tilvitnanir rangfeðraðar. Skrá er yfir allar þessar
tilvitnanir og vísað til heimilda, ef kunnar eru.
Oít eru uppsláttarorð í SLR skýrð með orðskviðum. Skrá er yfir alla þessa
staði, og vitnað er í þá staði í fornum ritum, þar sem orðskviðirnir koma fyrir,
og einnig í orðskviðasöfn, bæði prentuð og óprentuð, þar sem þeirra er getið.
Loks eru orð oft skýrð með orðasamböndum eða stuttum setningum, sem ekki
virðast tekin úr sérstökum heimildum. Lfklegt er, að þessi orðasambönd séu
úr daglegu máli 17. aldar. Skrá er yfir þessi orðasambönd, ásamt með tilvitnun-
um í íslenzk rit, þar sem þau koma fyrir.