Vera - 01.11.1986, Page 22

)
um engar áhyggjur af — ja
hvaö á ég aö segja — t.d.
launum þingkvenna. Þær
bjarga sér sjálfar. Viö höfum
einbeitt okkur aö þeim hóp-
um sem hafa litla möguleika
til að taka baráttuna upp
sjálfir. Dæmi um að starf
samtakanna á þeim vettvangi
er tekið alvarlega er t.d. sú
staöreynd aö konurnar hjá
BÚR leituðu eftir aöstoö
samtakanna þegar uppsagn-
irnar og flutningurinn yfir til
Granda hf. stóð sem hæst.
— Þú sagðir áðan að sam-
tökin væru róttækasta aflið
innan verkalýðshreyfingarinn-
ar. Ég hef heyrt þvi fleygt að í
samtökunum sé harður kjarni
af róttækum vinstri konum
sem eru vel meðvitaðar og
með langa reynslu og erfitt sé
fyrir venjuiegar konur að kom-
ast inn í hópinn. Er þetta rétt?
Þetta er sjálfsagt að hluta
til rétt, að hluta til ekki. Eins
og í mörgum öörum samtök-
um þá er ákveðinn hópur til-
búinn til aö starfa meira en
aðrir vegna þess að hann á
auðveldara með að sinna
svona starfi af ýmsum ástæð-
um og er tilbúinn að leggja
talsvert á sig. Allir hópar og
fundir samtakanna eru opnir
en engu að síður get ég vel
ímyndað mér að það sé erfitt
að koma ókunnugur á fund.
En þaö er ekki bara vanda-
mál okkar samtaka. Sumar
konurnar sem þarna eru hafa
mikla reynslu af félagsstörf-
um og aðrar ekki en það sem
við eigum allar sammerkt er
að við höfum áhuga á því að
breyta stöðu kvenna. Það er
mjög ótrúlegt aö harðar sjálf-
stæðiskonur færu að starfa
með samtökunum af fullri ein-
urð. Samtökin eru málsvari
andófs innan verkalýðshreyf-
ingarinnar og beita sér gegn
launastefnu ríkisstjórnarinnar.
Við getum þar af leiðandi
ekki búist við því að stuðn-
ingsfólk ríkisstjórnarinnar
gangi til liðs við okkur.
— Stundum verður maður
altekinn þeirri hugsun að
staða kvenna á vinnumark-
aðnum hafi ekkert breyst þrátt
fyrir áralanga baráttu. Á slík-
um stundúm hlýtur maður að
velta þvi fyrir sér hvað sé til
ráða. Jóhanna Sigurðardóttir
alþingismaður stakk upp á því
í grein í DV fyrir skömmu að
konur tækju sig saman og
segðu allar upp störfum. hvað
finnst þér um þessa hug-
mynd?
Það er hefð fyrir því innan
BSRB að beita uppsögnum í
kjarabaráttunni vegna þess
hve verkfallsréttur hefur verið
takmarkaður þar, en ég er
hrædd um að það yrði erfitt
aö vinna upp slíka aðgerð
innan ASÍ. Konurnar myndu
ekki fara út í uppsagnir nema
félögin stæðu á bak við það
og ég hef nú ekki mikla trú á
það þau geri það. Aðildar-
félög ASi hafa verkfallsrétt.
Veitist þeim erfitt að vinna
upp samstöðu til að fara í
verkfall, munu þau alls ekki
geta beitt hópuppsögnum. Ég
held að launum kvenna verði
ekki breytt nema konur sýni
samstöðu um að gera grund-
vallarbreytingar á launakjör-
um láglaunahópanna. Þessar
breytingar gætu falist í því að
það yrði einfaldlega ákveðið
að það yrðu engir launataxtar
undir ákveðinni tölu t.d. 35
þúsund krónum. Þetta myndi
fyrst og fremst koma konum
til góða því eins og er er
tvenns konar launakerfi í
gangi; þeir sem fá borgað
samkvæmt töxtum og hinir
sem fá það ekki. Ég fullyrði
að mikill meirihluti kvenna
fær greitt samkvæmt töxtum.
Því miður hefur aldrei verið
látið á það reyna hvort hægt
sé að ná samstöðu um
ákveðin lágmarkslaun og
halda sig svo við taxta þar
fyrir ofan.
— Núna er mikil þensla í at-
vinnulífinu og talið að á höfuð-
borgarsvæðinu sé eftirspurnin
eftir starfsfólki mun meiri en
framboðið. Er ekki lag núna
að grípa til einhverra aðgerða
til að knýja fram kjarabætur?
Er ekki minni áhætta núna en
oft áður fyrir konur að gripa til
einhverra skyndiaðgerða?
Jú, en það er mjög erfitt að
móta einhverja sameiginlega
kröfugerð eins og sakir
standa. Það verður að setja
allar kröfur fram utan verk-
lýðsfélaganna vegna þess að
það eru ekki haldnir neinir
fundir i félögunum til að
skapa stemningu og sam-
stöðu. Við slíkar aðstæður er
erfitt að ná saman. Verka-
lýðsforystan segist reyndar
vera að undirbúa viðræður en
það er spurningin um hvað,
við hverja og í nafni hverra.
