Ljósmæðrablaðið - 15.05.1998, Blaðsíða 15

Dæmisaga Ijósmóðumema:
ÖrJun eða þolinmæði
Konan sem sagan er af var að eiga sitt fyrsta barn.
Hún hafði haft hækkaðan blóðþrýsting á meðgöng-
unni og bjúg. Það hafði ekki fundist prótein í þvagi
hjá henni í skoðunum síðasta mánuðinn, og blóð-
þrýstingurinn hafði aldrei mælst hærri en 140/90.
Hún var gengin 41 viku þegar hún fór í dagönn á
meðgöngudeild vegna blóðþrýstingsins, og vegna
meðgöngulengdar skoðaði læknir hana. Leghálsinn
var þá 4-5cm opinn, það kom legvatnsgusa við
skoðunina, þá var klukkan 11:30. Hún var búin að
hafa verkjalausa samdrætti á 10 til 12 mín fresti frá
því kvöldið áður. Konan fór heim aftur en klukku-
tíma síðar fóru samdrættirnir að vera sárir með svip-
uðu millibili, hún mætti þá aftur á fæðingarganginn
en eftir klukkutíma duttu samdrættirnir alveg niður.
Þegar ég kom á vaktina hafði konan ekki haft
samdrætti í þrjár klukkustundir. Þá sat sérfræðingur
inni á vakt og var að ræða við ljósmóðurina sem
ætlaði að vera með mér um hvað væri best að gera
fyrir konuna. Sérfræðingurinn tekur af skarið og
segir, við skulum koma inn og heyra hvað konan
vill sjálf. Ég fylgdi lækninum inn á stofu. Læknir-
inn spyr þá konuna hvað hún vilji, hvort hún vilji
láta örva fæðinguna, konan tók vel undir það og
læknirinn hélt áfram til að fræða konuna um örvun
í fæðingu. „Þú hefur kannski heyrt frá öðrum kon-
um að verkir séu sárari, (við örvun) en ég held að
það sé ekki rétt, það hefur verið mældur þrýstingur-
inn í leginu og hann er sá sami og án örvunar“. Og
þar með var ákvörðunin tekin, konan vildi gjarnan
fæða fljótlega. Ég varð eftir hjá konunni, og spurði
hvort hún væri búin að liggja í rúminu frá því hún
kom og hún sagðist hafa gert það. Ég sagði henni
þá að ef til vill væri gott fyrir hana að ganga svolít-
ið um, fara í stigann og hreyfa sig, áður en dreypið
yrði sett upp.
Ég var ósátt við þessa einföldu fræðslu um gang-
setningu, og fannst að konunni hefði ekki verið
gefnar réttar upplýsingar til að taka ákvörðun. Mér
fannst líka eðlilegra að bíða í að minnsta kosti sól-
arhring eins og er almenn vinnuregla á deildinni, ef
vatn fer og bið er eftir hríðum. Ég spurði því lækn-
inn hvað ég gæti skrifað sem ástæðu fyrir gangsetn-
ingu. Læknirinn svaraði að það þyrfti ekki ástæðu,
því að þetta væri bara örvun, konan væri byrjuð í
fæðingu. Ég sagði að við þyrftum samt að hafa
ástæðu til að grípa inn í fæðinguna með lyfjagjöf
og ég vildi gjarnan fá skýringu á hvaða ástæðu ég
hefði til þess. Læknirinn sagði fyrst að konan væri
svo hagstæð þá þyrfti hún trúlega ekki nema nokkra
dropa til að fæðingin færi í gang. Ég sagði að þess
vegna væri líka líkur á að hún færi sjálfkrafa af
stað. Læknirinn samþykkti það og sagði að það
væri líka vegna sýkingarhættu, sem þyrfti að örva.
Ég sagði að það væri hætta á að það þyrfti önnur
inngrip ef fæðingin yrði örvuð, og spurði af hverju
mætti ekki bíða í 24 klst eins og almenna reglan á
ganginum hljóðaði upp á. Læknirinn rifjaði þá upp
sögu af konu sem fékk sýkingu á innan við sólar-
hring eftir að vatnið fór og barnið sýktist líka. Ég
sagði þá að eitt dæmi segði ekki meira en margar
rannsóknir. Læknirinn sagði að það gilti öðru máli
þegar leghálsinn væri svona opinn, það væri meiri
sýkingarhætta en ef hann væri nærri lokaður. Við
þessu átti ég ekkert svar. Það varð úr að læknirinn
skrifaði í mæðraskýrsluna að konan hefði haft góða
verki sem duttu niður, og því væru fyrirmæli um
örvun með oxitocin, því hann teldi áhættu af sýk-
ingu ef beðið væri, meiri en áhættu af örvun
Ég setti dreypið upp kl 18 en fór varlega í að
auka það, kl 20:30 var dreypið ennþá 24 ml/klst.
hríðar x(x) á 3-4 mín fresti og konan fann aukinn
þrýsting niður. Skoðun var hins vegar óbreytt frá
því um morguninn. Ég var því ákveðnari við að
auka dreypið í u.þ.b. 70 ml/klst og tveimur tímum
síðar var útvíkkun nánast lokið en kollurinn hafði
ekki færst neðar. Hann var fyrir ofan miðja grind.
Ljósmóðirin fann þá upp á spenntan belg sem hún
ákvað að rjúfa því nú var ekki aftur snúið.
Legvatnið var aðeins litað og fljótlega kom fram
dálítil bradicardia hjá barninu. Hjartslátturinn lag-
aðist þegar slökkt var á dreypinu og hélst góður
þótt það væri smásaman hækkað aftur, þó ekki jafn
mikið. Útvrkkunin kláraðist á 10 mínútum og kon-
an byrjaði að rembast fljótlega. Eftir tæpar tvær
klukkustundir var kollurinn enn fyrir ofan miðja
grind og sveppur farinn að myndast á kollinum, þá
var ákveðinn keisari. Um klukkan hálf tvö fæddist
barnið, það hafði verið í framhöfuðstöðu. Sveppur-
inn sýndi þó að kollurinn hafði verið vel sveigður í
hvirfilstöðu, en aðeins í hliðarbeinsstöðu. Höfuð-
málið var stórt 39 cm.
UÓSMÆ9RABLAÐIÐ
15