Dagblaðið Vísir - DV - 15.05.2004, Blaðsíða 20

20 LAUGARDAGUR 15. MAÍ2004
Fókus DV
Kvikmynd Wolfgangs Petersen, Trója, verður frumsýnd í kvikmyndahúsum hér-
lendis á miðvikudaginn kemur. Handrit kvikmyndarinnar byggir David Benioff á
Ilíonskviðu og Eneasarkviðu, en Eneas var tengdasonur Trjóukóngs, lifði umsátrið
af, sveik Didó í Karþagó og varð forfaðir Rómverja. „Kveð þú, gyðja, um hina fárs-
fullu heiftarreiði Akkils....“, með þessum orðum hefst Ilíónskviða og segir þar af
tíu ára umsátri Akkea eða Grikkja um borgina Trjóu í núverandi Tyrklandi. Akke-
ar fylgdu yfirkonungi sínum, Agamemnoni, en mágkona hans, Helena fagra, hafði
stungið af frá manni og börnum í konungshöllinni í Spörtu með Trójuprinsi. Yfir-
konungurinn vill að sjálfsögðu hefna þessa fyrir sína hönd, bróður síns og allra
Akkea. Goð og gyðjur taka virkan þátt í atburðarrásinni að grískum hætti og úr
verður sígilt meistaraverk um mannlegt eðli í liði beggja, Ilíonskviða.
Hinn hjálmkviki Hektor
Einn af sonum Príams konungs í
Trjóu og Heköbu drottningar. Mað-
ur Andrómökku og faðir Astýnaxar.
Dáð og lofsungin hetja þá og nú,
heill og sannur sonur, eiginmaður
og faðir. Þátturinn um hann og fjöl-
skyldusamskipti hans í kviðunni tal-
inn meðal gimsteina heimsbók-
menntanna. Drepinn. Eric Bana
leikur Hektor.
Á 19. öld hélt þýskur kaupmaður
til uppsveita Dardanellasunds með
Ilíónskviðu undir hendinni. Hann
íylgdi lýsingum hennar nákvæm-
lega, fann hólinn Hissarlik og kvað
þar í vera Trjóuborg. Reyndar eru
borginar í hólnum tíu eða tólf, hver
ofan á annarri, en eitt borgarlagið
ber greinileg merki umsáturs, elda
og eyðileggingar. Fornleifafræðingar
telja það Tróju Príams kóngs, rann-
sóknir sýna að henni var eytt á síðari
hluta 13. aldar fyrir Krists burð.
Kviðuna telja menn setta saman um
500 árum síðar og setja ekki fyrir sig
frásagnir hennar af langdregnum
styrjaldarrekstri Akkea í Litlu Asíu en
telja nú orðið að hann hafl snúist
um álögur, tolla og landvinninga
fremur en fagra konu. Wolfgang Pet-
ersen og David Benioff leggja enda
megináherslu á þann þráð í mynd-
inni, Agamemnon notar smán bróð-
ur síns til að hefja landvinninga og
stríð í Litlu Asíu. Þeir sleppa goðleg-
um verum, gjörðum þeirra og áhrif-
um, myndin fjallar um mannlegt
eðli, völd og pólitík.
Hinn fóthvati Akkilles
Sonur Peleifs Þessalíukóngs og
Þetisar sjávargyðju. Á honum er
einn veikur blettur, hællinn, en
um hann hélt móðir hans þegar
hún dýfði drengnum í Styx til þess
að gera hann ódauðlegan. Mestur
kappi í liði Akkea í umsátrinu við
Trjóu og fer fyrir vösku liði
Myrmidóna. Þráir að verða ódauð-
legur fyrir hetjudáðir sínar, ef ekki
bókstaflega þá í sögum og sögn-
um. Drápsvél Akkea, uppstökkur
og reiðigjarn, jafnvel fýldur. Getur
líka verið stilltur, kurteis, sáttfús
og hógvær, einkum í samskiptum
sínum við konur og gamalmenni.
Á þátt í að draga umsátrið í áratug
með dyntum sínum og rifrildum
við Agamemnon. Samband hans
og fóstbróður hans og frænda
Patróklesar hefur löngum þótt
spennandi. í honum holdgervist
einn meginþráður kviðunnar,
reiðin. Drepinn. Brad Pitt leikur
Akkilles.
Agamemnon konungur Mý-
kenu
Sonur Atreifs Mýkenukóngs.