Svo virðist sem hagfræðing-
arnir á skrifstofunum séu eitt-
hvað að díla um kjörin. Auð-
vitað ætti forysta að fara
núna út á vinnustaði til að
heyra hvað fólk vill og hvað
það er reiðubúið að gera í
tengslum við komandi samn-
inga.
— Talandi um samninga.
Hvernig líst þér á hugmyndir
Asmundar Stefánssonar um
að hætta stóru samflotunum í
samningum og gera nú tilraun
með að láta hvert félag og
jafnvel starfsfólk í einstökum
fyrirtækjum semja fyrir sig
sjálft? Hvaða þýðingu hefur
þetta fyrir konur?
Forystumenn ASÍ hafa sett
fram þessar hugmyndir með
tilvísun til þess að stóru sam-
flotin í samningum hafa verið
gagnrýnd. Þeir gleyma hins
vegar að gagnrýnin hefur
fyrst og fremst gengið út á
það hversu ólýðræðislega
hefur verið staðið aö hlutun-
um en ekki út á samtökin
sem slík. Eitt er að hafa for-
ystu fyrir verkalýðshreyfing-
unni í samningum og annað
að taka sér allsherjarvald.
Nái þessar hugmyndir fram
að ganga þá þýða þær auð-
vitað að það verður mest
borgað þar sem þenslan er
mest. Þú getur rétt ímyndað
þér hvort konunum á sauma-
stofunum yrðu ekki borguð
gasalega góð laun ef samn-
ingarnir væru alfarið þar inni!
í rauninni má segja að það sé
siðleysi af forseta ASÍ að
setja svona hugmyndir fram.
Hann á að vita það, að fólk
sem er á lægstu launatöxtum
í dag er þannig statt að það
hefur enga möguleika á að
berja í borðið. Forseti ASÍ á
að krefjast þess að aðrir hóp-
ar verkalýðshreyfingarinnar
berji í borðiö fyrir þetta fólk. í
því er samstaðan fólgin.
Verkalýðshreyfingin virðist
hins vegar vera að liðast í
sundur.
— Hún á það kannski sam-
merkt með velferðarkerfinu?
Já og forysta hreyfingarinn-
ar hefur ekki sinnt neitt um
að verja það félagslega kerfi
sem við búum við. Það hefur
verið ráðist mjög harkalega á
það síðan núverandi ríkis-
stjórn komst til valda og ef
eitthvert afl hefði átt mögu-
leika á að stöðva þær árásir
þá er það verkalýðshreyfing-
in. Það kemur verkalýðshreyf-
ingunni við hvernig læknis-
þjónustu er háttað, hvernig
skólarnir eru, hvar börnin
eru. Allt þetta brennur þó
miklu meira á konum en körl-
um enda er þetta á þeirra
heimavelli ef svo má að orði
komast. Þær bera ábyrgðina
á velferö fjölskyldunnar og
hafa alltaf gert. Einmitt þess
vegna eru konur núna í for-
ystu fyrir andófinu.
— En svo við víkjum aftur
að samtökunum. Hvað er á
döfinni hjá ykkur?
Við ætlum að halda ráð-
stefnu á næstunni og fá þar
fram afstöðu ólíkra starfs-
hópa kvenna til kjaramál-
anna. Við ætlum að reyna
hvort við getum ekki staðið
saman um brýnustu kjaramál-
in og mótað stefnu um hvað
eigi að setja á oddinn í kom-
andi samningum. Við höfnum
öllu sundrungatali að deila og
drottna í pólitíkinni. Ég er
alveg viss um að það er hægt
að fá fólk til að standa upp
og standa saman. En það
verður að kosta einhverju til
og einhver verður að hefja
starfið. Þeir sem klifa sífellt á
því að fólk sé ekki tilbúið til
að gera neitt eru í raun að líta
í eigin barm. Þeir nenna ekki
sjálfir og kenna öðrum um.
— Að lokum. Hvaða árang-
ur telur þú að hafi orðið af
starfi samtakanna?
Það er erfitt að meta það.
Maður getur aldrei staðið upp
og sagt: þetta er okkur að
þakka. Samtökin hafa veitt
konum stuðning eða styrk til
að standa á einhverju í sínu
félagi og það er erfitt að meta
hvaða árangri það hefur skil-
að. Auk þess hafa samtökin
haldið vakandi andófi og þeg-
ar það er gert þá er mögu-
leiki á að stíga stærri skref
síðar meir. Það má segja að
þau hafi haldið jarðveginum
lifandi og undirbúið hann.
Það er í sjálfu sér ekki árang-
ur að halda glæsilega úti-
fundi eða samkomur eins og
samtökin hafa oft gert á 1. á
maí og 8. mars. Það er fyrst
og fremst stuðningsyfirlýsing
við kröfur sem settar hafa
verið fram. Árangurinn verður
best metinn í framtíðinni í
Ijósi þess hvort eitthvað hafi
komið út úr þessu andófi.
— isg.
22