Ósvífmn og hrokafullur yfirkonung-
ur Akkea. Etur Akkeum út í þetta
stríð til að hefna smánar litla bróður
síns, Menelásar. Fórnar annarri
dætra sinna, Ífigeníu, til að fá byr í
segl flota síns. Hrifsar herföng af
mönnum sínum, m.a.s. Akkillesi.
Kemst heim til Mýkenu og fer í bað,
þar lætur Klýtemnestra, eiginkona
hans, elskltuga sinn drepa hann.
Leikinn af Brian Cox.
Helena fagra
Sögð dóttir sjálfs Seifs í svanslíki
og Ledu, drottningar Tyndareifs
Spörtukóngs. Systir Klýtemnestru
konu Agamemnons og kona litla
bróður hans, Menelásar Spörtu-
kóngs. Hjónabandið fremur letðin-
legt, ef ekki óhamingjusamt. Enda
kolfellur hún fyrir París Trójuprinsi
þegar hann kemur í óopinbera
heimsókn til Spörtu. Þar með hefst
sagan af umsátrinu um Ilíónsborg.
Lifir af og fer til Egyptalands með
Menelási. Diane Kruger leikur Hel-
enu.
Fundin Trója
Heinrich Schliemann fæddist i Þýska-
landi 1822 og voru foreldrar hans litilla
efna. Ungur fékk hann áhuga á fornum
grískum fræðum og dreymdi um að kom-
ast til mennta. Vegna fátæktar varð hann
að hverfa frá námi 14 ára og vinna fyrir
sér með verslunarstörfum. Hann ákvað að
komast i álnir og byrjaði á að læra átta
tungumál, lifandi og dauð, einn afbók-
um. Hann starfaði hjá inn- og útflutnings-
fyrirtæki í Prússlandi i leiðinni, komst þar
til nokkurra metorða og ferðaðist um ver-
öldina á þess vegum. Þrítugur gekk hann
að eiga frænku auðugs vinar, þau eignuð-
ustþrjú börn en hjónabandið varslæmt
og hann sótti um skitnað eftir 14 ár.Á
þeim tíma græddi hann á tá og fingri og
ákvað að halda til Grikklands að fínna
fornleifar. Schliemann hófrannsóknir
sinnar á eyju Ódysseifs en fann litið sem
ekkert. Skilnaðurinn við fyrri eiginkonuna
var ekki frágenginn þegar hann gekk að
eiga grlska stúiku, Sófíu. Áður hafði hann
París prins af Tróju
Líka einn af sonum Príams Trjóu-
kongs og Heköbu. Glæsilegur,
ábygðarlaus og ástríðufullur. Hefur
ekki mikið fyrir því að heilla Helenu
fögru og taka hana með sér heim.
Heldur uppteknum hætú þar, fer í
mánaðalangar veiði- og skemmti-
ferðir. Helena verður fljótt leið á
honum. Fékk hann að launum fyrir
að dæma Afródítu sigur í
fegurðarsamkeppni hennar, Heru
og Aþenu. Drepinn. Leikinn af Or-
lando Bloom.
Hinn ráðagóði Ódysseifur
Konungur á eynni Iþöku, maður
Penelópu og faðir Telemakkosar.
Þrautseigur svo af ber, sbr.
Ódysseifskviðu. Ráða- og úrræða-
góður, sumir myndu segja undirför-
ull svikahrappur. Lifir af en heim-
ferð hans tekur tíu ár og frá henni er
sagt í annarri kviðu. Sean Bean leik-
ur Ódysseif.
skotist um uppsveit-
ir Dardanellasund,
þar töldu menn vist
að Trója værí við Bun-
arbashi en Schliemann
efaðist. Hann tók fram kviðu
siná og með henni fann hann útað Trója
væri i Hissarlik. Þau hjónin héldu svo til
Tróju árið 1870 og hófu uppgröft. Og
fundu nokkrar Trójur. Heinrích Schliem-
ann er afsumum talinn faðir fornleif-
aræðinnar, aðrir segja hann ágjarnan
fúskara sem skemmdi meira en hann
bjárgaði.Að þeirra tima sið smygluðu
hjónin munum og minjum með sér heim
og hefur Tyrkjum enn ekki tekist að
heimta þá til baka. Heinrich og Sófiu
Schiiemann varð tveggja barna auðið,
þau hlutu að sjálfsögðu nöfnin Agamem-
non og Andrómakka. Schliemann hét sið-
an til Gríkklands að grafa, m.a. i Mykenu
þar sem hann fann gullgrímu Agamem-
nons. Hann lést árið 1890.